Վիքիպեդիա

Հակադարձ տրանսկրիպտազ

Հակադարձ տրանսկրիպտազ կամ ռեվերտազ, ֆերմենտ, որը ՌՆԹ-ի հիման վրա սինթեզում է կոմպլեմենտար ԴՆԹ (կԴՆԹ)։ Այն գործում է ՄԻԱՎ-ի և հեպատիտ B վիրուսի գենոմները կրկնապատկելու, ռետրոտրանսպոզոնների պրոլիֆերացվելու և էուկարիոտ բջիջներում թելոմերները երկարացնելու համար[2][3][4]։

Հակադարձ տրանսկրիպտազ
ՄԻԱՎ-ի հակադարձ տրանսկրիպտազի բյուրեղագրական կառուցվածքը։ Գույնով նշված են p51 և p66 ենթամիավորները, և ընդգծված են պոլիմերազային և նուկլեազային ակտիվ կենտրոնները։
Տեսակֆերմենտների խումբ կամ դաս
ԵնթադասԴՆԹ-պոլիմերազ և տրանսֆերազ[1]
Բնորոշիչներ
ՖՀ համար2.7.7.49
CAS համար9068-38-6
Տվյալներ
IntEnzIntEnz կայքում
BRENDABRENDA կայքում
ExPASyNiceZyme կայքում
KEGGKEGG կայքում
MetaCycմետաբոլիզմ
PRIAMPRIAM կայքում
Protein Data BankRCSB PDB PDBj PDBe PDBsum
Գենի օնտոլոգիաAmiGO / EGO

Ռետրովիրուսային հակադարձ տրանսկրիպտազն ունի երեք հաջորդական կենսաքաիմիական գործառույթներ․ ՌՆԹ-կախյալ ԴՆԹ-պոլիմերազային ակտիվություն, ռինոնուկլեազային ակտիվություն և ԴՆԹ-կախյալ ԴՆԹ-պոլիմերազային ակտիվություն։ Այսպիսով, ֆերմենտը միաշղթա ՌՆԹ-ից ստանում է երկշղթա ԴՆԹ։ Ռեակցիաների նույն հաջորդականությունը կիրառվում է լաբորատորիաներում մոլեկուլային կլոնավորման, ՌՆԹ-ի սեքվենավորման, պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի (ՊՇՌ) և գենոմային վերլուծության մեջ։

Պատմություն

խմբագրել

Հակադարձ տրանսկրիտազները հայտնաբերել է Հաուարդ Թեմինը[5] և անջատել է Դեյվիդ Բալտիմորը[6]։ Նրանց ձեռքբերումների համար նրանք ստացել են 1975 թվի Նոբելյան մրցանակը «Ֆիզիոլոգիա կամ բժշկություն» ոլորտում։

Լավ ուսումնասիրված հակադարձ տրանսկրիպտազներ են․

  • ՄԻԱՎ-1 հակադարձ տրանսկրիպտազ[7]
  • M-MLV հակադարձ տրանսկրիպտազ (Մոլոնի մկան լեյկեմիայի վիրուս)[8]
  • AMV հակադարձ տրանսկրիպտազ (թռչնի միելոբլաստոզի վիրուս)[8]
  • Թելոմերազ հակադարձ տրանսկրիպտազ (էուկարիոտ բջիջներում ապահովում է թելոմերների կայուն երկարությունը)[9]

Գործառույթը վիրուսներում

խմբագրել
 
Հակադարձ տրանսկրիպտազը իր «մատ», «ափ» և «բութ» հատվածներով։ Ռիբոնուկլեազ H-ի և պոլիմերազի կատալատիկ ակտիվ կենտրոնները ցուցադրված են գնդիկ-և-ձողիկ մոդելով։

Վիրուսների այն խումբը, որն օրգագործում է հակադարձ տրանսկրիպտազը սեփական գենոմը կրկնապատկելու և հետագայում տիրոջ գենոմի մեջ ներկառուցելու համար, կոչվում են ռետրովիրուսներ, եթե նրանց գենոմը ներկայացված է ՌՆԹ-ով, և հեպադնավիրուսներ, եթե նրանց գենոմը ներկայացված է ԴՆԹ-ով։ ՌՆԹ-ից ԴՆԹ-ի սինթեզը կոչվում է հակադարձ տրանսկրիպցիա կամ ռետրոտրանսկրիպցիա։

