Եզնիկ Կողբացու փողոց (Երևան)

Եզնիկ Կողբացի
Քաղաք	Երևան
Համայնք(ներ)	Կենտրոն վարչական շրջան
Սկիզբ	Մովսես Խորենացու փողոց
Ավարտ	Թումանյան փողոց

Եզնիկ Կողբացու փողոց, փողոց հին Երևանի Շահարի թաղում։ Տեղակայված է Աստաֆյան (ներկայումս՝ Աբովյան) փողոցին զուգահեռ հարավ֊արևմուտք հյուսիս֊արևելք առանցքի վրա։ Սկիզբ է առել հարավային կողմում Առևտրային հրապարակում տեղակայված քարվանսարաներից, անցել Նազարովսկայա, Բեհբութովսկայա, Ցարսկայա, Թարխանովսկայա փողոցների միջով և ավարտվել Բժշկական (ներկայիս՝ Թումանյան) փողոցում՝ հասնելով քաղաքի հյուսիսային այգիներին^[1]։ Ներկայումս կրում է հայ փիլիսոփա, թարգմանիչ, հասարակական-եկեղացական գործիչ, Մեսրոպ Մաշտոցի աշակերտ Եզնիկ Կողբացու անունը։

Անվանում

Քարվանսարայի փողոցը կապել է Շահարի թաղի բնակելի թաղամասերը քարվանսարաների ու խանութների հետ, այդտեղից էլ ստացել է իր անվանումը։ Հետագայում փողոցը կոչվել է Մելիք֊Աղամալյանի (1913), Րաֆֆու (1920), Թումանյանի (1933), Տեր֊Գաբրիելյանի (1961)՝ ի պատիվ քաղաքական, պետական, կուսակցական գործիչ Սահակ Տեր-Գաբրիելյանի, իսկ 1991 թվականից Եզնիկ Կողբացու անունով^[1]։

Պատմություն

Սբ․ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին ներկայիս Չարենցի անվ․ դպրոցի տեղում

Քարվանսարայի փողոցում են գտնվել Պետական բանկի էրիվանյան մասնաճյուղը, որ տեղակայված է եղել Ցարսկայա (ներկայիս՝ Արամի) փողոցի անկյունում (Արամի 54), իգական գիմնազիան, որ տեղասկայված է եղել վարձով տրվող շենքերում, Պուշկինի քաղաքային ուսումնարանը, ինչպես նաև Ա․ Կիրակոսյանի մասնավոր ուսումնարանը։ Քարվանսարայի և Նազարովսկայա փողոցների անկյունում է գտնվել է Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին^[1]։

Փողոցի հիմնական մասը եղել են սեփական տներ։ Դրանցից էին Էմին Տեր-Գրիգորյանի տունը, որը ծառայել է նաև Երևանի հայտարարություններ թերթի խմբագրություն (N41), վաճարականներ Հ․ Թադևոսյանի և Մնացականյան եղբայրների տները (N22), Բոշնաղյանի տունը (N42), բժիշկ և քաղաքային հիվանդանոցի առաջին տնօրեն Սիմոնյանի տունը (N20), գործարանատեր Օհանյանի տունը (N45): Բնակելի շենքերը կառուցված են եղել հիմնականում տուֆից և աղյուսից։ Դրանց դեկորատիվ դետալներից յուրաքանչյուրն ունեցել է իր ուրույն երանգը փողոցի ճարտարապետա֊գեղարվեստական ձևավորման և առտահայտչականության մեջ^[1]։

Տվյալներ

Համաձայն 1906-1911 թթ հատակագծի՝ փողոցի երկարությունը Շարիաթի փողոցից մինչև Բժշկական (ներկայումս՝ Թումանյան) փողոց եղել է 790 մ, լայնությունը՝ 10,5 մ^[1]։

Ներկայումս սկսվում է Մովսես Խորենացու փողոցից, ձգվում հյուսիսարևելյան ուղղությամբ, հատում Ամիրյան, Փավստոս Բուզանդի, Արամի, Պուշկինի, Հին Երևանցու փողոցները, հասնում Թումանյան փողոց։

Նշանակալի օբյեկտներ

Փողոցում են գտնվում.

«Վիլլա Դելենդա» հյուրանոցը (նախկինում՝ Մնացականյան եղբայրների բնակելի տուն պատմամշակութային շինությունը)
Չայկովսկու անվան երաժշտական դպրոցը
Խուլ-համրերի մշակույթի և սպորտի հանրապետական պալատը («Կիլիկիա» մարզադահլիճ)
Երևանում Իտալիայի հյուպատոսությունը
«Սահմանադրական իրավունք միություն» կուսակցությունը (խորհրդային տարիներին այդ շենքում տեղակայված էր Հայպետֆիլհարմոնիան)

Պատկերասրահ

Եզնիկ Կողբացու և Ամիրյան փողոցների խաչմերուկը
Մնացականյան եղբայրների բնակելի տունը
Չայկովսկու անվան երաժշտական դպրոցը
Վթարային պատմական կառույց Եզնիկ Կողբացի-Փավստոս Բուզանդ փողոցների հատման վայրում
Ազգային-ազատագրական շարժման նվիրյալ, Հայաստանի և ԽՍՀՄ նկարիչների միությունների անդամ Ռաֆիկ Խաչատրյանի հուշատախտակը Եզնիկ Կողբացու 83 շենքի պատին
Տեսարան դեպի Կողբացի փողոց ու Արարատ սար

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Мариетта Гаспарян, Архитектура Еревана XIX-начала XX века, Երևան, «Հուշարձան» հրատարակչություն, 2008 թ․

Աղբյուրներ

Երևան քաղաքի հասցեների տեղեկատու, Երևան, 1983, էջեր 369-506, Երևան քաղաքի փողոցների անվանումները
Երևան քաղաքի քաղաքային նշանակության փողոցների ցանկ
Սերգեյ Ավագյան, Երևանի փողոցները, Երևան, «ՎՄՎ-ՊՐԻՆՏ», 2010 — 272 էջ։

[Marieta-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Мариетта Гаспарян, Архитектура Еревана XIX-начала XX века, Երևան, «Հուշարձան» հրատարակչություն, 2008 թ․

[1]