Կարել Տոման
Կարել Տոման (իսկական անունը՝ Անտոնին Բեռնաշեկ, չեխ․՝ Karel Toman, փետրվարի 25, 1877[1][2][3][…], Kokovice (Klobuky), Կլոբուկի - մայիսի 12, 1946 կամ հունիսի 12, 1946[3][4], Պրահա, Չեխոսլովակիա[3][4]), չեխ գրող, որը հայտնի է իր էպիկական սիրային բանաստեղծություններով։ Չեխիայի պետական մրցանակի դափնեկիր, ազգային գործիչ, ժողովրդական արտիստ (1945)։
Կարել Տոման | |
|---|---|
.jpeg) | |
| Ծննդյան անուն | չեխ․՝ Antonín Bernášek |
| Ծնվել է | փետրվարի 25, 1877[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Kokovice (Klobuky), Կլոբուկի |
| Վախճանվել է | մայիսի 12, 1946 (69 տարեկան) կամ հունիսի 12, 1946[3][4] (69 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Պրահա, Չեխոսլովակիա[3][4] |
| Գերեզման | Վիշեհրադսկե գերեզմանատուն[5] |
| Մասնագիտություն | գրող, լեզվաբան, բանաստեղծ, լրագրող, թարգմանիչ և խմբագիր |
| Լեզու | չեխերեն |
| Քաղաքացիություն |  Չեխոսլովակիա |
| Պարգևներ | |
 | |
 Karel Toman Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելԱնտոնին Բեռնաշեկը ծնվել է 1877 թվականի փետրվարի 25-ին Կոկովիցե գյուղում (Կենտրոնական Չեխիա)։ Սովորել է Պրշիբրամի սեմինարիայում, այնուհետև՝ Պրահայի համալսարանի իրվաբանական ֆակուլտետում, որը սակայն չի ավարտել։ Տարվել է գրականությամբ՝ հանդես գալով Կարել Տոման գրական անվամբ[7]։ Հանդիպել է բազմաթիվ անվանի չեխ գրողների հետ (հատկապես մտերիմ է եղել Ֆրանյա Շրամեկի հետ)։ Ավելի ուշ տեղափոխվել է Վիեննա, որտեղից էլ ճամփորդել է Արևմտյան Եվրոպայում, հաճախ ոտքով։ Ոչ մի վայրում երկարատև չի հանգրվանել և մշտական եկամուտ չի ունեցել[7]։
Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո Կարել Տոմանը դարձել է հայտնի, սկսել է հրատարակվել, ստանալ մրցանակներ և պարգևներ, միաժամանակ եղել է տարբեր թերթերի խմբագիր[7] :
Ստեղծագործություններ
խմբագրելՏոմանի բանաստեղծությունները տեղ են գտել հետևյալ ժողովածուներում՝
- «Արյան հեքիաթներ», 1913
- «Մելամաղձոտ ուղի», 1906
- «Արևի ժամացույց», 1913
- «Ընտանեկան և այլ բանաստեղծություններ», 1914-1917
- «Ամիսներ», 1915
- «Լռության ձայնը», 1923
- «Հարյուրամյա օրացույց», 1926
Տոմանի վաղ շրջանի ստեղծագործություններին բնորոշ է անարխիզմի և դեկադենտական գրականության հանդեպ ունեցած հրապուրանքը։ Հետագայում նա ժխտել է արվեստն արվեստի համար տեսությունը, գիտակցաբար հաղթահարել է իր ստեղծագործություններում եղած պասիվությունն ու հիասթափությունը։ Նրա լավագույն բանաստեղծություններն աչքի են ընկնում կեցության զգացողությամբ, մարդու հանդեպ ունեցած սիրով, գեղեցիկի նրա իդեալն անքակտելիորեն կապված է կյանքի հետ։ Տոմանի շատ բանաստեղծություններ հնչում են իբրև բողոքի կոչ բուրժուական քաղքենիական աշխարհի դեմ։ Մեծ է եղել Տոմանի հայրենասիրական բանաստեղծությունների դերը չեխ ժողովրդի ազգային ինքնուրույնության համար մղված պայքարի տարիներին[8]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
- ↑ BillionGraves — 2011.
- ↑ Čestný titul národní umělec (չեխերեն) — 2015.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 «Карел Томан». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 13-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 6-ին.
- ↑ Չեխ և սլովակ բանաստեղծներ, Երևան, 1966, «Հայաստան» հրատարակչություն
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարել Տոման» հոդվածին։ |