Հակադարձ տրանսկրիպցիայի ընթացք

խմբագրել

Հակադարձ տրանսկրիպտազը միաշղթա ՌՆԹ-ից ստանում է երկշղթա ԴՆԹ։ Եթե վիրուսը չունի ԴՆԹ-կախյալ ԴՆԹ-պոլիմերազային ակտիվություն, երկշղթա ԴՆԹ-ն սինթեզվում է տիրոջ ԴՆԹ-պոլիմերազ δ-ով, որը «շփոթում» է վիրուսային ԴՆԹ-ն սեփական բջջի դեռևս պրայմեր կապած ԴՆԹ-ի հատվածի հետ, և փոխարինում է ՌՆԹ-ն ԴՆԹ-ով։

Հակադարձ տրանսկրիպցիայի սխալ գործելու հավանականությունը բարձր է, որն էլ պայմանավորում է վիրուսների դիմակայունությունը դեղամիջոցների նկատմամբ։

Հակադարձ տրանսկրիպցիան ռետրովիրուսների մոտ

խմբագրել
 
ՄԻԱՎ-ի հակադարձ տրանսկրիպցիայի մեխանիզմը։

Ռետրովիրուսները ՌՆԹ գենոմ պարունակող հակադարձ տրանսկրիպցիա իրականացնող վիրուսներ են, որոնք իրենց կրկնապատկման ցիկլում գործածում են նաև միջանկյալ ԴՆԹ։ Ռետրովիրուսներ են մարդու իմունային անբավարաության վիրուսը (ՄԻԱՎ), մարդու T լիմֆոտրոֆ վիրուսը (HTLV)։ Երկշղթա ԴՆԹ-ն գոյանում է ցիտոզոլում[10], և այդ գործընթացի հաջորդականությունը ներկայացված է սույն բաժնի պատկերում։

Երկշղթա ԴՆԹ-ի սինթեզի պրոցեսը ներառում է շղթայի տեղափոխում, որի ժամանակ ՌՆԹ-կախյալ ԴՆԹ-պոլիմերազը սինթեզում է ԴՆԹ, որը տրանսլոկացվում է գենոմի ակցեպտորային տեղամաս, որից հետո ԴՆԹ-կախյալ ԴՆԹ-պոլիմերազը վիրուսային ԴՆԹ-ի վրա սինթեզում է երկրորդ շղթան[11]։

Ռետրովիրուսային ՌՆԹ-ի ընթերցման ուղղությունը 5' ծայրից դեպի 3' ծայրն է։ Պրոմոտերի հետ կապվող հատվածը կոչվում է պորոմոտեր կապող տեղամաս, որի 5' ծայրը կոչվում U5, իսկ 3' ծայրը՝ առաջնորդող ծայր։ Պրոմոտեր կապող տեղամասը ավելի մոտ է 5' ծայրին, սակայն հակադարձ տրանսկրիպցիան հարուցվում է 3' ծայրից 5'→3' ուղղությամբ (նոր սինթեզված ԴՆԹ-ի նկատմամբ)։ Այսպիսով, պրայմերը և հակադարձ տրանսկրիպտազը պետք է վերադասավորվեն դեպի 3' ծայր։ Այս գործընթացը իրականացնելու համար գործում են ԴՆԹ պոլիմերազը, ռիբոնուկլեազ H-ը և այլ ֆերմենտներ, տեղի է ունենում պոլինուկլեոտիդեների ապապարուրում և այլն[12][13]։

ՄԻԱՎ-ի հակադարձ տրանսկրիպտազը ունի ռիբոնուկլեազային ակտիվութուն, որով այն քայքայում է վիրուսային ՌՆԹ-ն կԴՆԹ-ի սինթեզի ընթացքում, ինչպես նաև ԴՆԹ-կախյալ ԴՆԹ-պոլիմերազային ակտիվություն, որով իմաստային (սենս) կԴՆԹ-ի շղթայի վրա սինթեզվում է հակաիմաստային (անտիսենս) շղթան։ Այսպես գոյանում է երկշղթա միջանկյալ վիրուսային ԴՆԹ-ն (վԴՆԹ)[14]։ ՄԻԱՎ-ի ՌՆԹ-ի կառուցվածքային տարրերը կարգավորում են հակադարձ տրանսկրիպցիայի ընթացքը[15]։

