Վիքիպեդիա

Ամառային օլիմպիական խաղեր 1948

1948 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերը (պաշտոնապես XIV օլիմպիադայի խաղերը, հայտնի է նաև որպես Լոնդոն 1948) միջազգային բազմասպորտային իրադարձություն էր, որը տեղի ունեցավ 1948 թվականի հուլիսի 29-ից օգոստոսի 14-ը Լոնդոնում՝ Միացյալ Թագավորությունում։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի բռնկման հետևանքով տասներկու տարվա ընդմիջումից հետո սա առաջին ամառային օլիմպիական խաղերն էին, որոնք անցկացվեցին 1936 թվականի Բեռլինում կայացած խաղերից հետո։1940 թվականի Օլիմպիական խաղերը նախատեսված էին իրականացնել Տոկիոյում, այնուհետև Հելսինկիում, մինչդեռ 1944 թվականի Օլիմպիական խաղերը նախապես նշանակված էին Լոնդոնում։Սա երկրորդ անգամն էր, որ Լոնդոնը հյուրընկալում էր Օլիմպիական խաղերը, որոնք նախկինում անցկացվել էին 1908 թվականին՝ քառասուն տարի առաջ։Օլիմպիական խաղերը կրկին կվերադառնան Լոնդոն 64 տարի անց՝ 2012 թվականին՝ Լոնդոնը դարձնելով առաջին քաղաքը, որը երեք անգամ ընդունել է խաղերը և միակ այդպիսի քաղաքը, մինչև Փարիզը և Լոս Անջելեսը կանցկացնեն իրենց երրորդ խաղերը՝ համապատասխանաբար 2024 և 2028 թվականներին։ 1948 թվականի Օլիմպիական խաղերը նաև առաջինն էին ամառային երկու խաղերից, որոնք անցկացվեցին ՄՕԿ-ի հովանու ներքո Զիգֆրիդ Էդստրյոմի նախագահությամբ։

Ամառային օլիմպիական խաղեր 1948
Изображение логотипа
ՏեսակԱմառային օլիմպիական խաղեր
Երկիր Միացյալ Թագավորություն
Բացումհուլիսի 29, 1948
ՋահակիրJohn Mark?
ԵրդվեցDon Finlay?
ԲացեցՋորջ VI
Փակումօգոստոսի 14, 1948
ՄարզադաշտՈւեմբլի (1923), Լոնդոն և Լոնդոն
Նախորդ1944 Summer Olympics?
Հաջորդ1952 Summer Olympics?
Կայքolympics.com/en/olympic-games/london-1948​(անգլ.)
 1948 Summer Olympics Վիքիպահեստում

1948 թվականի Օլիմպիական խաղերը հայտնի դարձան որպես «Խնայողության խաղեր»՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի հետևանքով պարտադրված ծանր տնտեսական կլիմայի և ռացիոնալացման պատճառով։ Խաղերի համար նոր վայրեր չեն կառուցվել (միջոցառումները հիմնականում տեղի են ունենում Ուեմբլի մարզադաշտում, որը հայտնի է նաև որպես Empire Stadium, և Empire Pool-ը Ուեմբլի այգում), իսկ մարզիկները տեղավորվել են Ուեմբլիի տարածքում՝ օլիմպիական ավանի փոխարեն՝ ինչպես 1936-ի խաղերի և հետագա 1952-ին Հելսինկիի խաղերի ժամանակ։Ռեկորդային թվով 59 երկրներ ներկայացված են 4104 մարզիկներով, 3714 տղամարդիկ և 390 կանայք 19 մարզական առարկաներից։ Գերմանիան և Ճապոնիան չեն հրավիրվել մասնակցելու խաղերին, Խորհրդային Միությունը հրավիրվել է, բայց որոշել է մարզիկներ չուղարկել, փոխարենը դիտորդներ ուղարկել՝ նախապատրաստվելու 1952 թվականի Օլիմպիական խաղերին։

1948 թվականի խաղերի աստղերից էր հոլանդացի արագավազորդ Ֆանի Բլանկերս-Կոհենը։«Թռչող տնային տնտեսուհի» անվանումը ստացած երեսունամյա երկու երեխաների մայրը աթլետիկայի չորս ոսկե մեդալ է նվաճել։ Տասնամարտում ԱՄՆ-ից Բոբ Մաթիասը դարձավ ամենաերիտասարդ տղամարդը, ով երբևէ նվաճել է օլիմպիական աթլետիկայի ոսկե մեդալ տասնյոթ տարեկանում։ Ամենաշատ անհատական մեդալները նվաճել է ֆինն Վեյկո Հուհտանենը, ով տղամարդկանց մարմնամարզության մեջ նվաճել է երեք ոսկի, արծաթ և բրոնզ։ Ամենաշատ ոսկե և ընդհանուր մեդալները նվաճել է Միացյալ Նահանգները՝ 300 մարզիկներով՝ Միացյալ Թագավորության 404-ի դիմաց:Ֆրանսիան 316 մարզիկներով երկրորդ տեղն է զբաղեցրել մեդալների դասակարգման մեջ։Հյուրընկալող երկիրը զբաղեցրել է տասներկուերորդ տեղը։

Ընդունող քաղաքի ընդրություն

խմբագրել

1939 թվականի հունիսին Միջազգային օլիմպիական կոմիտեն (ՄՕԿ) 1944 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերը շնորհեց Լոնդոնին՝ առաջ անցնելով Հռոմից, Դեթրոյթից, Բուդապեշտից, Լոզանից, Հելսինկիից, Մոնրեալից և Աթենքից[1]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը դադարեցրեց ծրագրերը, և խաղերը չեղարկվեցին, ուստի Լոնդոնը կրկին հանդես եկավ որպես թեկնածու 1948 թ-ին։ Մեծ Բրիտանիան գրեթե հանձնեց 1948 թվականի խաղերը Միացյալ Նահանգներին հետպատերազմյան ֆինանսական և պարենային խնդիրների պատճառով, սակայն թագավոր Ջորջ VI-ն ասաց, որ դա կարող է հնարավորություն լինել վերականգնելու Բրիտանիան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո։ Լոնդոնի Օլիմպիական խաղերի պաշտոնական արձանագրությունը ցույց է տալիս, որ ոչ մի դեպք չի եղել, որ Լոնդոնը ստիպված լինի ընդունել խաղերն իր կամքին հակառակ։ Այն ասում է.

