Գրիգորիս Արշարունի (650 - 729), հայ աստվածաբան, VII դարի կեսերից մինչև VIII դարի սկիզբ եկեղեցական գործիչ[1]։

Գրիգորիս Արշարունի
Ծնվել է650
Մահացել է729
Մասնագիտությունգիտնական
Գործունեության ոլորտաստվածաբանություն

Կենսագրություն

խմբագրել

Կրթությունը ենթադրաբար ստացել է Երասխաձորում։ Ձեռնադրվել է եպիսկոպոս Սահակ III Ձորափորեցու կողմից (677-703), այնուհետև դարձել է Արշարունիքի գավառի քորեպիսկոպոս[2]։ БՆա իր ժամանակի հայտնի եկեղեցական գործիչն էր, հայտնի էր իր փիլիսոփայական գիտելիքներով և հանդիսանում էր Հովհաննես III Օձնեցու կաթողիկոսի ասոցիացիան վերջիններիս նորարարությունների և ձեռնարկությունների մեջ[2]։ Ժամանակակիցները նրան անվանում էին «քաջ վարդապետ և ընտրված փիլիսոփա»[3]։ 726 թվականին մասնակցել է Հայ Առաքելական եկեղեցու Մանազկերտի խորհրդին և նշանակալի դեր խաղացել հայկական և ասորական եկեղեցիների մերձեցման գործում[4]։

Նրա ստեղծագործական գործունեության հիմնական արդյունքը Վահան Կամսարականի խնդրանքով գրված «Մեկնաբանություններ Դասախոսությանը» ժողովածուն էր[1][4] (հայերեն՝ «Մեկնութիւն ընթերցուածոց»), մեզ հասած Դասախոսության առաջին հայկական մեկնաբանությունը[5]։ «Մեկնաբանություններ Դասախոսությանը» ներկայացնում է պատարագային ընթերցումների մեկնաբանությունը և տոների և պաշտոնների խորհրդանիշների պարզաբանումը։ Վերջում բաղկացած է 34 գլուխներից և հեղինակային կոլոֆոնից[4]։ Թարգմանվել է ֆրանսերեն[6]։ Գրիգորիսին վերագրվում են նաև այլ աշխատանքներ[2]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 Michael E. Stone. Adam and Eve in the Armenian Traditions, Fifth through Seventeenth Centuries. — Society of Biblical Lit, 2013. — P. 688-689. — (Early Judaism and its literature, 38).
  2. 2,0 2,1 2,2 Православная Энциклопедия, Григорис Аршаруни,  том 13, стр. 87
  3. Энциклопедия Христианская Армения, Արշարունյաց դպրոցներ Արխիվացված 2013-09-21 Wayback Machine, Ереван, 2002
  4. 4,0 4,1 4,2 Энциклопедия Христианская Армения, Գրիգորիս Արշարունի Արխիվացված 2013-09-21 Wayback Machine, Ереван, 2002
  5. Կաղապար:Не переведено 3, The Bible in the Armenian tradition, London, 2001, ISBN 0-89236-640-0, p. 40

    The first exegete whose Commentary on the Lectionary has reached us is Grigoris Arsharuni (c. 650- c. 729). This was published in Constantinople in 1728 as an appendix to Cyril of Jerusalem's Catechetical Lectures on Baptism.

  6. L.M. Froidevaux, Grigoris Arsaruni: Commentaire du Lectionnaire, Venice, 1975

Արտաքին հղումներ

խմբագրել