Բջջային օրգանիզմներում

խմբագրել

Էուկարիոտ բջիջների գենոմի ինքնակրկնապատկվող տեսամասերը, որոնք կոչվում են ռետրոտրանսպոզոններ, վերադասավորվում են գենոմի մի տեղամասից մյուսը հակադարձ տրանսկրիպցիայի միջոցով՝ կիրառելով միջանկյալ ՌՆԹ մոլեկուլ։ Ռետրոտրանսպոզոնները առկա են բույսերի և կենդանիների գենոմներում։ Թելոմերազը մարդու և շատ այլ էուկարիոտների մոտ առկա մեկ այլ հակադարձ տրանսկրիպտազ է, որն ունի իր սեփական ՌՆԹ-ն։ Վերջինս կիրառվում է որպես կաղապար ԴՆԹ-ի կրկնապատման համար[16]։

Հակադարձ տրանսկրիպտազի առկայությունը պրոկարիոտներում ուսումնասիրվել է դեռևս 1971 թվականին (Բելյանսկին և գործընկերները) Ֆրանսիայում և մի քանի տարի անց ԽՍՀՄ-ում (Ռոմաշչենկո 1977[17])։ Դրանք կոդավորովում են բակտերիալ գենոմի հատուկ հաջորդականություններով՝ ռետրոններով, որոնք կիրառվում են բազմապատճեն միաշղթա ԴՆԹ-ի սինթեզի մեջ։ ԴՆԹ-ի սինթեզը սկսվում է պրայմերով, որը բակտերիաներում սինթեզվում է կրկնապատկման ժամանակ[18]։

Վալերիան Դոլյան պնդում է, որ վիրուսները, իրենց բազմազանության շնորհիվ, շատ կարևոր ներդրում են ունեցել բջջային կյանքի ձևավորման մեջ, և հակադարձ տրանսկրիպտազը կենտրոնական դեր է կատարել[19]։

Կառուցվածք

խմբագրել

Հակադարձ տրանսկրիպտազը, ինչպես այլ վիրուսային նուկլեինաթթուների պոլիմերզները, նման է աջ ձեռքի[20][21]։ Բացի պոլիմերազից, հակադարձ տրանսկրիպտազն ունի նաև ռիբոնուկլեազ H, որը քայքայելով ՌՆԹ կաղապարը՝ հնարավոր է դարձնում ԴՆԹ-ի մյուս շղթայի սինթեզը[22]։ Քայքայման որոշ ֆրագմենտներ պրայմերի դեր են կատարում ԴՆԹ-պոլիմերազի համար (կա՛մ հակադարձ տրանսկրիպտազի, կա՛մ տեր բջջի)[20]։

Կրկնապատկման ճշտություն

խմբագրել

Ռետրովիրուսի կենսական ցիկլում գործում են կրկնապատկման երեք տարբեր համակարգեր։ Առաջինը վիրուսային ՌՆԹ-ից կոմպլեմենտար ԴՆԹ-ի սինթեզն է հակադարձ տրանսկրիպտազով։ Երկրորդն արդեն իսկ տեր բջջի գենոմում ինտեգրված վիրուսային ԴՆԹ-ի կրկնապատկումն է տիրոջ ԴՆԹ-պոլիմերազով։ Երրորդը նախավիրուսային ԴՆԹ-ի տրանսկրիպցիան է ՌՆԹ պոլիմերազ II-ով և ՌՆԹ մոլեկուլի ստացումն է։ Այս ՌՆԹ-ն հետագայում «փաթեթավորվելու» է վիրիոններում։ Կրկնապատկման փուլերից մեկում կամ մի քանիսում հնարավոր է մուտացիաների առաջացումը[23]։

Հակադարձ տրանսկրիպտազն ունի սխալ գործելու բարձր հավանականություն, քանի որ, ի տարբերություն այլ ԴՆԹ-պոլիմերազների, այն չունի սրբագրման հատկություն։ Սա հանգեցնում է մուտացիաների ավելի արագ կուտակման համեմատած կրկնապատման սրբագրվող փուլերի։ Promega-ի արտադրության կոմերցիոն օգտագործման հակադարձ տրանսկրիպտազների համար նշվում է սխալի հաճախականությունը, որը հավասար է 1:17,000-ի AMV-ի հակադարձ տրանսկրիպտազի և 1:30,000-ի M-MLV-ի հակադարձ տրանսկրիպտազի համար[24]։