1944 թվականի խաղերը նախատեսված էին Լոնդոնում, ուստի 1945 թվականի նոյեմբերին Բրիտանական օլիմպիական խորհրդի նախագահ Լորդ Բուրգլին մեկնեց Ստոկհոլմ և հանդիպեց Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի նախագահի հետ՝ քննարկելու Լոնդոնի ընտրությունը Օլիմպիական խաղերի համար։ Սա մեծ իրադարձություն է:Արդյունքում Բրիտանական օլիմպիական խորհրդի կողմից ստեղծվել է հետազոտական կոմիտե՝ խաղերի անցկացման հնարավորությունը ավելի մանրամասն մշակելու համար։ Մի քանի հանդիպումներից հետո նրանք խորհուրդ տվեցին խորհրդին հրավիրել Լոնդոնի Լորդ քաղաքապետին՝ 1948 թվականին խաղերին մասնակցելու համար[2]։

1946 թվականի հունիսին ՄՕԿ-ը փոստային քվեարկության միջոցով ամառային խաղերը հանձնեց Լոնդոնին, իսկ ձմեռայինը՝ Սենտ Մորիցին։ Լոնդոնն ընտրվել է Բալթիմորից, Մինեապոլիսից, Լոզանից, Լոս Անջելեսից և Ֆիլադելֆիայից առաջ[3]։

Լոնդոնը, որը նախկինում ընդունել էր 1908 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերը, դարձավ երկրորդ քաղաքը, որը երկու անգամ ընդունեց Օլիմպիական խաղերը; Փարիզը հյուրընկալել է մրցույթը 1900 և 1924 թվականներին։ Հետագայում,երբ քաղաքը հյուրընկալեց 2012 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերը, Լոնդոնը դարձավ առաջին քաղաքը, որը երրորդ անգամ ընդունեց Օլիմպիական խաղերը։

Կազմակերպում

խմբագրել

1928 թվականի Օլիմպիական խաղերի ոսկե մեդալակիր, Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի (ՄՕԿ) անդամ և Սիրողական աթլետիկայի ասոցիացիայի նախագահ լորդ Բուրգլին նշանակվել է կազմակերպչական և գործադիր կոմիտեների նախագահ[4]։ Կոմիտեների մյուս անդամներն էին գնդապետ Էվան Հանթերը՝ Բրիտանական օլիմպիական ասոցիացիայի գլխավոր քարտուղար և Մեծ Բրիտանիայի առաքելության ղեկավար; Լորդ Աբերդարը՝ ՄՕԿ-ի մյուս բրիտանացի անդամ; Սըր Նոել Քերթիս-Բենեթ; Ալդերմեն Հ.Ե. Ֆեմը; Է.Ջ. Հոլտը; Ջ. Էմրիս Լլոյդը, որը դարձավ կոմիտեի իրավախորհրդատու; Լոնդոնի մամուլից և գովազդից Ս․Բ․ Կոուլին; Ռ․ Բ․ Ստուդերտը՝ Army & Navy Stores-ի գործադիր տնօրեն; Ա․ Է․ Պորրիտտ՝ Նոր Զելանդիայի ՄՕԿ-ի անդամ, որը բնակվում էր Լոնդոնում; Ս.Ֆ. Ռուս՝ Ֆուտբոլի ասոցիացիայի քարտուղար; և Ջեք Բերեսֆորդը[5]։

Առաջին անգամ ներկայացվեցին օլիմպիական պատկերակները (անգլ․ pictograms)։ Դրանք քսանն էին՝ մեկական ուրաքանչյուր օլիմպիական մարզաձևի համար և երեք առանձին՝ արվեստի մրցույթի, բացման և փակման արարողության համար։ Դրանք կոչվում էին «Օլիմպիական խորհրդանիշներ» և նախատեսված էին տոմսերի վրա օգտագործելու համար[6][7]։Յուրաքանչյուր պատկերակի ֆոնը զինանշան էր հիշեցնում։ Օլիմպիական պատկերակները կրկին հայտնվեցին 16 տարի անց և օգտագործվեցին բոլոր հետագա ամառային օլիմպիական խաղերում։

Խաղերի ընթացքում Բրիտանիայում պատերազմի ժամանակ սնունդը, բենզինը և շինությունները դեռևս ենթակա էին պարտադրված ռացիոնալացման,ինչի պատճառով 1948 թվականի Օլիմպիական խաղերը հայտնի դարձան որպես «Խնայողության խաղեր»[8]։ Մարզիկներին տրվել է նույն ավելացված չափաբաժինը, ինչ նավաշինարանի բանվորներին ու հանքագործներին՝ օրական 5467 կալորիա՝ սովորական 2600-ի փոխարեն։ Օլիմպիական ավանի կառուցումը համարվեց չափազանց թանկ, և մարզիկները տեղավորվեցին գոյություն ունեցող կացարաններում։ Տղամարդ մրցակիցները մնացին ՌԱՖ ճամբարներում Ուքսբրիջում և Վեսթ Դրեյթոնում և բանակային ճամբարում՝ Ռիչմոնդ այգում, կին մրցակիցներ՝ Լոնդոնի քոլեջներում[9]։ Լորդ Բուրգլին բացեց օլիմպիական դրոշը Ռիչմոնդ պարկի ճամբարում հուլիսին բացման արարողության ժամանակ, երբ Աշխատանքների նախարար Չարլզ Քին հայտարարեց ճամբարը բացված[10]։

Սրանք առաջին խաղերն էին, որոնք անցկացվեցին 1937 թվականին Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի հիմնադիր Պիեռ դե Կուբերտենի մահից հետո։ Դրանք նաև վերջինն էին, որ ներառում էին արվեստի մրցույթ, որոնք անցկացվեցին Վիկտորիայի և Ալբերտի թանգարանում[11]։

Բացման արարողություն

խմբագրել
 
XIV Օլիմպիական խաղերի բացումը Լոնդոնում, 1948

Խաղերը բացվեցին հուլիսի 29-ին։ Բանակային նվագախմբերը սկսեցին նվագել ժամը 14:00-ին Ուեմբլի այգու Իմպայր ( անգլ․ Empire) մարզադաշտում 85000 հանդիսատեսի համար։ Միջազգային և ազգային կազմակերպիչները ժամանեցին ժամը 14։35-ին, իսկ Ջորջ VI-ը և թագուհի Եղիսաբեթը, թագուհի Մերիի և թագավորական ընտանիքի մյուս անդամների հետ՝ ժամը 14։45-ին։ 15 րոպե անց մրցակիցները 50 րոպե տևողությամբ երթով մտան մարզադաշտ:Վերջին թիմը Միացյալ Թագավորությունն էր։ Երբ այն անցնում էր ողջույնի բազայի մոտով, լորդ Բուրգլին սկսեց իր ողջույնի խոսքը ասել.

