Բրիտանական Հնդկաստանի բաժանում

Հնդկաստանի բաժանում (անգլ.՝ Partition of India), Բրիտանական Հնդկաստանի բաժանումը երկու անկախ պետությունների՝ Պակիստանի (1947 թվականի օգոստոսի 14) և Հնդկաստանի (1947 թվականի օգոստոսի 15)։ Այս իրադարձությունը բերել է խոշոր արյունալի բախումների, որոնցում, ըստ պաշտոնական տվյալների, զոհվել է մոտավորապես 1 միլիոն մարդ^[1], ինչպես նաև բնակչության զանգվածային գաղթի (մոտավորապես 18 միլիոն մարդ, որոնցից գրեթե 4 միլիոնը հաջորդող մարդահամարներում «չեն հայտնաբերվել»)^[2]։

Բաժանումը կատարվել է կրոնական պատկանելության հիման վրա․ մուսուլման մեծամասնություն ունեցող շրջաններից կազմվել է Պակիստանը, իսկ մուսուլման մեծամասնություն չունեցող շրջաններից՝ Հնդկաստանը։

Տերմինը չի վերաբերում հետևյալ իրադարձություններին՝

Ցեյլոնի բաժանում (առանձին գաղութ 1798 թվականից, անկախություն՝ 1948 թվականից)
Բիրմայի բաժանում (առանձին գաղութ 1937 թվականից, անկախություն՝ 1948 թվականից)^[3]
Բանգլադեշի բաժանում Պակիստանից 1971 թվականին
Քաշմիրի հարցով Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև տարածքային վեճ
Սիկկիմի ձևական գոյությունը 1947-1975 թվականներին որպես «պետություն Հնդկաստանի գերիշխանության ներքո» (հետագայում մտել է Հնդկաստանի կազմում որպես 22-րդ նահանգ)^[4]
Նեպալի, Բութանի և Մալդիվյան կղզիների անկախացում (Հնդկաստանի հետ ունենալով հին կապեր՝ նրանք երբեք չեն մտել Բրիտանական Հնդկաստանի կազմի մեջ, և նրանց սահմանները ոչ մի կերպ չեն շոշափվել բաժանման հետևանքով)։

Պատկերասրահ

1909 թվականի դրությամբ՝ Բրիտանական Հնդկաստանի հիմնական կրոնները
Մուսուլմանների տոկոսը 1909 թվականի դրությամբ
Հնդիկների տոկոսը 1909 թվականի դրությամբ
Բուդիստների, սիկհերի և ջայների տոկոսը 1909 թվականի դրությամբ
Հնդկաստանի հիմնական լեզուները 1909 թվականի դրությամբ (հյուսիսային շրջաններ)
Բնակչության խտությունը 1901 թվականի դրությամբ

Ծանոթագրություններ

↑ Population Redistribution and Development in South Asia. Springer Science & Business Media. 2012. էջ 6. ISBN 978-9400953093.
↑ Bharadwaj, Prashant, Khwaja, Asim Ijaz and Mian, Atif R., «The Big March: Migratory Flows after the Partition of India» . Available at SSRN.
↑ Sword For Pen Արխիվացված 2020-07-29 Wayback Machine, TIME Magazine, April 12, 1937
↑ Encyclopædia Britannica. 2008. «Sikkim.»

Գրականություն

Պատմություններ՝

Bandyopādhyāẏa, Śekhara (2004), From Plassey to partition: a history of modern India, Delhi: Orient Blackswan, ISBN 978-81-250-2596-2
Bose, Sugata; Jalal, Ayesha (2004), Modern South Asia: History, Culture, Political economy: second edition, Routledge, ISBN 978-1-134-39715-0
Brown, Judith Margaret (1994), Modern India: the origins of an Asian democracy, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-873112-2
Dyson, Tim (2018), A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-882905-8
Kulke, Hermann; Rothermund, Dietmar (2004), A history of India, Routledge, ISBN 978-0-415-32920-0
Ludden, David (2002), India and South Asia: a short history, Oneworld, ISBN 978-1-85168-237-9
Markovits, Claude (2004), A history of modern India, 1480–1950, Anthem Press, ISBN 978-1-84331-152-2
Metcalf, Barbara Daly; Metcalf, Thomas R. (2006), A concise history of modern India, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-86362-9
Peers, Douglas M. (2006), India under colonial rule: 1700–1885, Pearson Education, ISBN 978-0-582-31738-3
Robb, Peter (2002), A History of India, Palgrave Macmillan (published 2011), ISBN 978-0-230-34549-2
Spear, Percival (1990) [First published 1965], A History of India, vol. 2, Penguin Books, ISBN 978-0-14-013836-8
Stein, Burton; Arnold, David (2010), A History of India, John Wiley and Sons, ISBN 978-1-4051-9509-6
Talbot, Ian (2016), A History of Modern South Asia: Politics, States, Diasporas, Yale University Press, ISBN 978-0-300-19694-8
Talbot, Ian (2015), Pakistan: A New History, Hurst, ISBN 978-1-84904-370-0
Talbot, Ian; Singh, Gurharpal (2009), The Partition of India, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-85661-4
Wolpert, Stanley (2008), A new history of India, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-533756-3