Միանուկլեոտիդային պոլիմորֆիզմներ գոյացնելուց բացի հակադարձ տրանսկրիպտազները դերակատարում ունեն հիբրիդային տրանսկրիպտների սինթեզի, էքզոնների նոր կոմբինացիաների ստեղծման և արհեստական հակաիմաստային (անտիսենս) տրանսկրիպտների սինթեզի մեջ[25][26]։ Ենթադրվում է, որ հակադարձ տրանսկրիպտազի կաղապարի փոփոխման հատկությունը, որը հնարավոր է ուսումնասիրել միայն in vivo պայմաններում, հանդիսանում է մոդելային օրգանիզմների գենոմում հազարավոր չանոտացված տրանսկրիպտների հայտնաբերման պատճառը[27]։

Կաղապարի փոփոխություն

խմբագրել

Ռետրովիրուսային յուրաքանչյուր մասնիկում տեղակայված են երկու ՌՆԹ գենոմներ, սակայն վարակումից հետո յուրաքանչյուր մասնիկ գոյացնում է միայն մեկ նախավիրուս (պրովիրուս)[28]։ Վարակումից հետո հակադարձ տրանսկրիպցիան ուղեկցվում է հակադարձ տրանսկիրպտազի կաղապարների փոփոխությամբ (ռեկոմբինացիա)[28]՝ մի գենոմից մյուսը։ Գոյություն ունեն երկու մոդելներ, որոնք բացատրում են այս երևույքը։ Առաջինը՝ հարկադրված ընտրության մոդելը, ենթադրում է, որ հակադարձ տրանսկրիպտազը փոխում է իր կաղապարը, երբ այն հանդիպում է խոչընդոտի, հետևաբար գենոմի անբողջականության պահպանման համար ռեկոմբինացիան պարտադիր է։ Երկրորդը՝ դինամիկ ընտրության մոդելը, ենթադրում է, որ կաղապարի փոփոխությունը տեղի է ունենում, երբ ռիբոնուկլեազային ակտիվության արագությունը չի համապատասխանում պոլիմերազային ակտիվության արագությանը, հետևաբար ռեկոմբինացիան տեղի է ունենում պատահականորեն և չի գործում ի պատասխան գենոմային վնասների։ Ռոսոնի և գործընկեների ուսումնասիրությունները հիմավորել է այս երկու մոդելները[28]։ Յուրաքանչյուր ռեպլիկացիոն ցիկլի ընթացքում գենոմի փոփոխությունը տեղի է ունենում 5-14 անգամ[29]։ Կաղապարի փոփոխությունը (ռեկոմբինացիան) անհրաժեշտ է գենոմի ամբողջականությունը պահպանելու համար և կարծես «փրկում» է վնասված գենոմը՝ նորոգելով այն[28][30]։

Կիրառումներ

խմբագրել
 
Հակադարձ տրանսկրիպտազը արգելակող դեղամիջոց զիդովուդինի (AZT) մոլեկուլային կառուցվածքը

Հակավիրուսային դեղամիջոցներ

խմբագրել

Քանի որ ՄԻԱՎ-ը կրկնապատկում է իր գենոմը հակադարձ տրանսկրիպտազով և այդպես բազմանում ՝ գոյացնելով վիրուսային նոր մասնիկներ, ստեղծվել են յուրահատուկ դեղամիջոցներ, որոնք ընտրողաբար արգելակում են հակադարձ տրանսկրիցիան։ Այս դեղամիջոցները կոչվում են հակադարձ տրանսկրիպտազի արգելակիչներ, որոնցից են նուկլեոզիդների և նուկլեոտիդների անալոգ զիդովուդինը (առևտրային անվանումը Ռետրովիր), լամիվուդինը (առևտրային անվանումը Էպիվիր) և տենոֆովիրը (առևտրային անվանումը Վիրեադ), ինչպես նաև ոչ նուկլեոզիդային արգելակիչ նևիրապինը (առևտրային անվանումը Վիրամուն)։

Մոլեկուլային կենսաբանություն

խմբագրել
Հավելյալ տեղեկություն՝ Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա

Հակադարձ տրանսկրիպտազը հնարավորություն է տալիս պոլիմերազային շղթայական ռեակցիան կիրառել ՌՆԹ-ի համար (հակադարձ տրանսկրիպտազի կիրառումով պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա՝ ՀՏ-ՊՇՌ/RT-PCR)։ Դասական ՊՇՌ-ն կիրառվում է միայն ԴՆԹ-ի դեպքում, սակայն հակադարձ տրանսկրիպտազի օգնությամբ ՌՆԹ-ն տրանսկրիպտվում է ԴՆԹ-ի, այսպիսով հնարավոր դարձնելով ՌՆԹ մոլեկուլների ՊՇՌ անալիզը։ իՌՆԹ-ից կԴՆԹ-ի դարանների ստեղծման գործում նույնպես կիրառվում է հակադարձ տրանսկրիպտազը։ Շուկայում հակադարձ տրանսկրիպտազի հայտնվելը նպաստել է մոլեկուլային կենսաբանության զարգացմանը, հատկապես ՌՆԹ-ի կլոնավորման, սեքվենավորման և բնութագրման համար։

