Վիքիպեդիա

Դիմիտրովգրադ (Ռուսաստան)

Դիմիտրովգրադ (ռուս.՝ Димитровгра́д, մինչև 1972 թվականը՝ Մելեկես - ռուս.՝ Мелеке́сс), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնությունում՝ Ուլյանովսկի մարզում։ Մելեկեսյան շրջանի վարչական կենտրոնն է, թեև այդ շրջանի կազմի մեջ չի մտնում՝ հանդիսանալով մարզային նշանակության քաղաք[3]։ Ձևավորում է քաղաք Դիմիտրովգրադ անվանումը կրող մունիցիպալ կազմավորում՝ քաղաքային շրջանի կարգավիճակով, որի կազմի մեջ՝ որպես միակ բնակավայր, մտնում է միայն Դիմիտրովգրադ քաղաքը[4]։

Բնակավայր
Դիմիտրովգրադ
ռուս.՝ Димитровград
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՌուսաստան Ռուսաստան
ՀամայնքՈւլյանովսկի մարզ
Հիմնադրված է1698 թ.
Մակերես42 կմ²
ԲԾՄ60 մետր
Պաշտոնական լեզուռուսերեն
Բնակչություն▼110 968 մարդ (2021)[1]
Ժամային գոտիUTC+4[2]
Հեռախոսային կոդ84235
Փոստային դասիչ423897
Պաշտոնական կայքdimitrovgrad.ru
Դիմիտրովգրադ (Ռուսաստան) (Ռուսաստան)##
Դիմիտրովգրադ (Ռուսաստան) (Ռուսաստան)

Ընկած է Ուլյանովսկի մարզի ձախափնյա հատվածում՝ Չերեմշանի ծոցի (Կույբիշևյան ջրամբարի) ափին, վերջինիս մեջ Վոլգայի վտակ Մեծ Չերեմշան գետի թափվելու վայրի մերձակայքում, մարզկենտրոնից՝ Ուլյանովսկ քաղաքից 79 կիլոմետր դեպի արևելք[5], հարևան Սամարայի մարզի վարչական կենտրոնից՝ Սամարա քաղաքից 118 կիլոմետր դեպի հյուսիս[6]։

Քաղաքն զբաղեցնում է 40,5 կմ² (4050 հեկտար)[7], քաղաքային շրջանը՝ 103,98 կմ² տարածք[8]։ Բնակչության թվաքանակը 2010 թվականի մարդահամարի տվյալերով եղել է 122.580 (այդ ցուցանիշով երկրորդ տեղն է զբաղեցնում մարզում՝ զիջելով միայն մարզկենտրոնին)[9]։ 2021 թվականի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 112 388։

Պատմություն

խմբագրել

Բնակավայրը հիմնադրվել է 1714 թվականին՝ ոգելից խմիչքների տեղական գործարանի աշխատողների համար[10]։ 1919 թվականին քաղաքի կարգավիճակ է ստացել։ Մելեկես է կոչվել նրա միջով հոսող գետի անունով։

1972 թվականին Մելեկեսը վերանվանվել է Դիմիտրովգրադ՝ ի պատիվ Բուլղարիայի առաջին կոմունիստ ղեկավարի՝ Գեորգի Դիմիտրովի (1882—1949)[11]:

Տնտեսություն

խմբագրել

Քաղաքի առաջատար ձեռնարկությունը նրանից 6 կիլոմետր դեպի հարավ-արևմուտք ընկած ատոմային ռեակտորների գիտահետազոտական ինստիտուտն է[12][13]։ Խոշոր ձեռնարկություններից են նաև ավտոպահեստամասերի՝ կարբյուրատորների, շարժիչների պոմպերի գործարանը[14], գորգագործական ֆաբրիկան, քիմիական արտադրության համար մեքենաներ թողարկող «Դիմիտրովգրադխիմմաշ» և «Զենիթխիմմաշ» գործարանները։

Բնակչություն

խմբագրել
Բնակչության թվաքանակը
1897[15]1926[15]1931[15]1939[16]1959[15]1962[15]1967[15]
6800↗18 000↗18 900↗32 485↗50 700↗56 000↗75 000
1970[17]1973[15]1975[18]1976[17]1979[19]1982[20]1985[21]
↗81 000↗90 000↗98 000→98 000↗105 958↗111 000↗118 000
1986[17]1987[22]1989[23]1990[24]1991[17]1992[17]1993[17]
→118 000↗121 000↗123 570↗125 000↗127 000↗129 000↗131 000
1994[17]1995[21]1996[21]1997[25]1998[21]1999[26]2000[27]
↗133 000↗134 000↗136 000↗137 000→137 000↗137 200↘137 000
2001[21]2002[28]2003[15]2004[29]2005[30]2006[31]2007[32]
↘136 400↘130 871↗130 900↘130 000↘129 100↘128 000↘127 000
2008[33]2009[34]2010[35]2011[36]2012[37]2013[38]2014[39]
↗127 600↗127 966↘122 580↘122 231↘121 487↘119 999↘118 513
2015[40]2016[41]2017[42]2018[43]2019[44]2020[45]2021[46]
↘117 383↘116 678↘116 055↘115 253↘114 229↘113 472↘110 968

Քույր քաղաքներ

խմբագրել

Դիմիտրովգրադը բարեկամական սերտ կապեր է հաստատել հետևյալ քաղաքների հետ[47].

