Հայաստանի ամերիկյան համալսարան
Հայաստանի ամերիկյան համալսարան (ՀԱՀ) (անգլ.՝ American University of Armenia, AUA), մասնավոր, անկախ համալսարան է, որը հիմնվել է 1991 թվականին Երևանի Արաբկիր վարչական շրջանում։ Համալսարանի ստեղծման շարժառիթներից մեկը դարձավ Սպիտակի երկրաշարժը։ Համալսարանը միակ հայկական ուսումնական հաստատությունն է, որը հիմք է ընդունում արևմտյան ոճի բարձրագույն կրթությունը։
Հայաստանի ամերիկյան համալսարան | |
|---|---|
 | |
-June_2023.jpg) | |
| Տեսակ | համալսարան |
| Հիմնադրված է | 1991 |
| Տիպ | մասնավոր համալսարան |
| Նախագահ | Բրյուս Պողոսյան |
| Ուսանողներ | 2231[1] |
| Ընդհանուր անձնակազմ | 71 մարդ |
| Դասախոսներ | 70 |
| Երկիր |  Հայաստան |
| Տեղագրություն | Երևան |
| Հասցե | 40 Marshal Baghramyan Avenue, Yerevan 0019, Armenia |
| Կայք | aua.am(անգլ.) |
  Հայաստանի ամերիկյան համալսարան, Հայաստան | |
 American University of Armenia Վիքիպահեստում | |
Համալսարանը բակալավրի կոչում է շնորհում հետևյալ յոթ մասնագիտություններում՝
- Գործարար կառավարում
- Անգլերեն և հաղորդակցություն
- Համակարգչային գիտություններ
- Ճարտարագիտություն
- Տվյալագիտություն
- Քաղաքականություն և կառավարում
- Բժշկական գիտություններ
Ներկայում համալսարանն առաջարկում է մագիստրոսի կոչում հետևյալ ինը մասնագիտություններում՝
- Գործարարություն (բիզնես)
- Տնտեսագիտություն
- Արդյունաբերական ճարտարագիտություն և համակարգերի կառավարում
- Համակարգչային և տեղեկատվական գիտություն
- Քաղաքագիտություն և միջազգային հարաբերություններ
- Հանրային առողջապահության
- Ռազմավարական կառավարում
- Անգլերենը որպես օտար լեզու դասավանդում
Առաջարկելով այս ծրագրերը անգլերեն, ՀԱՀ ձգտում է դրանք հասանելի դառնալ տարածաշրջանի այլ երկրների բարձր որակավորում ունեցող անձանց համար։
Ուսումնական ծրագիրի Նախապատրաստական փուլում ՀԱՀ-ը իր ուսանողներին է առաջարկում անգլերեն լեզվի և համակարգչային ծրագրեր ուսուցում։ Բացի դրանից, ՀԱՀ-ի ուսանողները կարող են ստանալ միջդիսցիպլինար վկայական Շրջակա միջավայրի պահպանության բնագավառում։ Համալսարանը նաև առաջարկում է կրթություն չորս ոչ հիմնական որակավորումներում՝
- Բնապահպանական ուսումնասիրություններ
- Գենդերային ուսումնասիրություններ
- Ցեղասպանության ուսումնասիրություն և մարդու իրավունքներ
- Փիլիսոփայություն, քաղաքականություն և տնտեսագիտություն
Պատմություն
խմբագրել1988 թվականի Սպիտակի երկրաշարժից հետո Արևմուտքից Հայաստան ժամանեցին մի շարք սեյսմիկ ինժեներներ օգնելու աղետի գոտու վերականգնմանը։ 1989 թվականին Յուրի Սարգսյանը, այն ժամանակվա Երևանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ռեկտորը, առաջարկեց Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերկլիի քաղաքացիական ճարտարագիտություն բաժնի պրոֆեսոր Արմեն Տեր-Կյուրեղյանին, որ արևմտյան մոդելի տեխնիկական համալսարան պետք է հիմնադրվի Հայաստանում, ինչը մեծապես կխթանի կրթական համակարգի զարգացմանը Հայաստում։
Առաջարկությունը ընդունվեց և որոշվեց ստեղծել ամերիկյան մոդելի մագիստրոսական համալսարան։ Տեր-Կյուրեղյանը և սեյսմիկ ինժեներ, Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարանի պրոֆեսոր էմերիտուս Միհրան Աղբաբյանը, ձեռնամուխ եղան նպատակի իրականացմանը։ Մի շարք ամերիկացի և հայ գիտնականներ ընդունեցին համալասարանի ստեղծման գաղափարը։ Տեր Կյուրեղյանը և Աբգարյանը Կալիֆոռնիայի համալսարան, ռիվերսայդի Գարի Անդերսոնի կառավարման բարձրագույն դպրոցի նախկին դեկան լուսահոգի Ստեփան Կարամարդյանի հետ ներկայացրեցին համալսարան ստեղծելու նրանց առաջարկը Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանը։
Երկու հզոր հաստատություններ՝ Հայկական բարեգործական ընդհանուր միություն (ՀԲԸՄ) և Կալիֆոռնիայի համալսարան (ԿՀ) հետաքրքված էին ՀԱՀ-ի ստեղծման գործընթացով։ Բացի այդ, Հայաստանի հանրապետության կառավարությունը, մասնավորապես բարձրագույն կրթության և գիտության նախարարությունը (հիմա կրթության և գիտության նախարարությունը) առաջարկեց ֆինանսական և նյութատեխնիկական օգնություն համալսարանի համար, չնայած Հայաստանի 1989-1991 թվականների անհանգիստ քաղաքական և տնտեսական պայմանների։ Համալսարանի հիմնադրման ծախսերի զգալի մասը կատարվեց ՀԲԸՄ-ի կողմից։ Երբ Կալիֆոռնիայի համալսարանը առաջարկեց իր աջակցությունը համալսարանի