Մամիա Օրախելաշվիլի
Մամիա Օրախելաշվիլի (վրաց.՝ მამია ორახელაშვილი, ռուս.՝ Иван Дмитриевич Орахелашвили, հունիսի 10, 1881 կամ 1881[1], Քութայիս, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 11, 1937[2] կամ 1937[1]), վրացի բոլշևիկ հեղափոխական («հին բոլշևիկ») և խորհրդային պետական և կուսակցական գործիչ, Կոմունիստական կուսակցության անդամ (1903)
| Մամիա Օրախելաշվիլի վրաց.՝ მამია დიმიტრის ძე ორახელაშვილი | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 10, 1881 կամ 1881[1] |
| Ծննդավայր | Քութայիս, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 11, 1937[2] կամ 1937[1] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Կայսերական բժշկա-վիրաբուժական ակադեմիա և Ս. Մ. Կիրովի անվան ռազմական բժշկական ակադեմիա |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ և բժիշկ |
| Աշխատավայր | Մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտ |
| Ամուսին | Mariam Orakhelashvili? |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Անդամություն | ԽՄԿԿ Կենտրոնական կոմիտե, Կենտրոնական գործադիր կոմիտե և All-Union Society of Old Bolsheviks? |
| Երեխաներ | Merab Orakhelashvili? |
 Mamia Orakhelashvili Վիքիպահեստում | |
1899 թվականից սովորել է Խարկովի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետում, 1902 թվականից՝ Պետերբուրգի ռազմաբժշական ակադեմիայում։ Պետերբուրգում մասնակցել է 1905–1907 թվականների Ռուսական հեղափոխությանը։ 1906 թվականին ձերբակալվել է Հավլաբարի տպարանի գործով։ 1908 թվականից, ռազմաբժշկական ակադեմիան ավարտելուց հետո, որպես բժիշկ աշխատել է Անդրկասպյան մարզում։ 1914–1917 թվականներին եղել է զինվորական բժիշկ գործող բանակում։ 1917–1918 թվականներին եղել է ՌՍԴԲ(բ) կ Վլադիկավկազի կոմիտեի և Խորհրդային նախագահ, ՌՍԴԲ(բ)կ Կովկասյան երկրային կոմիտեի անդամ։ 1918 թվականին Վրաստանի մենշևիկների կառավարության կողմից ձերբակալվել է։ 1920–1921 թվականներին եղել է Վրաստանի Կ(բ) կ ԿԿ–ի նախագահ և ՌԿ(բ) կ ԿԿ–ի Կովկասյան բյուրոյի անդամ։
1921–1925 թվականներին եղել է Վրաստանի հեղկոմի նախագահ, Վրաստանի Կ(բ) կ ԿԿ–ի քարտուղար, Վրաստանի ԺԿԻ նախագահի տեղակալ, Անդրֆեդերացիայի ԺԿԽ նախագահ, 1923–1925 թվականներին՝ ԽՍՀՄ ԺԿԽ նախագահի տեղակալ։ 1926–1929 թվականներին՝ ՀամԿ(բ) կ Անդրերկրկոմի առաջին քարտուղար, միաժամանակ՝ «Զարյա Վոստոկա» թերթի պատասխանատու խմբագիր։ 1930 թվականին՝ «Պրավդա» թերթի խմբագրական կոլեկտիվի անդամ Մոսկվայում, 1931 թվականին՝ կրկին Անդրֆեդերացիայի ԺԿԽ նախագահ, ապա՝ ՀամԿ(բ) կ Անդրերկրկոմի առաջին քարտուղար։
1932–1937 թվականներին եղել է ՀամԿ(բ) կ ԿԿ–ին կից ՄԷԼԻ–ի տնօրենի տեղակալ, 1927–1930 թվականներին՝ Սովետական մեծ հանրագիտարանի գլխավոր խմբագրության անդամ։ Եղել է նաև Կուսակցության 12, 15–17 համագումարների պատգամավոր, 12 և 14 համագումարներում ընտրվել է կուսակցության ԿԿ–ի անդամության թեկնածու, 15–16-ում՝ Համ Կ(բ) կ ԿԿ–ի, 16-ում՝ ԿՎՀ–ի անդամ։
Ձերբակալվել և գնդակահարվել է 1937 թվականներին՝ «Մեծ զտման» ժամանակաշրջանում։ Նույն ճակատագրին է արժանացել կինը՝ Վրացական ԽՍՀ լուսավորության մինիստր Մարիամ Օրախելաշվիլին։ Հետագայում դուստրը՝ Քեթևանը աքսորվել է ԳՈւԼԱԳ-ի ուղղիչ-աշխատանքային գաղութ, իսկ նրա ամուսինը՝ նշանավոր դիրիժոր Եվգենի Միքելաձեն, տանջամահ արվել[3]։
Օրախելաշվիլիների ընտանիքը ռեաբիլիտացվել է 1955 թվականին։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Люди и судьбы. Биобиблиографический словарь востоковедов - жертв политического террора в советский период (1917-1991) (ռուս.) — СПб.: Петербургское Востоковедение, 2013. — 496 с. — (Социальная история отечественной науки о Востоке) — ISBN 978-5-85803-225-0
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Орахелашвили Иван Дмитриевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Knight, Amy W. (1993), Beria: Stalin's First Lieutenant, p. 83. Princeton University Press, Princeton, New Jersey. 0-691-01093-5
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մամիա Օրախելաշվիլի» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 12, էջ 581)։ 
|