Իզերնիա (գավառ)
Իզերնիա (իտալ.՝ provincia di Isernia) գավառը գտնվում է Իտալիայի Մոլիզե մարզում։ Գավառի վարչական կենտրոնը Իզերնիա քաղաքն է, գավառի նախագահն է Լուիջի Բռասիելլոն (անգլ.՝ Luigi Brasiello)։ Գավառը զբաղեցնում է 1,535,24 կմ² տարածք, բնակչության թվաքանակը կազմում է 86.828՝ 2015 թվականի դրությամբ, բնակչության խտությունը՝ 56,56 մարդ 1 կմ² վրա[1]։ Գավառը ներառում է 52 կոմունա (իտալ.՝ comuni)՝ նշված Իզերնիա գավառի կոմունաներում[2]։
Իզերնիան հայտնի էր որպես Սամնիտ Ասերնիա (անգլ.՝ Samnite Aesernia)՝ մինչ մ․թ․ա․ 263 թվականը Հռոմեական տիրապետության տակ ընկնելը։ 9-րդ դարի ընթացքում այն բազմիցս թալանվել էր մուսուլմանական արշավների ընթացքում և տուժել էր 847 թվականի երկրաշարժից՝ ավերելով Իզերնիա և Վենաֆրո քաղաքները[3]։ Չնայած դրան, քաղաքը դարձվել է Եպիսկոպոսական աթոռանիստ, և 964 թվականին շնորհվել է կոմսության կարգավիճակ։ 1979 թվականին հնագիտական պեղումների ժամանակ Իզերնիա քաղաքի մոտ գտնվել էր բնակեցման վկայություններ՝ թվագրված պալեոլիթյան ժամանակաշրջանին՝ ավել քան 736,000 տարի առաջ[3]։
476 թվականին՝ Հռոմի անկումից հետո, Բենեդիկտյանները Իզերնիա գավառում հիմնեցին Սան Վինչենցո լա Վոլտուրնո (անգլ.՝ San Vincenzo al Volturno) վանքը։ Երբ տարածք ներխուժեցին մուսուլմանները՝ 500-900 վանականներ գլխատվեցին նրանց կողմից, և շատերը գերեվարվեցին որպես ստրուկներ։ Չնայած դրան, վանքերը շարունակեցին իրենց գործունեությունը և հասան իրենց գագաթնակետին 11-12-րդ դարերի ընթացքում։ Կելեստինոս V պապը ծնվել է Իզերնիայի մոտակայքում և գավառի տոնակատարության օրը՝ Մայիսի 19-ին։ 1805 թվականի երկաշարժը ավերեց Իզերնիայի եկեղեցին, որը վերակառուցվեց 1837 թվականին[3]։
Աշխարհագրություն
խմբագրել
Իզերնիայի գավառը հիմնականում լեռնային տարածք է կենտրոնական Իտալիայում։ Հարավ-արևմուտքից լեռների բարձրությունը նվազում է, և անտառապատ բլուրները ձգվում են դեպի հարթավայրերը, որոնք շրջապատում են Վենաֆրոն։ Հյուսիս-արևելքից Կամպոբասո գավառն է։ Հյուսիսից Լ'Աքվիլա և Կիետի գավառներն են՝ երուսն էլ գտնվում են Աբրուցո մարզում։ Արևմուտքից Ֆրոզինոնե գավառն է Լացիո մարզում, իսկ հարավից՝ Կազերտա գավառը Կամպանիայում[4]։
Գավառում կա չորս լեռնաշղթաներ և Աբրուցոի ազգային պարկը։ Գավառի ամենաբարձր գագաթը Մոնթե Մարեն է (Monte Mare)՝ 2,020 մ։ Գլխավոր գետերն են Վոլտուրնոն և Տրիգնոն, որոնք թափվում են Ադրիատիկ ծով[4]։ Սան Վինչենցոյի եկեղեցու լիճը կառուցված է արհեստական ջրամբարով՝ ուժեղացնելու ՀԷԿ սխեման։
Մարզի տնտեսությունը ավանդաբար հիմնված է գյուղատնտեսության վրա։ Հողատարածությունները շատ փոքր են, և արտադրվում են խաղողի, ձիթենու, բանջարեղենի, մրգերի և կաթնամթերքի արտադրանքներ։ Ավանդական մթերքները աճում են գավառում՝ ներառելով նաև հատիկաընդեղեն (իտալ.՝ Lathyrus sativus) և հացահատիկային (իտալ.՝ Farro) բույսեր։ Թինթիլիա (իտալ.՝ Tintilia) խաղողը աճեցվում է մարզի կարմիր գինու (իտալ.՝ "Tintilia del Molise") արտադրության համար[5]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Isernia». Tutt Italia. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 17-ին.
- ↑ «Statistics». Upinet. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 17-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Roy Palmer Domenico (2002). The Regions of Italy: A Reference Guide to History and Culture. Greenwood Publishing Group. էջեր 226–227. ISBN 978-0-313-30733-1.
- ↑ 4,0 4,1 The Times Comprehensive Atlas of the World (13 ed.). Times Books. 2011. էջ 76. ISBN 9780007419135.
- ↑ «Vino Tintilia del Molise». In vino veritas et benignitas. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 21-ին.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Պաշտոնական կայք էջը Արխիվացված 2011-02-03 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իզերնիա (գավառ)» հոդվածին։ |