Աստղագիտական ժամացույց
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Աստղագիտական ժամացույցը չի առանձնանում ո'չ իր նշանակությամբ, ո'չ էլ սովորական ժամացույցներից կառուցվածքային տարբերությամբ։ Նրանցից պահանջվում է միայն չափազանց ճիշտ ընթացք, ինչին հասնելու համար աստղագիտական ժամացույցներում ավելացվում են սովորական ժամացույցների համար խիստ թանկ սարքավորումներ։
Գլխավոր սարքավորումներից մեկը ազդազերծում է ջերմային ազդեցությունը։ Սովորական ժամացույցը, գրպանի կամ պատի ժամացույցները ջերմաստիճանի անկումից շտապում են և ետ են մնում նրա բարձրացումից։ Ճոճանակով ժամացույցներում տեղադրվում է ազդազերծ ճոճանակ, զսպանակավոր ժամացույցներում կամ ժամանակաչափերում` խրոնոմետր (ռուս.՝ хронометр) :
Երբեմն աստղագիտական ժամացույց անվան տակ հասկանում են բարդ գործիքներ, որոնք, ցույց տալով օրվա ժամը, ցույց են տալիս նաև մոլորակների և Լուսնի ընթացքը, մակընթացությունն ու տեղատվությունը, շարժական տոները, երկնային տարբեր երևույթներ, մասնավորապես արևի և լուսնի խավարումները, նահանջ տարիները և այլն հատուկ մեխանիկական սարքավորումների միջոցով։
Այսպիսի ժամացույցների կառուցումը պահանջում է մեխանիկական մեծ արվեստ և ոչ քիչ աստղագիտական գիտելիքներ։ Այդ կարգի առավել նշանակալից ժամացույցներ ստեղծել է Ռիչարդ Ուոլինգֆորդցին 14-րդ դարում (Անգլիա) և Դասիպոդը 15-րդ դարում Ստրասբուրգի տաճարի համար։ Ռիչարդ Ուոլինգֆորդցու ժամացույցները չեն պահպանվել, բայց գոյություն ունի դրանց մանրամասն նկարագրությունը։ Վարպետ Շվիլգեն Ստրասբուրգում վերափոխում է Դասիպոդի ժամացույցը, և այդ նոր տեքով այն գտնվում է տաճարում։ Այդ կարգի ավելի պարզ ժամացույցներ գտնվում են Մայնցում։
Սակայն նմանատիպ բարդ սարքավորումների պրակտիկ օգուտը բավականին սահմանափակ է և չի ծախսածածկում դրանց ստեղծման վրա արված հսկայական աշխատանքը։ Աստղագետի համար ավելի հարմար է աշխատել երկնային երևույթները ներկայացնող էֆեմերիդներով՝ աստղագիտական օբյեկտների աղյուսակով։
Հայտնի աստղագիտական ժամացույց
խմբագրելԱյժմ աշխարհում աստղագիտական ժամացույց ստեղծող վարպետների թիվը շատ քիչ է։
Աշխարհում
խմբագրել- Ջովաննի Դոնդիի ժամացույցը
- Լիոնի աշտարակի ժամացույցը
- Ստրասբուրգի տաճարի
- Փարիզի աշտարակի ժամացույցը
- Լյուբեկի եկեղեցու ժամացույցը
- Բեզանսոնի աշտարակի ժամացույցը
- Շտրալզունդի սբ. Նիկոլասի եկեղեցու ժամացույցը
Արտաքին հղումներ
խմբագրելՎիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աստղագիտական ժամացույց» հոդվածին։ |