Monographs։

Ansari, Sarah. 2005. Life after Partition: Migration, Community and Strife in Sindh: 1947–1962. Oxford, UK։ Oxford University Press. 256 pages. 0-19-597834-X
Ayub, Muhammad (2005). An army, Its Role and Rule։ A History of the Pakistan Army from Independence to Kargil, 1947–1999. RoseDog Books. 978-0-8059-9594-7..
Urvashi Butalia|Butalia, Urvashi. 1998. The Other Side of Silence: Voices from the Partition of India. Durham, NC։ Duke University Press. 308 pages. 0-8223-2494-6
Bhavnani, Nandita. The Making of Exile: Sindhi Hindus and the Partition of India(չաշխատող հղում). Westland, 2014.
Butler, Lawrence J. 2002. Britain and Empire: Adjusting to a Post-Imperial World. London։ I.B.Tauris. 256 pages. 1-86064-449-X
Chakrabarty; Bidyut. 2004. The Partition of Bengal and Assam: Contour of Freedom (RoutledgeCurzon, 2004) online edition Արխիվացված 2022-04-24 Wayback Machine
Chattha, Ilyas Ahmad (2009), Partition and Its Aftermath: Violence, Migration and the Role of Refugees in the Socio-Economic Development of Gujranwala and Sialkot Cities, 1947–1961, University of Southampton, School of Humanities, Centre for Imperial and Post-Colonial Studies
Chatterji, Joya. 2002. Bengal Divided: Hindu Communalism and Partition, 1932—1947. Cambridge and New York։ Cambridge University Press. 323 pages. 0-521-52328-1.
Chester, Lucy P. 2009. Borders and Conflict in South Asia: The Radcliffe Boundary Commission and the Partition of Punjab. Manchester University Press. 978-0-7190-7899-6.
Daiya, Kavita. 2008. Violent Belongings: Partition, Gender, and National Culture in Postcolonial India. Philadelphia։ Temple University Press. 274 pages. 978-1-59213-744-2.
Dhulipala, Venkat. 2015. Creating a New Medina: State Power, Islam, and the Quest for Pakistan in Late Colonial North India. Cambridge University Press. 1-10-705212-2
Gilmartin, David. 1988. Empire and Islam: Punjab and the Making of Pakistan. Berkeley։ University of California Press. 258 pages. 0-520-06249-3.
Gossman, Partricia. 1999. Riots and Victims: Violence and the Construction of Communal Identity Among Bengali Muslims, 1905–1947. Westview Press. 224 pages. 0-8133-3625-2
Hansen, Anders Bjørn. 2004. "Partition and Genocide: Manifestation of Violence in Punjab 1937–1947", India Research Press. 978-81-87943-25-9.
Harris, Kenneth. Attlee (1982) pp 355–87
Hasan, Mushirul (2001), India's Partition: Process, Strategy and Mobilization, New Delhi: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-563504-1.
Herman, Arthur. Gandhi & Churchill: The Epic Rivalry that Destroyed an Empire and Forged Our Age (2009)
Ikram, S. M. 1995. Indian Muslims and Partition of India. Delhi։ Atlantic. 81-7156-374-0
Jain, Jasbir (2007), Reading Partition, Living Partition, Rawat, ISBN 978-81-316-0045-0
Jalal, Ayesha (1993), The Sole Spokesman: Jinnah, the Muslim League and the Demand for Pakistan, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-45850-4
Judd, Denis (2004), The lion and the tiger: the rise and fall of the British Raj, 1600–1947, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-280579-9
Kaur, Ravinder. 2007. "Since 1947: Partition Narratives among Punjabi Migrants of Delhi". Oxford University Press. 978-0-19-568377-6.
Khan, Yasmin (2007), The Great Partition: The Making of India and Pakistan, Yale University Press, ISBN 978-0-300-12078-3