Պատկերասրահ

խմբագրել
  •  
    Պատմական հուշարձան հանդիսացող թատրոնի շենքը, որտեղ խորհրդային պետական գործիչ Միխայիլ Կալինինը հանդես է եկել զեկուցումով
  •  
    Տերեշկովայի փողոցը
  •  
    Երկրագիտական թանգարանը
  •  
    Կենտրոնական գրադարանը
  •  
    Եկեղեցին
  •  
    «Հեղափոխության փողհարը» քանդակը

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (ռուս.)
  2. ↑ :ru:s:Федеральный закон от 09.03.2016 № 69-ФЗ (ռուս.) — 2016.
  3. ↑ «Закон «Об административно-территориальном устройстве Ульяновской области»». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
  4. ↑ «Устав города Димитровграда Ульяновской области». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
  5. ↑ «Расстояние Димитровград - Ульяновск» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 31-ին.
  6. ↑ «Расстояние Димитровград - Самара». RuDorogi.ru (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 31-ին.
  7. ↑ «О Димитровграде». ulgov.ru (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 31-ին.
  8. ↑ «Ульяновская область. Общая площадь земель муниципального образования». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 26-ին.
  9. ↑ Publications, U.I.B. (2007). Russia Investment and Business Guide. International Business Publications USA. էջ 250. ISBN 9781433041686. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 8-ին.(չաշխատող հղում)
  10. ↑ «Dimitrovgrad | Russia | Britannica.com». britannica.com. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 8-ին.
  11. ↑ «Наш Димитровград. История» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 5-ին.
  12. ↑ Tsang, C.F.; Apps, J.A. (2005). Underground Injection Science and Technology. Elsevier Science. ISBN 9780080457901. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 8-ին.
  13. ↑ Carelli, M.D.; Ingersoll, D.T. (2014). Handbook of Small Modular Nuclear Reactors. Elsevier Science. ISBN 9780857098535. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 8-ին.
  14. ↑ IBP, I. (2009). Russia Automobile Industry Directory - Strategic Information and Contacts. International Business Publications USA. էջ 85. ISBN 9781438740249. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 8-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 15,7 Народная энциклопедия «Мой город». Димитровград (Россия)
  16. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность наличного населения СССР по районам и городам». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-11-18-ին. Վերցված է 2013-11-20-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |язык= ignored (օգնություն)
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 17,6 «Российский статистический ежегодник. 1994» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-06-24-ին. Վերցված է 2016-05-18-ին.
  18. ↑ Российский статистический ежегодник, 1998 год
  19. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-07-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  20. ↑ Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 «Российский статистический ежегодник. Госкомстат, Москва, 2001» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014-11-16-ին. Վերցված է 2015-05-12-ին.
  22. ↑ Народное хозяйство СССР за 70 лет : юбилейный статистический ежегодник : [арх. 28 Հունիսի 2016] / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
  23. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-09-26-ին.
  24. ↑ Российский статистический ежегодник.2002 : Стат.сб. / Госкомстат России. – М. : Госкомстат России, 2002. – 690 с. – На рус. яз. – ISBN 5-89476-123-9 : 539.00.
  25. ↑ «Российский статистический ежегодник. 1997 год» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-11-22-ին. Վերցված է 2016-05-22-ին.
  26. ↑ «Российский статистический ежегодник. 1999 год» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-11-29-ին. Վերցված է 2016-06-14-ին.
  27. ↑ «Российский статистический ежегодник. 2000 год» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-11-25-ին. Վերցված է 2016-06-13-ին.
  28. ↑ «Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին.
  29. ↑ «Российский статистический ежегодник. 2004 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-11-29-ին. Վերցված է 2016-06-09-ին.
  30. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2005 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-07-30-ին. Վերցված է 2016-05-09-ին.
  31. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2006 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-07-30-ին. Վերցված է 2016-05-10-ին.
  32. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2007 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-05-ին. Վերցված է 2016-05-11-ին.
  33. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2008 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017-02-05-ին. Վերցված է 2016-05-12-ին.
  34. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-05-18-ին. Վերցված է 2014-01-02-ին.
  35. ↑ «Всероссийская перепись населения 2010 года. Населённые пункты Ульяновской области и численность проживающего в них населения по возрасту» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-26-ին. Վերցված է 2014-05-14-ին.
  36. ↑ Ульяновская область. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2009-2013 годов
  37. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-16-ին. Վերցված է 2014-05-31-ին.
  38. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов)» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-12-ին. Վերցված է 2013-11-16-ին.
  39. ↑ «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-10-ին. Վերցված է 2014-08-02-ին.
  40. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-23-ին. Վերցված է 2015-08-06-ին.
  41. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  42. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года». 2017-07-31. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-31-ին. Վերցված է 2017-07-31-ին.
  43. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-26-ին. Վերցված է 2018-07-25-ին.
  44. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года». Վերցված է 2019-07-31-ին.
  45. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-17-ին. Վերցված է 2020-10-17-ին.
  46. ↑ «Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более» (XLSX) (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-09-01-ին.
  47. ↑ «Города побратимы». dimitrovgrad.ru (ռուսերեն). Dimitrovgrad. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 4-ին.(չաշխատող հղում)

Գրականություն

խմբագրել
  • Ульяновская — Симбирская энциклопедия: в 2 т. / ред. и сост. В. Н. Егоров. — Ульяновск : Симбирская книга, 2004. — 590 с. — 2500 экз. — ISBN 5-8426-0035-8.
  • Учебные заведения Ульяновска. История возникновения / О. М. Репьев, Приволжское книжное изд-во, 1969 г. — 441 с.
  • Н. П. ИнфоРост. ГПИБ | Протопопов И. А. Список населенных мест Самарской губернии... - Самара, 1900.. elib.shpl.ru.
  • СНП Самарской губернии на 1928 г.
  • СНП Средне-Волжского края на 1930 г.
  • Список насел. мест Сам. губ..

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիմիտրովգրադ (Ռուսաստան)» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wiki.x.io/w/index.php?title=Դիմիտրովգրադ_(Ռուսաստան)&oldid=9793178» էջից