հիմնադրման գործում, ԿՀ-ի նախագահ Դավիդ Գարդները ստեղծեց աշխատանքային խումբ Կրթական հարցերով ավագ փոխնախագահ Վիլյամ Ֆրազերի գլխավորությամբ, որպեսզի գնահատվի ԿՀ-ի և ՀԱՀ-ի միջև կապ ստեղծելու հնարավորությունը։ 1990 թվականին, Երբ աշխատանքային խումբը այցելեց Հայաստան Կալիֆոռնիայի համալսարանի պատվավոր հյուրերը փակ քվեարկությունում միաձայն քվեարկեցին ՀԱՀ-ը ԿՀ-ի մասնաճյուղ դառնալու օգտին։ Այս գործընթացի հետևանքով, ԿՀ-ն տրամադրում է տեխնիկական աջակցություն և իր փորձն է փոխանցում ՀԱՀ-ին, ինչպես նաև համագործակցում է ՀԱՀ-ի հետ դասախոսական անձնակազմի պատրաստման գործում։ Սեպտեմբերի 21-ի անկախության հռչակագրից հետո ՀԱՀ սկսեց ուսուցումը առաջին 101 ուսանողների հետ[2]։
Նախագահներ
խմբագրել- Միհրան Աղբաբյան (1991–1997)[3]
- Հարություն Արմենյան (1997–2009)[4][5]
- Բրյուս Պողոսյան (2009–2014)[6]
- Արմեն Տեր-Կյուրեղյան (2015–2019)[7]
- Կարին Մարկիդես (2019-2022)
- Արմեն Տեր-Կյուրեղյան (նախագահի պաշտոնակատար 2022-2023)
- Բրյուս Պողոսյան (2023-)
Ընդլայնում
խմբագրելՀԱՀ-ի Փարամազ Ավետիսյան շինություն
խմբագրել2008 թվականի նոյեմբերի 1-ին Հայաստանի ամերիկյան համալսարանը բացեց իր նոր ժամանակակից շինությունը։ Այս շինությունը հնարավորություն տվեց ՀԱՀ-ին ընդլայնել ուսումնական ծրագրերը և բարելավել ուսանողների ամենօրյա կյանքը։ Շինությունը հագեցված կենտրոնական ջեռուցման և օդափոխանակության համակարգերով, շինության ամբողջ տարածքը ծածկված է անլար ինրենետով։ Շինությունում կիրառված են լուծումներ, որոնք կիրառվում են աշխարհի լավագույն կանաչ շինություններում։
Բարսամ Շինություն
խմբագրել2005 թվականի հոկտեմբերի 6-ին հայտարարվեց, որ Վարտկես Բարսամը և Հասմիգ Բարսամը նվիրաբերում են 1990 թվականին բացված «Hye Business Suites» հյուրանոցը ՀԱՀ-ին։ Բացման արարողության ժամանակ Վարտկես Բարսամը նշեց, որ հյուրանոցային համալիրը հանձնվում է Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի տնօրինությանը օտարեկրյա ուսանողներին և գիտաշխատողներին ընդունելու համար։ Այնուհետև ՀԱՀ-ի հոգաբարձուների խորհրդի որոշմամբ շենքը վերանվանվոմւ է ՀԱՀ-ի Վարտկես և Հասմիգ Բարսամ շինություն։ USAIDի ֆինանսական օգնության շնորհիվ «Ամերիկյան կրթահամալիրները և հիվանդանոցցները արտասահմանում» ծրագրի շրջանակներում ՀԱՀ-ը 300,000 $-ի ներդրում կատարեց շենքի վերանորոգման և տեխնիկական հագեցման համար։
Փափազյան գրադարան
խմբագրելՓափազյան գրադարանը սկսեց իր աշխատանքը 1991 թվականին համալսարանի հիմնադրումից անմիջապես հետո։ Այն անվանվեց Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի առատաձեռն բարերար Փափազյան ընտանիքի պատվին։ Վերջին 20 տարիների ընթացքում գրադարանը մեծ զարգացում է ապրել կիրառելով ժամանակակից մեթոդներ կառավարման մեջ և ներդնելով նորագույն տեխնոլոգիական լուծումներ։
Փափազյան գրադարանը Հայաստանի միակ բաց գրադարանն է։ Գրադարանն ունի 10,000 գրանցված անդամ։
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Office of Institutional Research and Assessment
- ↑ Համալսարանի պատմությունը. Հայաստանի ամերիկյան համալսարան
- ↑ «Mihran S. Agbabian, Ph.D., N.A.E.». berkeley.edu. University of California, Berkeley. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 22-ին. «...Agbabian joined two colleagues to found the American University of Armenia (AUA) where he served as founding President (1991-1997)...»
- ↑ «AUA President Dr. Haroutune Armenian Announces Retirement». AGBU Blog. 2009 թ․ ապրիլի 27.
- ↑ «Haroutune Armenian». azad-hye.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ «AUA's President Dr. Bruce Boghosian Announces Departure». aua.am. American University of Armenia. 2014 թ․ փետրվարի 4.
- ↑ «Dr. Armen Der Kiureghian Appointed as President of the American University of Armenia». aua.am. American University of Armenia. 2015 թ․ փետրվարի 10.
Արտաքին աղբյուրներ
խմբագրել
- Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի պաշտոնական կայքը
- Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի վիրտուալ տուր
- Անկախության տարեկիցը. 3 միֆ Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի մասին
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հայաստանի ամերիկյան համալսարան» հոդվածին։ |