Khosla, G. D. Stern reckoning : a survey of the events leading up to and following the partition of India New Delhi։ Oxford University Press։358 pages Published։ February 1990 0-19-562417-3
Lamb, Alastair (1991), Kashmir: A Disputed Legacy, 1846–1990, Roxford Books, ISBN 978-0-907129-06-6
Metcalf, Barbara; Metcalf, Thomas R. (2006), A Concise History of Modern India (Cambridge Concise Histories), Cambridge and New York: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-68225-1
Mookerjea-Leonard, Debali. (2017). Literature, Gender, and the Trauma of Partition: The Paradox of Independence London and New York։ Routledge. 978-1138183100.
Moon, Penderel. (1999). The British Conquest and Dominion of India (2 vol. 1256 pp)
Moore, R.J. (1983). Escape from Empire: The Attlee Government and the Indian Problem, the standard history of the British position
Nair, Neeti. (2010) Changing Homelands: Hindu Politics and the Partition of India
Page, David, Anita Inder Singh, Penderel Moon, G. D. Khosla, and Mushirul Hasan. 2001. The Partition Omnibus: Prelude to Partition/the Origins of the Partition of India 1936–1947/Divide and Quit/Stern Reckoning. Oxford University Press. 0-19-565850-7
Pal, Anadish Kumar. 2010. World Guide to the Partition of INDIA. Kindle Edition։ Amazon Digital Services. 282 KB. Կաղապար:ASIN
Pandey, Gyanendra. 2002. Remembering Partition:: Violence, Nationalism and History in India. Cambridge University Press. 232 pages. 0-521-00250-8 online edition Արխիվացված 2022-04-24 Wayback Machine
Panigrahi; D.N. 2004. India's Partition: The Story of Imperialism in Retreat London։ Routledge. online edition Արխիվացված 2022-04-24 Wayback Machine
Raja, Masood Ashraf. Constructing Pakistan։ Foundational Texts and the Rise of Muslim National Identity, 1857–1947, Oxford 2010, 978-0-19-547811-2
Raza, Hashim S. 1989. Mountbatten and the partition of India. New Delhi։ Atlantic. 81-7156-059-8
Shaikh, Farzana. 1989. Community and Consensus in Islam: Muslim Representation in Colonial India, 1860–1947. Cambridge, UK։ Cambridge University Press. 272 pages. 0-521-36328-4.
Singh, Jaswant. (2011) Jinnah: India, Partition, Independence
Talib, Gurbachan Singh, & Shromaṇī Guraduārā Prabandhaka Kameṭī. (1950). Muslim League attack on Sikhs and Hindus in the Punjab, 1947. Amritsar։ Shiromani Gurdwara Parbankhak Committee.
Talbot, Ian. 1996. Freedom's Cry: The Popular Dimension in the Pakistan Movement and Partition Experience in North-West India. Oxford University Press. 978-0-19-577657-7.
Talbot, Ian and Gurharpal Singh (eds). 1999. Region and Partition: Bengal, Punjab and the Partition of the Subcontinent. Oxford and New York։ Oxford University Press. 420 pages. 0-19-579051-0.
Talbot, Ian. 2002. Khizr Tiwana: The Punjab Unionist Party and the Partition of India. Oxford and New York։ Oxford University Press. 216 pages. 0-19-579551-2.
Talbot, Ian. 2006. Divided Cities: Partition and Its Aftermath in Lahore and Amritsar. Oxford and Karachi։ Oxford University Press. 350 pages. 0-19-547226-8.
Wolpert, Stanley. 2006. Shameful Flight: The Last Years of the British Empire in India. Oxford and New York։ Oxford University Press. 272 pages. 0-19-515198-4.
Wolpert, Stanley. 1984. Jinnah of Pakistan

