Հաղպատի մատենադարան (կամ Հաղպատի գրչության կենտրոն), հայ գրչության կենտրոն, մատենադարան, որը գործել է Հաղպատի վանքում 10-ից 19-րդ դարերում[1]։
Հաղպատի մատենադարան
Այն միջնադարյան հայերեն ձեռագրերի գանձարաններից ամենահարուստն է եղել։ Մատենադարանի շենքը կառուցվել է Հաղպատի վանքի Սբ. Նշան եկեղեցու մոտ։ Քառանկյուն, հավասարակողմ շինություն էր, ուներ որմնախորշեր՝ մատյանները պահելու համար։ Փայտաշեն ծածկը XIII դ. կեսերին վերակառուցվել և դարձել է քարաշեն։ Պահվում էին գրչագիր և երկաթագիր հնագույն արժեքավոր մատյաններ։ Հարստացել է նվիրատվությունների և տեղում կատարված ընդօրինակությունների շնորհիվ։ Հետագայում, ապահովության համար, ձեռագրերը տեղափոխվել են վանքի մոտակա քարայրերը, որոնք ոչ միայն գրապահոցի, այլև ընթերցարանի դեր են կատարել։ 1931 թվականին Հաղպատից միայն 12 ձեռագիր է բերվել Երևան։ Երկար տարիներ Հաղպատի գրադարանում է պահվել Մուղնու Ավետարանը, որ հետո տեղափոխվել է Թիֆլիսի Մուղնու սուրբ Գևորգ վանք, իսկ այնտեղից՝ Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարան։ Կորած ձեռագրերից արժեքավոր էր Հաղպատի «Քոթուկը» կամ ավանդամատյանը, որտեղ արձանագրված էր վանքի անցուդարձը։
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 83)։
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հաղպատ (այլ կիրառումներ)