Ձերդ մեծություն. ժամը հասել է։ Անիրականանալի երազանքն այսօր դարձել է փառահեղ իրականություն:1945 թ-ին համաշխարհային պայքարի ավարտին շատ հաստատություններ և ասոցիացիաներ դադարեցին գոյություն ունենալ, և միայն ամենաուժեղները գոյատևեցին։ Շատերը համար անհասկանալի է՝ ինչպես մեծ օլիմպիական շարժումը բարգավաճեց։

Ժամը 16։00-ին, երբ Բիգ Բենում ցուցադրվեց Լոնդոնի խաղերի խորհրդանիշը, թագավորը հայտարարեց խաղերը բացված, 2500 աղավնիներ բաց թողնվեցին, իսկ օլիմպիական դրոշը բարձրացվեց մարզադաշտի վերջում իր 35 ֆուտ (11 մ) դրոշակաձողի վրա։ Թագավորական ձիավոր հրետանին ողջունեց 21 կրակոցով, իսկ ջահի փոխանցավազքի վերջին վազորդը վազեց վազքուղու մի շրջան և բարձրացավ աստիճաններով դեպի օլիմպիական կաթսա։ Ամբոխին ողջունելուց հետո նա շրջվեց և վառեց կրակը։ Մի քանի ելույթներից հետո բրիտանական թիմի անդամ Դոնալդ Ֆինլեյը բոլոր մասնակիցների անունից օլիմպիական երդում տվեց։ Հնչեց ազգային օրհներգը, իսկ մարզիկների մի զանգված շրջվեց ու հեռացավ մարզադաշտից՝ Հունաստանի գլխավորությամբ, որից հետո՝ Մեծ Բրիտանիան։

580 էջանոց պաշտոնական զեկույցը եզրափակում էր՝

Այսպես սկսվեցին Լոնդոնի Օլիմպիական խաղերը ամենաերջանիկ հովանավորությամբ։ Անխափան արարողությունը,որը խորապես հուզել էր ոչ միայն նրանց, ովքեր տեսել են այն, այլև միլիոնավոր ռադիոլսողներին ամբողջ աշխարհում, և և հիանալի եղանակը, որում դա տեղի ունեցավ, միաձուլվեցին և ծնունդ տվեցին մի ոգու, որը պետք է արտացոլվեր հետաքրքիր և ինտենսիվ սպորտի հաջորդ երկու շաբաթներում[12]։

Հեռուստատեսային լուսաբանում

խմբագրել

Բացման արարողությունը և խաղերի ավելի քան 60 ժամ լուսաբանումը ուղիղ հեռարձակվել է BBC հեռուստատեսությամբ, որն այն ժամանակ պաշտոնապես հասանելի էր միայն Լոնդոնի տարածքում[13]։ Այնուամենայնիվ, BBC-ի հաղորդումները կարելի էր դիտել շատ ավելի հեռու վայրերից, և խաղերից մի քանիսը դիտել է առնվազն մեկ հեռուստադիտող Նորմանդյան կղզիներից[14]։ BBC-ի լուսաբանման պաշտոնական զեկույցի համաձայն՝ նրանց օլիմպիական հեռարձակումներից յուրաքանչյուրը դիտել է միջինը կես միլիոն հեռուստադիտող[15]։ BBC-ն 1000 ֆունտ է վճարել հեռարձակման իրավունքների համար[16]։

Հեռուստատեսային ուղիղ հեռարձակումներից արխիվներում պահպանվել է բացման արարողության հեռարձակման միայն մի փոքր մասը[17]։ Այնուամենայնիվ, BBC Television Newsreel հաղորդաշարի համար նկարահանված տարբեր տեսագրություններ նույնպես դեռ գոյություն ունեն[18]։

Սպորտաձևեր

խմբագրել
 
Ծայրահեղ շոգին ուշաթափված տղան 1948 թվականի Օլիմպիական խաղերի առաջին «զոհն» էր։ Ջերմաստիճանը գրանցվել է 95°F (35°C):

1948 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերը ներառում էին 136 մեդալներ՝ ընդգրկելով 23 ճյուղեր՝ 17 տարբեր մարզաձևերում և արվեստում։

