Արտո Ալեքսանյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ալեքսանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Արտո Բոգդանի (Ասատուրի) Ալեքսանյան (սեպտեմբերի 10, 1892[1][2], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1][2] - հունվարի 5, 1971[1][2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2]), հայ համաճարակագետ։ Բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր (1940), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1955), ԽՍՀՄ ԲԳԱ իսկական անդամ (1960)։
Արտո Ալեքսանյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 10, 1892[1][2] Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1][2] |
| Մահացել է | հունվարի 5, 1971[1][2] (78 տարեկան) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2] |
| Գերեզման | Թոխմախի գերեզմանատուն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Ազգություն | հայ |
| Մասնագիտություն | համաճարակաբան և դասախոս |
| Հաստատություն(ներ) | Համաճարակաբանության, վիրուսաբանություն և բժշկական մակաբուծաբանության ինստիտուտ[1] և Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան[1] |
| Գործունեության ոլորտ | համաճարակաբանություն |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Բժշկական գիտությունների ակադեմիա[1][2] |
| Ալմա մատեր | Օդեսայի ազգային շժշկական համալսարան (1916)[1] |
| Կոչում | պրոֆեսոր[1] |
| Գիտական աստիճան | բժշկական գիտությունների դոկտոր[1][2] (1940) |
| Պարգևներ | |
| Երեխա(ներ) | Վարվառա Ալեքսանյան |
Համաճարակաբան Վարվառա Ալեքսանյանի հայրը։
Կենսագրություն
խմբագրելԾնվել է օգոստոսի 29-ին, Թիֆլիսում։ Ավարտել է Օդեսայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը (1916) և Կովկասյան ռազմաճակատում ծառայել որպես զինվորական բժիշկ։ 1920–1926 թվականներին աշխատել է Նոյեմբերյանի, Դիլիջանի և Նոր Բայազետի շրջաններում որպես տեղամասային և սանիտարական բժիշկ։ Արտո Ալեքսանյանը 1927 թվականին կազմակերպել է Հայաստանի առաջին սանհիգիենիկ լաբորատորիան (Երևան), որը հետագայում վերածվել է համաճարակագիտության և հիգիենայի գիտահետազոտական ինստիտուտի։ 1935 թվականից մինչև իր մահը ղեկավարել է Երևանի բժշկական ինստիտուտի համաճարակագիտության ամբիոնը։ Արտո Ալեքսանյանի գիտական աշխատությունները նվիրված են ընդհանուր համաճարակագիտության, երկրամասային ախտաբանության, իմունիտետի (անընկալունություն), համաճարակային հիվանդությունների կանխարգելման և հատկապես դիֆթերիայի ու աղիքային հիվանդությունների հարցերին։ Եղել է ՀԽՍՀ առողջապահության նախարարության գիտա–բժշկական խորհրդի և ՀԽՍՀ մանրէաբանների, համաճարակագետների ու վարակագետների ընկերության նախագահը[3]։
Աշխատանքները վերաբերում են ընդհանուր համաճարակաբանության, երկրամասային ախտաբանության, դիֆթերիայի և դիզենտերիայի կանխարգելմանն ու իմունիտետի հարցերի ուսումնասիրությանը։ Ներդրել է դիֆթերիայի կրկնակի պատվաստման նոր համակարգ, որը նպաստել է այդ հիվանդության վերացմանը Հայաստանում. կիրառվել է նաև ԽՍՀՄ հանրապետություններում[4]։
Երկեր
խմբագրել- Դիֆթերիա, Երևան, 1949։
- Ընդհանուր և մասնավոր էպիդեմոլոգիա, Երևան, 1960։
- Վակցինաներ, շիճուկներ և բակտերիոֆագեր, Երևան, 1965 (համահեղինակ)։
- Ինֆեկցիոն և վիրուսային հիվանդությունների էպիդեմոլոգիան ու պրոֆիլակտիկան, Երևան, 1975։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
- ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.
- ↑ А. П. Айриян (1998). Армянские учёные-медики. Ереван: Амарас. էջ 30. ISBN 99930-1-001-7.
{{cite book}}: Check|isbn=value: checksum (օգնություն)
Գրականություն
խմբագրել- Մարտիրոսյան Վ., Արտո Ալեքսանյան (Կյանքը և գործը), Ե., 1990:
Արտաքին հղումներ
խմբագրելԱյս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 159)։ 
|
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արտո Ալեքսանյան» հոդվածին։ |