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ ftp://ftp.expasy.org/databases/enzyme/enzyme.dat
  2. ↑ Crick F (1970 թ․ օգոստոս). «Central dogma of molecular biology». Nature. 227 (5258): 561–3. Bibcode:1970Natur.227..561C. doi:10.1038/227561a0. PMID 4913914. S2CID 4164029.
  3. ↑ Sarkar S (1996). The Philosophy and History of Molecular Biology: New Perspectives. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers. էջեր 187–232.
  4. ↑ Danchin É, Pocheville A, Rey O, Pujol B, Blanchet S (2019). «Epigenetically facilitated mutational assimilation: epigenetics as a hub within the inclusive evolutionary synthesis». Biological Reviews. 94 (1): 259–282. doi:10.1111/brv.12453. PMC 6378602. S2CID 67861162.
  5. ↑ Temin HM, Mizutani S (1970 թ․ հունիս). «RNA-dependent DNA polymerase in virions of Rous sarcoma virus». Nature. 226 (5252): 1211–3. doi:10.1038/2261211a0. PMID 4316301. S2CID 4187764.
  6. ↑ Baltimore D (1970 թ․ հունիս). «RNA-dependent DNA polymerase in virions of RNA tumour viruses». Nature. 226 (5252): 1209–11. doi:10.1038/2261209a0. PMID 4316300. S2CID 4222378.
  7. ↑ Ferris AL, Hizi A, Showalter SD, Pichuantes S, Babe L, Craik CS, Hughes SH (1990 թ․ ապրիլ). «Immunologic and proteolytic analysis of HIV-1 reverse transcriptase structure» (PDF). Virology. 175 (2): 456–64. doi:10.1016/0042-6822(90)90430-y. PMID 1691562.
  8. ↑ 8,0 8,1 Konishi A, Yasukawa K, Inouye K (2012 թ․ հուլիս). «Improving the thermal stability of avian myeloblastosis virus reverse transcriptase α-subunit by site-directed mutagenesis» (PDF). Biotechnology Letters. 34 (7): 1209–15. doi:10.1007/s10529-012-0904-9. hdl:2433/157247. PMID 22426840. S2CID 207096569.
  9. ↑ Autexier C, Lue NF (2006 թ․ հունիս). «The structure and function of telomerase reverse transcriptase». Annual Review of Biochemistry. 75 (1): 493–517. doi:10.1146/annurev.biochem.75.103004.142412. PMID 16756500.
  10. ↑ Bio-Medicine.org - Retrovirus Արխիվացված 2021-04-28 Wayback Machine Retrieved on 17 Feb, 2009
  11. ↑ Telesnitsky A, Goff SP (1993). «Strong-stop strand transfer during reverse transcription». In Skalka MA, Goff SP (eds.). Reverse transcriptase (1st ed.). New York: Cold Spring Harbor. էջ 49. ISBN 978-0-87969-382-4.
  12. ↑ Bernstein A, Weiss R, Tooze J (1985). «RNA tumor viruses». Molecular Biology of Tumor Viruses (2nd ed.). Cold Spring Harbor, N.Y.: Cold Spring Harbor Laboratory.
  13. ↑ Moelling K, Broecker F (2015 թ․ ապրիլ). «The reverse transcriptase-RNase H: from viruses to antiviral defense». Annals of the New York Academy of Sciences. 1341 (1): 126–35. Bibcode:2015NYASA1341..126M. doi:10.1111/nyas.12668. PMID 25703292. S2CID 42378727.
  14. ↑ Kaiser GE (2008 թ․ հունվար). «The Life Cycle of HIV». Doc Kaiser's Microbiology Home Page. Community College of Baltimore Count. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 26-ին.
  15. ↑ Krupkin M, Jackson LN, Ha B, Puglisi EV (2020 թ․ դեկտեմբեր). «Advances in understanding the initiation of HIV-1 reverse transcription». Curr Opin Struct Biol. 65: 175–183. doi:10.1016/j.sbi.2020.07.005. PMC 9973426. PMID 32916568. S2CID 221636459.
  16. ↑ Krieger M, Scott MP, Matsudaira PT, Lodish HF, Darnell JE, Zipursky L, Kaiser C, Berk A (2004). Molecular cell biology. New York: W.H. Freeman and CO. ISBN 978-0-7167-4366-8.