Աթլետիկա

խմբագրել
 
50 կմ քայլարշավի սկիզբ
 
Դելֆո Կաբրերան հատում է վերջնագիծը՝ մարաթոնում ոսկի նվաճելու համար

Իմփայր մարզադաշտը հյուրընկալել է 33 աթլետիկայի խաղեր՝ 24-ը տղամարդկանց և 9-ը կանանց համար։ Դրանցից չորսը դեբյուտ են ունեցել Օլիմպիական խաղերում` տղամարդկանց 10 կմ քայլարշավում և 200 մ կանանց վազքում, հեռացատկ և հրում։ Աթլետիկայում ընդհանուր առմամբ մասնակցել է 754 մարզիկ 53 երկրից[19]։Նիդեռլանդներից «թռչող տնային տնտեսուհի» մականունը ստացած,30-ամյա երկու երեխաների մայր[փա՞ստ] Ֆանի Բլանկերս-Կոենը չորս ոսկե մեդալ է նվաճել 100 մ, 200 մ, 80 մ արգելավազքում և 4 x 100 մ փոխանցումավազքում:Որպես հեռացատկի և բարձրացատկի աշխարհի ռեկորդակիր՝ Բլանկերս-Կոհենը կարող էր լրացուցիչ մեդալներ նվաճել, սակայն կին մարզիկները այդ ժամանակ սահմանափակված էին երեք անհատական մրցումներով[20]։ Դունկան Ուայթը նվաճեց ցանկացած տեսակի առաջին մեդալը Շրի Լանկայի համար (այն ժամանակ՝ Ցեյլոն), երբ զբաղեցրեց երկրորդ տեղը 400 մ արգելավազքում։ Արթուր Ուինթը դարձավ առաջին ջամայկացին, ով նվաճեց օլիմպիական ոսկե մեդալ տղամարդկանց 400 մետր վազքում, նա նաև արծաթե մեդալ նվաճեց տղամարդկանց 800 մ վազքում[21][22]։ Օդրի Պատերսոնը դարձավ առաջին աֆրոամերիկուհին, ով նվաճեց մեդալ՝ նվաճելով բրոնզ թեթև աթլետիկայի մրցաձևում։ Մի քանի օր անց Էլիս Քոուչմանը դարձավ աշխարհի առաջին «գունավոր» կինը և առաջին աֆրոամերիկացին, ով նվաճեց ոսկե մեդալ ժամանակակից օլիմպիական խաղերի պատմության մեջ 1,68 մետր ցատկով[23]։ Նա նաև միակ ամերիկուհին էր, ով 1948 թվականի Օլիմպիական խաղերում ոսկե մեդալ է նվաճել թեթև աթլետիկայի բնագավառում։

Մարաթոնն ավարտվեց դրամատիկ կերպով․առաջինը մարզադաշտ մտավ բելգիացի Էթյեն Գայլին՝ ուժասպառ էր և գրեթե չէր կարողանում վազել:Մինչ նա պայքարում էր, նրան շրջանցեցին արգենտինացի Դելֆո Կաբրերան և բրիտանիացի Թոմ Ռիչարդսը, ինչի արդյունքում Կաբրերան նվաճեց ոսկե մեդալ, իսկ Ռիչարդսը նվաճեց արծաթը։ Գայլիին հաջողվեց բավականաչափ վերականգնվել, որպեսզի հատի բրոնզե մեդալի սահմանագիծը[24]։

Տասնամարտը հաղթեց 17-ամյա Բոբ Մաթիասը ԱՄՆ-ից։ Նա դարձավ աթլետիկայի օլիմպիական խաղերի պատմության ամենաերիտասարդ ոսկե մեդալակիրը, և երբ նրան հարցրին, թե ինչպես է նշելու, նա պատասխանեց. «Կարծում եմ՝ կսկսեմ սափրվել»[25][26]։

Արվեստ

խմբագրել

Կատեգորիաներ՝ սպորտի հետ կապված ճարտարապետություն, գրականություն, երաժշտություն, գեղանկարչություն և քանդակագործություն։ Այս Օլիմպիական խաղերը վերջին էին, երբ արվեստի մրցույթները համարվում էին օլիմպիական իրադարձություններ։

Բասկետբոլ

խմբագրել

Բասկետբոլը երկրորդ անգամ հանդես եկավ որպես մեդալային սպորտաձև՝ առաջին անգամ հայտնվելով որպես փակ մրցում այն բանից հետո, երբ վատ եղանակը խաթարեց 1936 թվականի Բեռլինի խաղերի հանդիպումները։ Միջոցառումը՝ նախատեսված միայն տղամարդկանց համար, ընդգրկում էր 23 երկրներ, որոնք բաժանված էին չորս նախնական փուլի խմբերի.յուրաքանչյուր խմբի լավագույն երկու թիմերը դուրս եկան քառորդ եզրափակիչ, իսկ մնացած թիմերը դուրս եկան փլեյ-օֆֆ երկրորդական տեղերի համար:ԱՄՆ-ն և Ֆրանսիան դուրս եկան եզրափակիչ, որտեղ ամերիկացիները հաղթեցին 65-21 հաշվով և նվաճեցին ոսկե մեդալը:Սա բասկետբոլի տղամարդկանց և կանանց օլիմպիական խաղերում ԱՄՆ-ի յոթ անընդմեջ ոսկե մեդալներից երկրորդն էր[27]։ Բրազիլիան 52–47 հաշվով հաղթեց Մեքսիկային և նվաճեց բրոնզը[28]։

Բռնցքամարտ

խմբագրել

Կիրառվել են ութ տարբեր դասակարգումներ՝ թեթև քաշայիններից՝ 51 կգ-ից պակաս քաշ ունեցող բռնցքամարտիկներ, մինչև ծանր քաշայիններ՝ 80 կգ-ից բարձր բռնցքամարտիկներ։ Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունը, Արգենտինան և Հունգարիան նվաճել են երկուական ոսկե մեդալ։

Մակույկավարում

խմբագրել

Անցկացվել է ինը մրցում, ութը՝ տղամարդկանց և մեկը՝ կանանց։ Սա առաջին անգամն էր, որ օլիմպիական խաղերում անցկացվում էր կանանց մակույկավարման մարզաձևը։ Շվեդիան նվաճեց չորս ոսկե մեդալ (երկուսը Գերտ Ֆրեդրիքսոնի կողմից), իսկ Չեխոսլովակիան՝ երեք։

Հեծանվավազք

խմբագրել

Անցկացվել է վեց միջոցառում՝ երկու ճանապարհային և չորս վազքուղային։ Հեծանվավազքի կանանց մրցումներ չեն անցկացվել։ Ֆրանսիան նվաճեց երեք ոսկե մեդալ, Իտալիան՝ երկու, Մեծ Բրիտանիան՝ հինգ, ընդհանուր առմամբ, բայց սրանցից ոչ մեկը ոսկե չէր։

