Մարսի մեծ ռազմիկը

«Մարսի մեծ ռազմիկը» (անգլ.՝ A Fighting Man of Mars), Էդգար Ռայս Բերոուզի գիտա-ֆանտաստինկ վեպը, որը մտնում է «Բարսումյան շարքի» մեջ և հանդիսանում է յոթերորդ վեպը այդ շարքում։ Վեպի շուրջ աշխատանքները սկսվել են 1929 թվականի փետրվարի 28-ին։ Առաջին հրապարակումը կայացել է «Blue Book Magazine» ամսագրում 1930 թվականի ապրիլ-սեպտեմբեր ամիսներին։ Առաջին գրքային հրատարակությունը լույս է տեսել 1931 թվականի մայիսին «Metropolitan Books» հրատարակչության կողմից։

Մարսի մեծ ռազմիկը անգլ.՝ A Fighting Man of Mars
Հեղինակ	Էդգար Ռայս Բերոուզ
Տեսակ	գրավոր աշխատություն
Ժանր	գիտական ֆենտեզի, գիտաֆանտաստիկ վեպ և ֆենթեզի
Բնօրինակ լեզու	անգլերեն
Կերպար(ներ)	Ulysses Paxton?
Ստեղծման տարեթիվ	1929
Նկարագրում է	Մարս
Շարք	Բարսում
Նախորդ	Մարսի մեծ ուղեղը
Հաջորդ	Մարսի թրերը
Երկիր	ԱՄՆ
Հրատարակիչ	Henry Holt and Company
Հրատարակման տարեթիվ	1930

Սյուժե

Վեպի սյուժետային կառուցվածքը կապված է Ուլիս Պակստոնի հետ, որը ռադիոհաղորդագրություն է ուղարկում Պելյուսիդար (սա Բերոուզի երկու վեպերի սյուժեի կապող գիծն է)։ Նախաբանում առաջին անգամ կարճ ակնարկ է տրվում Բարսումի քաղաքակրթության մասին, ինչպես նաև, նրա չափային և քաշային համակարգերի, ավանդույթների և ազգագրության մասին։ Պատմվածքը տարվում է առաջին դեմքով՝ Տան Հադրոնի հիշողությունների տեսքով։

Գլխավոր հերոսը Տան Հադրոնն է՝ ազնվական, որը սիրահարված է սառը և անբովանդակ Սանոմա Տորային։ Սանոման Հելիումի առաջին մեծահարուստ Տոր Խատանի դուստրն է։ Նրա հարստությունը առաջացել է ռազմավարի վաճառքից, իսկ փողը նրան իրավունք է տվել մուտք գործելու Տարդոս Մորսի ապարանք։ Երբ Սանոմա Տորան հափշտակվեց հենց նրա ապարանքից, Տան Հադրոնը երդում տվեց գտնել նրան և Բարսումի բոլոր երկրների միջով ուղևորվեց նրան փնտրելու։ Արդյունքում նա հայտնվում է Ու-Գոր սարսափելի նահանգում, որը բնակեցված է մարդակերներով (կանիբալներով) և այն ղեկավարում է խելագար գիտնական Ֆոր Տակը, որը բնակություն է հաստատել հնագույն Ջամա քաղաքում։ Ֆոր Տակը ժամանակին ծառայել է Ջահարի ջեդդակ Տուլ Ակստարին, որի համար ստեղծել է մի տեխնոլոգիա, որը անտեսանելի էր դարձնում թռչող սարքերը։ Տուլ Ակստարը մտադրվել էր ստեղծել Բարսումի ամենամեծ բանակը և նավատորմը, սակայն նրա հպատակների չափից ավելի բազմացումը առաջացրեց սով և կանիբալիզմ։ Ֆոր Տակը փախուստի դիմեց և սկսեց մշակել մահվան ճառագայթներ։ Նա փափագում էր վրեժխնդրության։

Տան Հադրոնը ներթափանցում է Տուլ Ակստարի ապարանքը, որտեղ սարսափով պարզում է, որ Սանոմա Տորան լիովին բավարարված է մեծն ջեդդակի արքունիքում իր հարճի կարգավիճակով։ Գրավելով անտեսանելի թռուցիկը, Տան Հադրոնը փրկում է ստրկուհի Տավիային, որը, ինչպես պարզվում է, արքայադուստր Տյանատան է և վերջինս ամուսնանում է նրա հետ։ Բնակաբար, Տուլ Ակստարը գահընկեց է արվում, Ֆոր Տակը սպանվում է, իսկ Սանոմա Տորան նվաստացված է այն բանի համար, որ արհամարհել է հերոսներին։

Բովանդակություն

Վեպը բաղկացած է նախաբանից և տասնյոթ գլուխներից։

• Նախաբան
• Գլուխ I. Սանոմա Տորա
• Գլուխ II. Պարտադրված վայրէջք
• Գլուխ III. Ծուղակ
• Գլուխ IV. Տավիա
• Գլուխ V. Նկուղներում
• Գլուխ VI. Դատապարտված է մահվան
• Գլուխ VII. Մահ
• Գլուխ VIII. Սարդը Գաստից
• Գլուխ IX. Ֆոր Տակը Ջամից
• Գլուխ X. Թռչող մահը
• Գլուխ XI. «Թող կրակը տաք լինի»
• Գլուխ XII. Անտեսանելիության շղարշը
• Գլուխ XIII. Տուլ Ակստարի կանայք
• Գլուխ XIV. Կանիբալները Գորի մոտ
• Գլուխ XV. Մարտ Ջահարի մոտ
• Գլուխ XVI. Հուսահատություն
• Գլուխ XVII. Ես գտնում եմ արքայադստերը

Կերպարներ

• Տան Հադրոն - ազնվական, Հելիումի բանակի լեյտենանտ։
• Սանոմա Տորա - Հելիումի մեծահարուստ Տոր Խատանի դուստրը։
• Տոր Խատան - Հելիումի բանակի հրամանատար, մեծահարուստ։
• Ֆոր Տակ - գիտնական, ցանկանում է ստեղծել մահվան ճառագայթները։
• Տուլ Ակստար - Ջահարի ջեդդակ։
• Տավիա - իրականում արքայադուստր Տյանատան, որը ամուսնանում է Տան Հադրոնի հետ։

Աղբյուրներ

• Bleiler, Everett (1948). The Checklist of Fantastic Literature. Chicago։ Shasta Publishers. pp. 66.
• Zip file на сайте Project Gutenberg Australia Արխիվացված 2015-11-02 Wayback Machine
• Text file на сайте Project Gutenberg Australia Արխիվացված 2010-01-26 Wayback Machine
• Edgar Rice Burroughs Summary Project page for A Fighting Man of Mars
• Роман на сайте «Лаборатории фантастики»