Լիվոնյան պատերազմ
Լիվոնյան պատերազմ (1558-1583), ճակատամարտ հանուն Հին Լիվոնիայի տարածքի ժամանակակից Էստոնիայի և Լատվիայի տարածքում, որի ժամանակ Ռուսական կայսրությունը հակամարտության մեջ է մտնում Դանիա–Նորվեգիայի, Շվեդիայի թագավորության, ինչպես նաև՝ Լիտվական իշխանության ու Լեհաստանի թագավորության միության հետ։
| Լիվոնյան պատերազմ | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Northern Wars? | |||||||||||
 1558 թ․ Նարվայր պաշարումը ռուսների կողմից | |||||||||||
| |||||||||||
| Հակառակորդներ | |||||||||||
| Լիվոնյան կոնֆեդերացիա Պոսպոլիտիա Դանիա, Նորվեգիա Շվեդիա Զապորոժյան կազակներ Տրանսիլվանիայի իշխանություն |
Ռուսական կայսրություն Լիվոնյան կայսրություն | ||||||||||
| Հրամանատարներ | |||||||||||
| Շտեֆան Բատորի Գոտհարդ Կետլեր Ֆրեդերիկ 2–րդ Էրիկ 14–րդ |
Իվան 4–րդ Մագնուս | ||||||||||
1558-1583 թվականներին, Ռուսաստանի պատերազմը Լիվոնյան օրդենի, ինչպես նաև Շվեդիայի, Լեհաստանի և Լիտվական մեծ իշխանության դեմ՝ մերձբալթյան հողերին տիրելու և Բալթիկ ծով դուրս գալու համար։ Ռուսաստանը պատերազմն սկսեց 1558 թվականին և արդեն առաջին տարում գրավեց Նարվան և Դերպըտը (Տարտու)։ 1561 թվականին ռուս զորքերի հարվածների տակ Լիվոնյան օրդենը քայքայվեց, Հյուսիսային Էստոնիայի գերմ. ֆեոդալները շվեդ, հպատակություն ընդունեցին։ 1561 թվականից սկսվեց Լ. պ-ի 2-րդ շրշանը, երբ Ռուսաստանը հարկադրվեց պատերազմել Լեհական թագավորության, Լիտվական մեծ իշխանության և Շվեդիայի դեմ։ 1569 թվականին Լեհական թագավորությունն ու Լիտվական մեծ իշխանությունը միասնական պետության (Ռեչ Պոսպոլիտա) մեջ միավորվելը (տես Լյուբչինյան ունիա), 1570 թվականին Շվեդիայի և Դանիայի միջև պատերազմի ավարտվելը և Իվան IV-ի ներքին քաղաքականության հետևանքով (տես Օպրիչնինա) երկրում ստեղծված բարդ իրավիճակը ծանր կացության մեշ դրեցին Ռուսաստանը։ 1576 թվականին լեհական գահ բարձրացած Ստեֆան Բատորին 1579 թվականին անցավ հարձակման, գրավեց Պո- լոցկը, Վելիկիե Լուկին, 1581 թվականին պաշարեց Պսկովը։ Նույն թվականին շվեդները գրավեցին Նարվանը և Կորելան։ Պսկովի 1581-1582 թվականների հերոսական պաշտպանությունը կանխորոշեց Լ. պ-ի նպաստավոր ելքը Ռուսաստանի համար։ 1582 թվականին կանխվեց տասնամյա զինադադար, որով Ռուսաստանը հրաժարվեց Պոլոցկից ու Լիվոնիայից և ետ ստացավ լեհական թագավորի գրաված ռուս, հողերը։ 1583 թվականին զինադադար կնքվեց շվեդների հետ, որով նըրանց անցան Նարվա, 6ամ, Կոպորիե և Իվանգորոդ քաղաքները։ Мати Лаур 'История раннего современного Ирландии 1550-1800 ". Таллинн 1999, с 29-45
- Oscar Halecki, The Struggle for the Dominium Maris Baltici Արխիվացված 2009-05-04 Wayback Machine
- William Urban, The Origin of the Livonian War, 1558 Արխիվացված 2012-08-08 Wayback Machine (Lituanus, Volume 29, No.3 – Fall 1983)
- Andres Adamson, The Role of Duke Magnus of Holstein in the Baltic Sea Region during the Livonian War Արխիվացված 2011-10-02 Wayback Machine (2006, dissertation)
Տես նաև
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լիվոնյան պատերազմ» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 627)։ 
|