Ջրացատկ

խմբագրել

Անցկացվել են ջրացատկի չորս մրցումներ՝ երկուսը տղամարդկանց և երկուսը՝ կանանց:Միջոցառումները Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի կողմից սահմանված էին որպես ցատկ 3 մետրանոց ցատկահարթակից և 10 մետրանոց հարթակից, սակայն 1948 թվականի պաշտոնական զեկույցում հայտնվել են համապատասխանաբար որպես ցատկ ցատկահարթակից և սուզվելու աշտարակից[29]։ Բոլոր չորս ոսկե մեդալները և 12 մրցանակներից 10-ը նվաճել է Միացյալ Նահանգները։ Վիկտորյա Մանալո Դրեյվսը, ով երկու ոսկե մեդալ նվաճեց կանանց մրցումներում, և Սեմմի Լին, ով տղամարդկանց մրցումներում արժանացավ ոսկե և բրոնզե մեդալների, դարձան առաջին ասիական արմատներով ամերիկացիները, ովքեր ոսկե մեդալներ նվաճեցին Օլիմպիական խաղերում[30]։

Ձիավարություն

խմբագրել

Վեց ոսկե մեդալ է շնորհվել ձիասպորտում՝ անհատական և թիմային դրսևորման, անհատական և թիմային եռամարտում, անհատական և թիմային շոու ցատկում։ Հարի Լևելինը և Ֆոքսհանթերը, ովքեր հավակնում էին ոսկե մեդալի Հելսինկիում, բրոնզե մեդալ նվաճեցին թիմային ցատկում։

Սուսերամարտ

խմբագրել

Անցկացվեցին յոթ մրցումներ՝ վեցը՝ տղամարդկանց և մեկը՝ կանանց։ Իլոնա Էլեկը, ով հաղթեց Բեռլինում կանանց սուսերամարտի մրցաշարում, մեկն էր այն երկու մարզիկներից, ովքեր հաջողությամբ պաշտպանեցին իրենց օլիմպիական տիտղոսը Լոնդոնում[31]։ Էլեկի քույրը՝ Մարգիթը, նույն մրցաշարում զբաղեցրել է վեցերորդ տեղը։ Էդոարդո Մանջիարոտտին նվաճել է երեք մեդալ՝ երկու արծաթ և մեկ բրոնզ, նախկինում նվաճել էր ոսկե մեդալ 1936 թվականի խաղերում։ Իր կարիերայի ընթացքում իտալացին նվաճել է 13 օլիմպիական սուսերամարտի և 27 աշխարհի առաջնության մեդալ, որոնք երկուսն էլ շարունակում են մնալ ռեկորդակիր[32][33]։

Մականախաղ

խմբագրել

Մականախաղի մրցումներին մասնակցել է 13 երկիր։ Մրցաշարը, ի վերջո, հաղթեց Հնդկաստանը, որը հաղթեց Մեծ Բրիտանիային և նվաճեց երկրի առաջին ոսկե մեդալը որպես անկախ պետություն՝ կապիտան Կիշան Լալի և փոխկապիտան Կունվար Դիգվիջայ Սինգհի գլխավորությամբ։

Ֆուտբոլ

խմբագրել

Այս օլիմպիական խաղերին ֆուտբոլի մրցումներում մասնակցել է 18 թիմ։ Բեռլինի օլիմպիական խաղերից հետո 12 տարիների ընթացքում պրոֆեսիոնալ խաղի վերելքի շնորհիվ թիմերի համար ոչ պրոֆեսիոնալի թիվը կրճատվեց:Ոսկե մեդալը նվաճեց Շվեդիան, որը եզրափակիչում 3-1 հաշվով հաղթեց Հարավսլավիային։ Դանիան 5–3 հաշվով հաղթեց հյուրընկալող Մեծ Բրիտանիային «Մանչեսթեր Յունայթեդի» գլխավոր մարզիչ Մեթ Բասբիի գլխավորությամբ և նվաճեց բրոնզե մեդալը։ Մրցաշարի 18 հանդիպումներում ընդհանուր առմամբ խփվել է 102 գոլ, միջինը 5,66 գոլ մեկ խաղում:Յոթական գոլով լավագույն ռմբարկուներն էին շվեդ Գունար Նորդալը և դանիացի Ջոն Հանսենը։ Նորդալը և շվեդ թիմակիցներ Գունար Գրենը և Նիլս Լիդհոլմը շարունակեցին խաղալ Միլանում և միասին ստացան Գրե-Նո-Լի մականունը[34]։

Սա առաջին միջազգային ֆուտբոլային մրցաշարն էր, որը երբևէ ցուցադրվել է հեռուստատեսությամբ, երկու կիսաեզրափակիչները, բրոնզե մեդալի խաղը և եզրափակիչը ուղիղ հեռարձակմամբ ցուցադրվել են BBC-ի կողմից ամբողջությամբ[35]։

Մարմնամարզություն

խմբագրել

Անցկացվել է ինը մրցում, ութը՝ տղամարդկանց և մեկը՝ կանանց։ Տղամարդկանց "ձի" (անգլ․ Pommel horse, ռուս․ Конь (гимнастика))մարմնամարզությունում ոչ-ոքի է հայտարարվել երեք մրցակիցների միջև՝ բոլորը ֆիններ, և այս մրցաձեւում ոսկուց բացի այլ մեդալներ չեն շնորհվել։ Ընդհանուր առմամբ Ֆինլանդիան նվաճել է վեց ոսկե մեդալ, իսկ Շվեյցարիան՝ երեք։

Լաքրոս

խմբագրել

Լաքրոսը այս Օլիմպիական խաղերի շոու մարզաձև էր։ Անգլիական թիմը, որը բաղկացած էր տարբեր համալսարանների խաղացողներից, Իմփայր մարզադաշտում խաղաց ԱՄՆ-ի թիմի հետ,որը ներկայացնում էր r Ռենսըլիըր պոլիտեխնիկական ինստիտուտը (անգլ․ Rensselaer Polytechnic Institute ):

Ժամանակակից հնգամարտ

խմբագրել
 
Ոսկե մեդալակիր շվեդ Ուիլյամ Գրուտը (առաջին պլան), որը մրցում է ժամանակակից հնգամարտի վազքի բաղադրիչում։

