Հաբեթ (արբանյակ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հաբեթ (այլ կիրառումներ)
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Հաբեթ (հին հունարեն՝ Ἰαπετός), Սատուրնի արբանյակն է, հայտնաբերվել է Ջովանի Կասինիի կողմից 1671 թվականին։
Հաբեթ | |
|---|---|
| Հայտնաբերումը | |
| Հայտնաբերել է | Ջովանի Կասինի |
| Հայտնաբերման ամսաթիվը | 25 հոկտեմբեր 1671 |
| Ուղեծրի տվյալները | |
| Ուղեծրի միջին շառավիղը | 3 560 820 կմ |
| Էքսցենտրիսիտետը | 0,0286125 |
| Սիդերիկ պարբերությունը | 79,3215 Երկրային օր |
| Թեքվածությունը | 15,47° (Սատուրնի հասարակածի նկատմամբ) |
| Արբանյակը | Սատուրնի |
| Ֆիզիկական տվյալները | |
| Չափերը | 1492,0×1492,0×1424,0 կմ |
| Մակերևույթի մակերեսը | 6 700 000 կմ2 |
| Զանգվածը | (1,805635 ± 0,000375) × 1021 կգ |
| Միջին խտությունը | 1,083 ± 0,0066 գ/սմ3 |
| Հասարակածային մակերևութային ձգողությունը | 0,223 մ/վ2 |
| Պտույտի պարբերությունը | Սինքրոն |
| Առանցքի թեքումը | 0օ |
| Ալբեդոն | 0,05–0,5 |
Ֆիզիկական բնութագրեր
խմբագրել
1469 կիլոմետր (913 մղոն) տրամագիծ ունի: Հաբեթի ցածր խտությունը ցույց է տալիս, որ այն հիմնականում բաղկացած է սառույցից՝ միայն փոքր քանակությամբ (~20%) քարքարոտ նյութերով[1]:
Ի տարբերություն մեծ արբանյակների մեծ մասի, նրա ընդհանուր ձևը ոչ գնդաձև է, ոչ էլիպսաձև, այլ ունի ուռուցիկ գոտկատեղ և ճզմված ձողեր[2]: Նրա եզակի հասարակածային լեռնաշղթան (տես ստորև) այնքան բարձր է, որ տեսանելիորեն աղավաղում է Հաբեթի ձևը նույնիսկ հեռվից դիտելիս: Այս հատկանիշները հաճախ հանգեցնում են նրան, որ այն բնութագրվում է որպես ընկույզաձև: Նրա հեռավորությունը Սատուրնից միջին 3,56 միլիոն կմ, աֆելիում 3,91 միլիոն կմ իսկ պերեհելիում 3,12 միլիոն կմ: Հաբեթը մեծ խառնարաններով է, և Cassini-ի նկարները ցույց են տվել մեծ հարվածային ավազաններ, որոնցից առնվազն հինգն ունեն ավելի քան 350 կմ (220 մղոն) լայնություն: Ամենամեծը՝ Turgis-ը, ունի 580 կմ տրամագիծ (360 մղոն)[3]; նրա եզրը չափազանց զառիթափ է և ներառում է մոտ 15 կմ (9,3 մղոն) բարձրություն ունեցող խութ: Հայտնի է, որ Հաբեթը աջակցում է երկարատև սողանքներին կամ փոթորիկներին, որոնք, հնարավոր է, կրում են սառույցի սահում[4]:
Երկու Հաբեթյան կիսագնդերի գույների տարբերությունը ապշեցուցիչ է: Առաջատար կիսագունդը և կողմերը մուգ են (ալբեդո 0,03–0,05)՝ թեթև կարմրավուն շագանակագույն գույնով, մինչդեռ հետևող կիսագնդի և բևեռների մեծ մասը վառ են (ալբեդո 0,5–0,6, գրեթե նույնքան վառ, որքան Եվրոպան):
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Castillo-Rogez, J. C.; Matson, D. L.; Sotin, C.; Johnson, T. V.; Lunine, Jonathan I.; Thomas, P. C. (2007). «Iapetus' geophysics: Rotation rate, shape, and equatorial ridge». Icarus. 190 (1): 179–202. Bibcode:2007Icar..190..179C. doi:10.1016/j.icarus.2007.02.018.
- ↑ «Idiosyncratic Iapetus: Science News Online, Aug. 18, 2007». www.sciencenews.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2007-10-13-ին. Վերցված է 2025-01-11-ին.
- ↑ «Iapetus: Turgis». Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS Astrogeology. Վերցված է 2009-01-10-ին.
- ↑ «BBC News - Saturn moon Iapetus' huge landslides stir intrigue». BBC Online. Վերցված է 30 July 2012-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հաբեթ (արբանյակ)» հոդվածին։ |