Էսկիմո

Էսկիմո, փայտիկի վրա շոկոլադապատ պաղպաղակ։

Էսկիմո
Ենթատեսակ	պաղպաղակ

Ծագում

Դանիական ծագում ունեցող ամերիկացի Քրիստիան Քենթ Նելսոնն, ով երեխաների համար քաղցրավենիքի գործարանի սեփականատեր էր, մի անգամ պաղպաղակի բրիկետի վրա գլազուր է լցրել։ Էսկիմոյի նոր խմբաքանակը պատրաստվել է արդեն գործընկերոջ՝ Ռասել Սթովերի հետ։ Նոր արտադրանքն անվանել են «Էսկիմո պայ» (անգլ.՝ Eskimo Pie՝ «էսկիմոսների կարկանդակ»)։ 25 հազար հատ ծավալով առաջին արդյունաբերական խմբաքանակը թողարկվել է 1920 թվականին և արդեն 1921 թվականի հունվարի 24-ին նոր գյուտը ԱՄՆ-ում արտոնագրվել է 1,404,539 համարի տակ։ Այդ ժամանակից ի վեր ԱՄՆ-ում և մի շարք այլ երկրներում հունվարի 24-ին նշում են ոչ պաշտոնական տոն, որն անվանել են էսկիմոյի միջազգային օր։

Էսկիմո պայը շուտով տարածվել է տարբեր երկրներում։ Ֆրանսիայում էսկիմոն վաճառվել է Ռոբերտ Ֆլաերտիի «Նանուկը հյուսիսից» ֆիլմի ցուցադրության ժամանակ, իսկ 1928 թվականին պանրագործ «Gervais» ընկերության հիմնադիր Շառլ Ժերվեն սկսել է փայտիկի վրա գլազուրով պաղպաղակ արտադրել։

ԽՍՀՄ-ում

Էսկիմո պայի վաճառքը ԽՍՀՄ-ում 1935 թվականին

ԽՍՀՄ-ում էսկիմոն հայտնվել է 1935 թվականին։ Որքանով հայտնի է, դա պարենի ժողովրդական կոմիսար Անաստաս Միկոյանի անձնական նախաձեռնությունն էր։ Սերուցքային պաղպաղակի գլանները, ներսում փայտիկով, պատրաստվել են ձեռքի մեքենայով և փաթաթվել թղթի մեջ։ Արդյունաբերական «Էսկիմո-գեներատոր»-ը Մոսկվայի № 8 սառնարանային գործարանում հայտնվել է Հայրենական մեծ պատերազմի ավարտից երկու տարի անց՝ 1947 թվականին։

Արվեստում

Լ. Լագինի «Ծերունի Խոտտաբիչը» գրքում (վերանայվել է 1955-ին) և դրա հիման վրա նկարահանված համանուն ֆիլմում ՝ ԽՍՀՄ-ում հայտնված ջին Գասան Աբդուրահման իբն Հոթաբը, կրկեսի ներկայացումը դիտելիս, ուտում է իրեն շատ դուր եկած էսկիմոյի մեծ քանակ։ «Չեբուրաշկա» մուլտիպլիկացիոն ֆիլմից «Կոկորդիլոս գենայի երգում» (խոսքեր՝ Ալեքսանդր Տիմոֆեևսկու, երաժշտություն՝ Վլադիմիր Շաինսկու), տողեր կան.

• Լ. Լագինի «Ծերունի Խոտտաբիչը» գրքում (1955 թվականի խմբագրությունում) և նրա հիման վրա նկարահանված ջին Գասան Աբդուրահման իբն Խոտտաբիչը գեղարվեստական ֆիլմում, որը հայտնվել է ԽՍՀՄ-ում, կրկեսային ներկայացման դիտման ժամանակ, մեծ քանակությամբ ուտում է իրեն շատ դուր եկած էսկիմոները։
• «Չեբուրաշկա» մուլտիպլիկացիոն ֆիլմից «Կոկորդիլոս գենայի երգում» (խոսքեր՝ Ալեքսանդր Տիմոֆեևսկու, երաժշտություն՝ Վլադիմիր Շաինսկու), տողեր կան.

…Прилетит вдруг волшебник
В голубом вертолёте
И бесплатно покажет кино.
С Днём рожденья поздравит
И, наверно, оставит
Мне в подарок пятьсот эскимо….

... Կախարդը հանկարծ կժամանի
Կապույտ ուղղաթիռով
Եվ անվճար ֆիլմ կցուցադրի։
Ծնունդդ կշնորհավորի
Եվ, հավանաբար, կթողնի
Ինձ նվեր հինգ հարյուր էսկիմո...

Տես նաև

Ակուտակ՝ էսկիմոսների պաղպաղակ, որը պատրաստվում է հատապտուղներից, մսից և ճարպայուղից։

Գրականություն

• Anne Cooper Funderburg, Chocolate, strawberry, and vanilla: a history of American ice cream, Bowling Green State University Popular Press, 1995, p. 184.