Անցկացվել է միայն մեկ ժամանակակից հնգամարտի մրցում, որի հինգ բաղադրիչ մարզաձևերը՝ ձիավարություն, սուսերամարտ, հրաձգություն, լող և վազք, անցկացվել են վեց օրվա ընթացքում։ Միավորների հաշվարկն իրականացվել է «միավոր տեղ» համակարգով հինգ փուլով, մինչդեռ հաղթող է ճանաչվել ամենացածր համակցված վարկանիշ ունեցող մարզիկը։ Սպորտի միջազգային ֆեդերացիան՝Ժամանակակից հնգամարտի միջազգային միությունը (անգլ․ International Modern Pentathlon Union), հիմնադրվել է խաղերի ժամանակ 1948 թվականի օգոստոսի 3-ին։Մրցաշարում Շվեդիան նվաճեց երկու մեդալ, Ոսկին 16 միավորով նվաճեց Ուիլյամ Գրուտը, իսկ բրոնզը` Գոստա Գարդինը։ Ամերիկացի Ջորջ Մուրը նվաճեց արծաթե մեդալ[36]։

Թիավարում

խմբագրել

Անցկացվեցին թիավարման յոթ մրցումներ, բոլորը բաց էին միայն տղամարդկանց համար։ Երկուական ոսկե մեդալ են նվաճել Մեծ Բրիտանիան և ԱՄՆ-ը։ Իրադարձությունները տեղի են ունեցել Թեմզա գետի վրա՝ Հենլիում, նույն հունով, ինչ Հենլի թագավորական թիանավերով մրցույթը։

Նավարկություն

խմբագրել

Խաղերի առագաստանավային միջոցառումներն անցկացվել են Մեծ Բրիտանիայի հարավ-արևմուտքում՝ Տորքեյում[37]։ Անցկացվեցին հինգ մրցումներ, որոնց արդյունքում Միացյալ Նահանգները նվաճեց ընդհանուր չորս մեդալ[38]։ Firefly կարգում դանիացի ծովագնաց Փոլ Էլվստրյոմը նվաճեց ոսկե մեդալը, չնայած Դանիայի օլիմպիական կոմիտեն կասկածներ ուներ նրան մրցումներին ուղարկելու վերաբերյալ, քանի որ 18-ամյա պատանին չէր կարողանում անգլերեն խոսել։ Սա չորս անընդմեջ Օլիմպիական խաղերից առաջինն էր, որ Էլվստրյոմը նվաճեց ոսկե մեդալ[37]։

Հրաձգություն

խմբագրել

Անցկացվեցին չորս մրցումներ, բոլորը բաց էին և՛ տղամարդկանց, և՛ կանանց համար, թեև բոլոր մեդալները նվաճեցին տղամարդիկ։ Պարկած դիրքում 50 մ-ից հրաձգության մրցույթում լավագույն երեք մրցակիցներին բաժանել է ընդամենը երկու միավոր։ Կարոլի Տակաչը եղել է հունգարական ատրճանակով հրաձգության թիմի անդամ 1938 թվականին, երբ նռնակը կոտրել է նրա աջ ձեռքը՝ կրակող ձեռքը։ Տակաչը սովորեց կրակել ձախ ձեռքով և վնասվածքից 10 տարի անց նա օլիմպիական ոսկե մեդալ նվաճեց արագ կրակոց ատրճանակով հրաձգության մեջ[39]։

Լող

խմբագրել

Անցկացվեցին 11 մրցումներ՝ վեց տղամարդկանց և հինգ կանանց համար։ Միացյալ Նահանգները նվաճեց ութ ոսկե մեդալ՝ ներառյալ բոլոր տղամարդկանց վեց մրցումներում, ընդհանուր 15 մեդալով։

Ջրագնդակ

խմբագրել

Այս խաղերում 18 երկրների թիմեր մասնակցեցին, հաղթեց Իտալիան, որը ոչ մի խաղում չպարտվեց։ Բազմամակարդակ մրցաշար անցկացվեց, խմբային փուլի լավագույն չորս թիմերը մասնակցում էին եզրափակիչ փուլին։ Արծաթը բաժին հասավ Հունգարիային, բրոնզը՝ Նիդեռլանդներին։

Ծանրամարտ

խմբագրել

Անցկացվեցին վեց մրցում, բոլորը միայն տղամարդկանց համար։ Այս խաղերը նշանավորեցին օլիմպիական ծրագրում գերթեթև քաշային կարգի ավելացումով՝ ծրագրի առաջին փոփոխությունը 1920 թվականից ի վեր։ Միացյալ Նահանգները նվաճեց չորս ոսկե մեդալ և ընդհանուր առմամբ ութը; մնացած երկու ոսկե մեդալները նվաճեց Եգիպտոսը[40] Ռոդնի Ուիլքսը նվաճեց Տրինիդադ և Տոբագոյի առաջին մեդալը Օլիմպիական խաղերում՝ արծաթե մեդալ նվաճելով կիսաթեթև քաշային կարգում, եգիպտացի Մահմուդ Ֆայադը նվաճեց գերթեթև քաշայինների ոսկե մեդալը՝ նոր օլիմպիական և համաշխարհային ռեկորդով՝ 332,5 կգ[41][42]։

Ըմբշամարտ

խմբագրել

Անցկացվեց ըմբշամարտի 16 մրցում՝ ութը հունահռոմեական, ութը՝ ազատ ոճում։ Բոլորը բաց էին միայն տղամարդկանց համար։ Երկու կատեգորիաներում էլ գերակշռում էին երկու ազգեր։ Ամենահաջողակ երկիրն է Թուրքիան՝ վեց ոսկե մեդալով, որին հաջորդում է Շվեդիան՝ 5 ոսկե մեդալով։ Այս երկու թիմերն ընդհանուր առմամբ նվաճել են 24 մեդալ, այսինքն՝ ամբողջ մեդալների կեսը։

Քաղաքական շեղում

խմբագրել

Լոնդոնը առաջին Օլիմպիական խաղերն էին, որոնք քաղաքական շեղումներ ունեցան։ Մարմնամարզության միջազգային ֆեդերացիայի 57-ամյա Չեխոսլովակիայի նախագահ Մարի Պրովազնիկովան հրաժարվեց տուն վերադառնալ՝ պատճառաբանելով «ազատության բացակայությունը» փետրվարին Չեխոսլովակիայի հեղաշրջումից հետո, որը հանգեցրեց երկրի ընդգրկմանը Խորհրդային բլոկին[43][44]։

