Արևադարձային կլիմա
Արևադարձային կլիմա, արևադարձային գոտիներին բնորոշ կլիմա։ Արևադարձային կլիմային բնորոշ է ջերմաստիճանի սեզոնային ոչ մեծ տատանումներ[1]։
Ալիսովի կլիմաների դասակարգման մեջ
խմբագրելԱլիսովի կլիմաների դասակարգման մեջ արևադարձային կլիման գտնվում է մերձարևադարձային և մերձհասարակածային կլիմաների միջև[1]։
Արևադարձային գոտիներում ցածր ճնշման գծի երկու կողմերում հասարակածի երկայնքով գտնվում են բարձր մթնոլորտային ճնշում ունեցող գոտիները։ Օվկիանոսների մոտ տիրում է պասսատային կլիման մշտական արևելյան քամիներով՝ պասսատներով։ Եղանակն այստեղ համեմատաբար չոր է (տարեկան 500 մմ տեղումներ), չափավոր ամպամածությամբ, ամռանը միջին ջերմաստիճանը 20-27 °C է, ձմռանը՝ 10-15 °C: Տեղումների քանակը կտրուկ աճում է լեռնային կղզիների հողմակողմ լանջերին։ Արևադարձային ցիկլոնները համեմատաբար հազվադեպ են[1]։
Հյուսիսային կիսագնդի ամենատաք ամիսների միջին ջերմաստիճանը կազմում է 40 °C, Ավստրալիայում՝ մինչև 34 °C: Աֆրիկայի հյուսիսում, Կալիֆոռնիայի ներքին շրջաններում դիտվում են Երկրի ամենաբարձր ջերմաստիճանները՝ 57-58 °C, Ավստրալիայում՝ մինչև 55 °C, ձմռանը ջերմաստիճանը իջնում է մինչև 10-15 °C: Ջերմաստիճանի տատանումները օրվա ընթացքում զգալի են, կարող են գերազանցել 40 °C-ը։ Տեղումները քիչ են թափվում՝ 250 մմ-ից քիչ, հաճախ 100 մմ-ից ոչ ավել[1]։
Բազմաթիվ արևադարձային շրջաններում՝ Հասարակածային Աֆրիկայում, Հարավային և Հարավ-Արևելյան Ասիայում, Ավստրալիայի հյուսիսում պասատներին փոխարինում են մուսոնային արևադարձային կլիման։ Այստեղ ամռանը ներքին արևադարձային կոնվերգենցիայի գոտին հասարակածից տեղափոխվում է դեպի հյուսիս[1]։
Կյոպենի կլիմաների դասակարգման մեջ
խմբագրել.png)
Կյոպենի կլիմաների դասակարգման մեջ արևադարձային կլիման բնորոշվում է որպես անապատային կլիմա, որտեղ ամսական միջին ջերմաստիճանը 17 °C-ից բարձր է։ ներառում է կլիմայի չորս տիպ, որոնք իրարից տարբերվում են տարվա ընթացքում տեղումների քանակով[2]։
- Արևադարձային անձրևային կլիմա՝ գրեթե համապատասխանում է Ալիսովի հասարակածային կլիմային
- Արևադարձաին մուսոնային արնձրևային կլիմա՝ գրեթե համապատասխանում է Ալիսովի մերձհասարակածային կլիմային
- Արևադարձային կլիմա չոր ձմեռներով և խոնավ ամառներով
- Արևադարձային կլիմա չոր ամառներով և խոնավ ձմեռներով։
Արևադարձային կլիմաներ պասատների և արևադարձային մուսոնների ազդեցության տակ գտնվող լայնությունների կլիմաներ։ Պասատների կլիման բնութագրվում է տարվա ընթացքում բավական կայուն ուղղություն և արագություն ունեցող քամիներով, արևադարձային գոտու համար չափավոր բարձր ջերմաստիճանով՝ 20-27 °C, հյուսիսային շրջաններում ձմռանը՝ 10-15 °C, համեմատաբար փոքր ամպամածությամբ և քիչ տեղումներով (բացառություն են կազմում այն վայրերը, որտեղ լեռնագրական պայմանները նպսատում են նրանց առաջացմանը)։ Բնորոշ է արևադարձային անապատների համար։ Արևադարձային մուսոնային կլիման բնութագրվում է քամիների ուղղության սեզոնային զգալի փոփոխությամբ (ամառվանից ձմեռ՝ 120-180°), չոր ձմեռով, խոնավ արևադարձային ամառով։ Օդի ջերմաստիճանը ամռանը՝ 25-27 °C։ Օվկիանոսների վրա տարեկան տատանումները փոքր են, ցամաքի վրա՝ համեմատաբար մեծ և աճում են ըստ աշխարհագրական լայնության։ Բնորոշ է արևադարձային անտառատափաստաններին։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «Климат — статья из Большой советской энциклопедии (3-е издание)». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Михеев В. А. Классификация климатов // Климатология и метеорология. — Ульяновск: Ульяновский государственный технический университет, 2009. — С. 65. — 114 с. — ISBN 978-5-9795-0533-6
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արևադարձային կլիմա» հոդվածին։ |