Հոդվածներ՝

Brass, Paul. 2003. The partition of India and retributive genocide in the Punjab,1946–47: means, methods, and purposes Արխիվացված 2021-04-14 Wayback Machine Journal of Genocide Research (2003), 5#1, 71–101
Gilmartin, David (1998). «Partition, Pakistan, and South Asian History: In Search of a Narrative». The Journal of Asian Studies. 57 (4): 1068–1095. doi:10.2307/2659304. JSTOR 2659304.
Gilmartin, David (1998). «A Magnificent Gift: Muslim Nationalism and the Election Process in Colonial Punjab». Comparative Studies in Society and History. 40 (3): 415–436. doi:10.1017/S0010417598001352. JSTOR 179270.
Gupta, Bal K. "Death of Mahatma Gandhi and Alibeg Prisoners" www.dailyexcelsior.com
Gupta, Bal K. "Train from Pakistan" www.nripulse.com
Gupta, Bal K. "November 25, 1947, Pakisatni Invasion of Mirpur". www.dailyexcelsior.com
Jeffrey, Robin (1974), «The Punjab Boundary Force and the Problem of Order, August 1947», Modern Asian Studies, 8 (4): 491–520, doi:10.1017/s0026749x0000562x, JSTOR 311867
Ravinder Kaur (2014). «Bodies of Partition: Of Widows, Residue and Other Historical Waste». Histories of Victimhood, Ed., Henrik Rønsbo and Steffen Jensen, Pennsylvania University Press.
Kaur, Ravinder. 2009. 'Distinctive Citizenship: Refugees, Subjects and Postcolonial State in India's Partition', Cultural and Social History.
Kaur, Ravinder. 2008. 'Narrative Absence: An 'untouchable' account of India's Partition Migration, Contributions to Indian Sociology.
Kaur Ravinder. 2007. "India and Pakistan: Partition Lessons". Open Democracy.
Kaur, Ravinder. 2006. "The Last Journey: Social Class in the Partition of India". Economic and Political Weekly, June 2006. epw.org.in
Khalidi, Omar (1998-01-01). "From Torrent to Trickle: Indian Muslim Migration to Pakistan, 1947–97". Islamic Studies. 37 (3)։ 339–352.
Khan, Lal (2003), Partition – Can it be undone?, Wellred Publications, էջ 228, ISBN 978-1-900007-15-3
Mookerjea-Leonard, Debali (2005). «Divided Homelands, Hostile Homes: Partition, Women and Homelessness». Journal of Commonwealth Literature. 40 (2): 141–154. doi:10.1177/0021989405054314.
Mookerjea-Leonard, Debali (2004). «Quarantined: Women and the Partition». Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East. 24 (1): 35–50. doi:10.1215/1089201x-24-1-35.
Morris-Jones (1983). «Thirty-Six Years Later: The Mixed Legacies of Mountbatten's Transfer of Power». International Affairs. 59 (4): 621–628. doi:10.2307/2619473. JSTOR 2619473.
Noorani, A. G. (22 Dec 2001 – 4 Jan 2002), «The Partition of India», Frontline, 18 (26), Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 2-ին, Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 12-ին {{citation}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
Spate, O. H. K. (1947), «The Partition of the Punjab and of Bengal», The Geographical Journal, 110 (4/6): 201–218, doi:10.2307/1789950, JSTOR 1789950
Spear, Percival (1958). «Britain's Transfer of Power in India». Pacific Affairs. 31 (2): 173–180. doi:10.2307/3035211. JSTOR 3035211.
Talbot, Ian (1994). «Planning for Pakistan: The Planning Committee of the All-India Muslim League, 1943–46». Modern Asian Studies. 28 (4): 875–889. doi:10.1017/s0026749x00012567.
Visaria, Pravin M (1969). «Migration Between India and Pakistan, 1951–61». Demography. 6 (3): 323–334. doi:10.2307/2060400. JSTOR 2060400. PMID 21331852.
Chopra, R. M., "The Punjab And Bengal", Calcutta, 1999.

Առաջնային աղբյուրներ՝

Mansergh, Nicholas, and Penderel Moon, eds. The Transfer of Power 1942–47 (12 vol., London։ HMSO . 1970–83) comprehensive collection of British official and private documents
Moon, Penderel. (1998) Divide & Quit
Narendra Singh Sarila, "The Shadow of the Great Game: The Untold Story of India's Partition," Publisher։ Carroll & Graf

Ժողովրդականացումներ՝

Collins, Larry and Dominique Lapierre։ Freedom at Midnight. London։ Collins, 1975. 0-00-638851-5
Seshadri, H. V. (2013). The tragic story of partition. Bangalore։ Sahitya Sindhu Prakashana, 2013.
Zubrzycki, John. (2006) The Last Nizam: An Indian Prince in the Australian Outback. Pan Macmillan, Australia. 978-0-330-42321-2.

Հուշագրեր և բանավոր պատմություն`

Azad, Maulana Abul Kalam (2003) [First published 1959], India Wins Freedom: An Autobiographical Narrative, New Delhi: Orient Longman, ISBN 978-81-250-0514-8
Bonney, Richard; Hyde, Colin; Martin, John. "Legacy of Partition, 1947–2009: Creating New Archives from the Memories of Leicestershire People," Midland History, (Sept 2011), Vol. 36 Issue 2, pp 215–224
Mountbatten, Pamela. (2009) India Remembered: A Personal Account of the Mountbattens During the Transfer of Power