ԶԼՄ

խմբագրել

1948 թվականի Օլիմպիական խաղերի համար Թեքնիքոլըր կորպորացիան մշակել էր գունավոր նկարահանման երկփաթեթ պրոցես, որը կոչվում է «Technichrome», որտեղ հարյուրավոր ժամ տևողությամբ ֆիլմերը փաստում են իրադարձությունները գունավոր՝ առանց թանկարժեք և ծանր Թեքնիքոլըր տեսախցիկների օգտագործման[45]։

1948 թվականի խաղերին ներկա է եղել 2000-ից ավելի լրագրող[46]։

Վայրեր

խմբագրել
 
1948 թվականի Օլիմպիական խաղերը գովազդող պաստառ

Խաղերի համար նոր շինություններ չեն կառուցվել։ Էմփայեր մարզադաշտի ներսում խարամ տեղադրվեց, իսկ մնացած բոլոր վայրերը հարմարեցվեցին[47]։ Օլիմպիական խաղերում առաջին անգամ լողի մրցումներ են անցկացվել հովանոցի տակ՝ 8000 տեղանոց Էմփայեր լողավազանում։ Քանի որ լողավազանն ավելի երկար էր, քան ստանդարտ օլիմպիական երկարությունը՝ 50 մ, լողավազանի վրայով կառուցվեց հարթակ, որը և՛ կարճացրեց այն, և՛ պաշտոնատար անձանց տեղավորեց[39]։ 2010 թ-ին խաղերի վերջին մնացած վայրերից մեկը՝ Հերնե Հիլլ Վելոդրոմը, որտեղ անցկացվում էին հեծանվային մրցումները, "փրկվեց" , երբ նոր 15 տարով վարձակալության պայմանագիր կնքվեց, ինչը նշանակում էր, որ հնարավոր է վերանորոգում իրականացնեին։ Քարոզարշավի մասնակիցներն ու ուղու օգտատերերը մտավախություն ունեին, որ այն կփակվի, քանի որ այն վերանորոգման կարիք ուներ[48]։

  • Ուեմբլի Կայսրության ցուցահանդեսային համալիր
    • Էմփայեր մարզադաշտ-բացման և փակման արարողություններ, աթլետիկա, ձիասպորտ (ցատկել), ֆուտբոլի եզրափակիչներ, մականախաղի եզրափակիչներ։
    • Էմփայեր լողավազան-բռնցքամարտ, ջրացատկ, լող, ջրագնդակ
    • Ինժեներական պալատ-սոսերամարտ