  17. ↑ Romashchenko AG, և այլք: (1977). «Otdelenie ot preparatov DNK-polimeraz I RNK-zavisimoy DNK-polimeraz; oshistka i svoystva fermenta». Proceedings of the USSR Academy of Sciences. 233: 734–737.
  18. ↑ Hurwitz J, Leis JP (1972 թ․ հունվար). «RNA-dependent DNA polymerase activity of RNA tumor viruses. I. Directing influence of DNA in the reaction». Journal of Virology. 9 (1): 116–29. doi:10.1128/JVI.9.1.116-129.1972. PMC 356270. PMID 4333538.
  19. ↑ Arnold C (2014 թ․ հուլիսի 17). «Could Giant Viruses Be the Origin of Life on Earth?». National Geographic. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 29-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 Sarafianos SG, Marchand B, Das K, Himmel DM, Parniak MA, Hughes SH, Arnold E (2009 թ․ հունվար). «Structure and function of HIV-1 reverse transcriptase: molecular mechanisms of polymerization and inhibition». Journal of Molecular Biology. 385 (3): 693–713. doi:10.1016/j.jmb.2008.10.071. PMC 2881421. PMID 19022262.
  21. ↑ Hansen JL, Long AM, Schultz SC (1997 թ․ օգոստոս). «Structure of the RNA-dependent RNA polymerase of poliovirus». Structure. 5 (8): 1109–22. doi:10.1016/S0969-2126(97)00261-X. PMID 9309225.
  22. ↑ Schultz SJ, Champoux JJ (2008 թ․ հունիս). «RNase H activity: structure, specificity, and function in reverse transcription». Virus Research. 134 (1–2): 86–103. doi:10.1016/j.virusres.2007.12.007. PMC 2464458. PMID 18261820.
  23. ↑ Bbenek K, Kunkel AT (1993). «The fidelity of retroviral reverse transcriptases». In Skalka MA, Goff PS (eds.). Reverse transcriptase. New York: Cold Spring Harbor Laboratory Press. էջ 85. ISBN 978-0-87969-382-4.
  24. ↑ «Promega kit instruction manual» (PDF). 1999. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  25. ↑ Houseley J, Tollervey D (2010 թ․ օգոստոս). «Apparent non-canonical trans-splicing is generated by reverse transcriptase in vitro». PLOS ONE. 5 (8): e12271. Bibcode:2010PLoSO...512271H. doi:10.1371/journal.pone.0012271. PMC 2923612. PMID 20805885.
  26. ↑ Zeng XC, Wang SX (2002 թ․ հունիս). «Evidence that BmTXK beta-BmKCT cDNA from Chinese scorpion Buthus martensii Karsch is an artifact generated in the reverse transcription process». FEBS Letters. 520 (1–3): 183–4, author reply 185. doi:10.1016/S0014-5793(02)02812-0. PMID 12044895. S2CID 24619868.
  27. ↑ van Bakel H, Nislow C, Blencowe BJ, Hughes TR (2011). «Response to "The Reality of Pervasive Transcription"». PLOS Biology. 9 (7): e1001102. doi:10.1371/journal.pbio.1001102. PMC 3134445.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 Rawson JM, Nikolaitchik OA, Keele BF, Pathak VK, Hu WS (2018 թ․ նոյեմբեր). «Recombination is required for efficient HIV-1 replication and the maintenance of viral genome integrity». Nucleic Acids Research. 46 (20): 10535–10545. doi:10.1093/nar/gky910. PMC 6237782. PMID 30307534.
  29. ↑ Cromer D, Grimm AJ, Schlub TE, Mak J, Davenport MP (2016 թ․ հունվար). «Estimating the in-vivo HIV template switching and recombination rate». AIDS. 30 (2): 185–92. doi:10.1097/QAD.0000000000000936. PMID 26691546. S2CID 20086739.
  30. ↑ Hu WS, Temin HM (1990 թ․ նոյեմբեր). «Retroviral recombination and reverse transcription». Science. New York, N.Y. 250 (4985): 1227–33. Bibcode:1990Sci...250.1227H. doi:10.1126/science.1700865. PMID 1700865.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հակադարձ տրանսկրիպտազ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wiki.x.io/w/index.php?title=Հակադարձ_տրանսկրիպտազ&oldid=9744925» էջից