Ալաշկերտի դաշտ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ալաշկերտ (այլ կիրառումներ)
Ալաշկերտի դաշտը Հայկական Լեռնաշխարհի հիմնական հովիտներից մեկն է։
| Ալաշկերտի դաշտ | |
|---|---|
,_Agir%C3%AE.jpg) | |
| Տեսակ | հովիտ |
| Երկիր |  Թուրքիա |
| Վարչատարածք | Աղրըի մարզ |
 | |
 | |
Աշխարհագրություն և երկրաբանություն
խմբագրելԳտնվում է Հայկական Լեռնաշխարհում, Հայկական Պար, Շարիան և Ծաղկանց լեռնաշղթաների միջև[1]։ Երկարությունը (արևմուտքից-արևելք)՝ մոտ 85 կմ, լայնությունը (հյուսիսից-հարավ)՝ մոտ 50 կմ, բարձրությունը՝ մինչև 1900 մ, կենտրոնական մասում՝ 1650 մ։
Ալաշկերտի դաշտի հիմքում երրորդական ժամանակաշրջանի բազալտային լավաներ են՝ ծածկված գետալճային և կավաավազային նստվածքներով։ Օգտակար հանածոներն են ծծումբը և տորֆը։ Կան ջերմուկներ։
Ձմեռը խստաշունչ է, հունվարի միջին ջերմաստիճանը՝ -10 °C-ից -12 °C, նվազագույնը՝ -25 °C-ից -30 °C, ամառը՝ զով, օգոստոսի միջին ջերմաստիճանը՝ +16 °C-ից +18 °C։ Տեղումները՝ մինչև 600 մմ։ Գետային ցանցը խիտ է, ձմռանը գետերից շատերը սառցակալում են։ Գլխավոր գետն Արածանին է։ Ալաշկերտի դաշտում բերրի սևահողեր են, գետահովիտներում՝ ալյուվիալ։ Լանդշաֆտը մարգագետնա-տափաստանային է, գետահովիտներում և նախալեռնային ձորակներում կան թփուտներ։
Արածանիի ավազանում հոսում է Աղադևեներու ջուր առվակ[2]։
Դիադին գյուղաքաղաքի շրջակայում փռված է Դիադինի դաշտ, կազմելով Ալաշկերտի դաշտի մի մասը։ Ոմանք ուղղակի նույնացնում են պատմական Շիրակի դաշտի հետ[3]։
Պատմամշակութային ակնարկ
խմբագրելԱլաշկերտի դաշտում բնակվող հայերն զբաղվում էին հողագործությամբ (հացահատիկ, բանջարեղեն) և անասնապահությամբ։ Ալաշկերտի դաշտը հիմնականում համընկնում է պատմական Բագրևանդ գավառին։ Ալաշկերտի դաշտի հարավարևելյան հատվածը հնում կոչվում էր Ձիրավ, իսկ արևմտյան՝ հիմնական, հատվածը՝ Բագրևանդի դաշտ։ Ալաշկերտի դաշտում է Ալաշկերտ քաղաքը, որը հիմնել է հայոց Վաղարշ Ա թագավորը (II դ.)։ Ալաշկերտի դաշտումի հարավարևելյան հատվածը հնում կոչվել է Ձիրավի դաշտ (371-ին այնտեղ տեղի է ունեցել Ձիրավի ճակատամարտը՝ հայկական բանակը առաջնորդել է Պապ թագավորը)։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ [1]
- ↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի համալսարանի հրատարակչություն», 1986, էջ 152 — 992 էջ։
- ↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 2 [Դ-Կ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 98 — 992 էջ։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 137)։ 
|
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
|