Մասնակից ազգային օլիմպիական կոմիտեներ

խմբագրել
 
Մասնակիցներ

Ընդհանուր առմամբ 59 երկիր մարզիկներ էր ուղարկել։ Տասնչորսը իրենց առաջին պաշտոնական ելույթն ունեցան՝ Բրիտանական Գվիանան (այժմ՝ Գայանա), Բիրմա (այժմ՝ Մյանմար), Ցեյլոն (այժմ՝ Շրի Լանկա), Իրան, Իրաք, Ճամայկա, Կորեա, Լիբանան, Պակիստան, Պուերտո Ռիկո, Սինգապուր, Սիրիա, Տրինիդադ և Տոբագո, և Վենեսուելան[49]։ Առաջին անգամն էր, որ Ֆիլիպինները, Հնդկաստանը և Պակիստանը որպես լիովին անկախ երկրներ մասնակցեցին Օլիմպիական խաղերին։ Գերմանիան, Ճապոնիան և Բուլղարիան, որոնք դաշնակիցների ռազմական օկուպացիայի տակ էին, իրավունք չունեին մարզիկներ ուղարկել խաղերին։ Շարունակվող աշխատուժի պակասի պատճառով գերմանացի ռազմագերիները օգտագործվել են խաղերի համար նախատեսված օբյեկտների, մասնավորապես Օլիմպիական ուղու կառուցման համար[50]։Իտալիան, թեև ի սկզբանե Առանցքի ուժերից էր, 1943 թ-ին Բենիտո Մուսոլինիի գահընկեց անելուց հետո հեռացավ դաշնակիցներից,և թույլատրվեց մարզիկներ ուղարկել։ Խորհրդային Միությունը հրավիրված էր, բայց նրանք նախընտրեցին չուղարկել ոչ մի մարզիկ, փոխարենը դիտորդներ ուղարկեցին՝ 1952 թվականի Օլիմպիական խաղերին նախապատրաստվելու համար[51]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ «Taylor, Roger Miles Whitworth, (born 18 May 1944), Director, London's Growth Boroughs Unit (formerly Olympic Host Boroughs Unit), 2008–13». Oxford University Press. 2007 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  2. ↑ F. M. (1951-03). «Yearbook on Human Rights for 1948. [Lake Success: United Nations; London: H.M.S.O. 1950. xiv and 535 pp. 45s. net.]». The Cambridge Law Journal. 11 (1): 158–159. doi:10.1017/s0008197300015695. ISSN 0008-1973.
  3. ↑ Structural legitimacy: the International Olympic Committee, the Olympic Games, and the problem of many hands. Routledge. 2016 թ․ դեկտեմբերի 19. էջեր 60–86.
  4. ↑ «Hyde, Lord, (Edward George James Villiers) (born 17 April 2008)». Oxford University Press. 2009 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  5. ↑ F. M. (1951-03). «Yearbook on Human Rights for 1948. [Lake Success: United Nations; London: H.M.S.O. 1950. xiv and 535 pp. 45s. net.]». The Cambridge Law Journal. 11 (1): 158–159. doi:10.1017/s0008197300015695. ISSN 0008-1973.
  6. ↑ F. M. (1951-03). «Yearbook on Human Rights for 1948. [Lake Success: United Nations; London: H.M.S.O. 1950. xiv and 535 pp. 45s. net.]». The Cambridge Law Journal. 11 (1): 158–159. doi:10.1017/s0008197300015695. ISSN 0008-1973.
  7. ↑ Mirroring the Olympic Games – The Beijing 2008 Olympic Games in the American Media. Routledge. 2013 թ․ սեպտեմբերի 13. էջեր 410–424.
  8. ↑ «Palmer, Richard William, (born 13 April 1933), Executive Vice President, British Olympic Association, since 1997». Oxford University Press. 2007 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  9. ↑ "We had so much fun in our life". BRILL. 2010 թ․ հունվարի 1. էջեր 163–173.
  10. ↑ July 30, 1948, Olympic Games, London. Syracuse University Press. էջեր 1–10.
  11. ↑ «Palmer, Richard William, (born 13 April 1933), Executive Vice President, British Olympic Association, since 1997». Oxford University Press. 2007 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  12. ↑ F. M. (1951-03). «Yearbook on Human Rights for 1948. [Lake Success: United Nations; London: H.M.S.O. 1950. xiv and 535 pp. 45s. net.]». The Cambridge Law Journal. 11 (1): 158–159. doi:10.1017/s0008197300015695. ISSN 0008-1973.
  13. ↑ Haynes, Richard (2010-04). «The BBC, Austerity and Broadcasting the 1948 Olympic Games». The International Journal of the History of Sport. 27 (6): 1029–1046. doi:10.1080/09523361003656167. ISSN 0952-3367.
  14. ↑ «Lawrenson, Mark Thomas, (born 2 June 1957), football pundit, BBC Television, 1997». Oxford University Press. 2008 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  15. ↑ «Lawrenson, Mark Thomas, (born 2 June 1957), football pundit, BBC Television, 1997». Oxford University Press. 2008 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  16. ↑ «Original PDF». dx.doi.org. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 16-ին.
  17. ↑ «Lawrenson, Mark Thomas, (born 2 June 1957), football pundit, BBC Television, 1997». Oxford University Press. 2008 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  18. ↑ «Lawrenson, Mark Thomas, (born 2 June 1957), football pundit, BBC Television, 1997». Oxford University Press. 2008 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  19. ↑ «Sillitoe, Alan, (4 March 1928–24 April 2010), writer, since 1948». Oxford University Press. 2007 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  20. ↑ The Vancouver 2010 Winter Olympics and the London 2012 Summer Games. Routledge. 2013 թ․ օգոստոսի 15. էջեր 77–108.
  21. ↑ «News in brief, February–April 2010». Contemporary Arab Affairs. 3 (3): 414–425. 2010 թ․ հուլիսի 1. doi:10.1080/17550912.2010.497259. ISSN 1755-0920.
  22. ↑ «McIntosh of Haringey, Baron, (Andrew Robert McIntosh) (30 April 1933–27 Aug. 2010)». Oxford University Press. 2007 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  23. ↑ Heywood, Leslie (2013 թ․ մարտի 15). «Coachman, Alice». Oxford University Press. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  24. ↑ Martin, David E.; Roger W. H. Gynn (2000). The Olympic marathon. Human Kinetics. էջ 188. ISBN 978-0-88011-969-6.
  25. ↑ «Former congressman Bob Mathias dies at 75». USA Today. Associated Press. 2006 թ․ սեպտեմբերի 3. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 29-ին.
  26. ↑ Martin Weil (2006 թ․ սեպտեմբերի 3). «Bob Mathias; Congressman, Twice Olympic Champion». The Washington Post. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 29-ին.
  27. ↑ «Basketball Men's Basketball Medalists». sports-reference.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 27-ին.
  28. ↑ «Basketball at the 1948 London Summer Games: Men's Basketball Final Round». sports-reference.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 27-ին.
  29. ↑ Organising Committee for the XIV Olympiad London 1948(1951), p. 637
  30. ↑ Melody Merin (2008 թ․ մայիսի 30). «Asian Americans First Won Olympic Gold 60 Years Ago». america.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 27-ին.
  31. ↑ «London 1948». British Olympic Association. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 26-ին.
  32. ↑ «Portraits: The Great "Edoardo Mangiarotti"». schermaonline.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 27-ին.
  33. ↑ «Edoardo Mangiarotti». sports-reference.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 27-ին.
  34. ↑ «London, 1948». FIFA. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 28-ին.
  35. ↑ Hayes, Paul (2021 թ․ հունիսի 8). «International Football at the 1948 Olympics». BBC Genome Project. BBC Online. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 14-ին.
  36. ↑ «Modern Pentathlon at the 1948 London Summer Games». sports-reference.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 27-ին.
  37. ↑ 37,0 37,1 «1948 London Olympic Sailing Competition». The International Sailing Federation. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 4-ին.
  38. ↑ «Sailing at the 1948 London Summer Games». sports-reference.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 4-ին.
  39. ↑ 39,0 39,1 «London 1948». olympic.org. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 28-ին.
  40. ↑ «Weightlifting at the 1948 London Summer Games». sports-reference.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 29-ին.
  41. ↑ Patrick Watson (2008 թ․ նոյեմբերի 27). «Help Wilkes now». Trinidad and Tobago Express. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 29-ին.
  42. ↑ «Weightlifting at the 1948 London Summer Games: Men's Featherweight». sports-reference.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 29-ին.
  43. ↑ Alan Hubbard (2008 թ․ փետրվարի 17). «London 1948 to London 2012: Rags to riches for the 'high-class Del Boy' who dreamt of gold, not money». The Independent. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 4-ին.
  44. ↑ «A Political Refugee». The Guardian. 1948 թ․ օգոստոսի 19. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 4-ին.
  45. ↑ «The History and Technology of Technicolor». The American Widescreen Museum. 2003.
  46. ↑ Toney, James (2012 թ․ դեկտեմբերի 20). Sports Journalism: The Inside Track. Bloomsbury Publishing. էջ 8. ISBN 9781408178348.
  47. ↑ «British Olympic Movement». British Olympic Association. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 26-ին.
  48. ↑ «Last remaining 1948 Olympic Games venue is saved». BBC Sport. 2011 թ․ ապրիլի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  49. ↑ Christopher Lyles (2008 թ․ հուլիսի 14). «Countdown to the Beijing Olympics». The Daily Telegraph. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 28-ին.
  50. ↑ «'Wembley Way' built by German Prisoners of War». BBC News. 2010 թ․ մարտի 15. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 22-ին.
  51. ↑ «'A very British Olympics'». BBC Sport. 2005 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 28-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 
Ստացված է «https://hy.wiki.x.io/w/index.php?title=Ամառային_օլիմպիական_խաղեր_1948&oldid=9807171» էջից