Համայնք (վարչատարածքային միավոր)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Համայնք

Համայնք մի շարք երկրներում վարչատարածքային միավոր՝ 1-ին, 2-րդ, 3-րդ կամ 4-րդ մակարդակի։ Համայնքը հիմնականում ներկայացնում է իրենից փոքր վարչական միավոր՝ քաղաքով կամ մեծ գյուղական բնակավայրով կենտրոնում, որի շուրջ կարող են տեղակայված լինել մի քանի փոքրիկ բնակավայրեր։ Երբեմն համայնքը կազմավորված է միայն մեկ բնակավայրից։ Համայնքին մոտ վարչատարածքային միավորներ է՝ կոմունա, որոշ դեպքերում՝ մունիցիպալիտետ, մունիցիպալ կազմավորում։

Հայերեն «համայնք» տերմինին տարբեր լեզուներում համապատասխանում են տարբեր բառեր․

• սլավոնական երկրներում օգտագործվում են ռուս.՝ «община» բառի հետ նույնարմատ անվանումներ․ բուլղար․՝ община, սերբ.՝ општина/opština, մակեդոներեն՝ општина, սլովեն.՝ občina, սլովակ.՝ obce,
• գերմանալեզու տարածաշրջաններում «Gemeinde» տերմինը թարգմանվում է որպես «համայնք»,
• ռոմանական լեզուներում համապատասխանող բառը (ֆր.՝ commune) թարգմանվում է որպես «կոմունա», սակայն «համայնք» կարող են կոչվել ֆր.՝ communautés rurales (բառացիորեն «գյուղական հանրություններ») Աֆրիկայի որոշ երկրներում,
• անգլերենում մի շարք դեպքերում համայնքին համապատասխանում է «մունիցիպալիտետը» (անգլ.՝ municipality),
• որպես «համայնք» կարող են մատուցվել նաև տերմինները, որոնք բառացիորեն նշանակում են «ծուխ» կամ «երդ» (կատ.՝ parròquia, անգլ.՝ parish, պորտ.՝ freguesia)։

Առաջին աստիճանի միավորներ

• Անդորայի համայնքներ (կատ.՝ parròquia/parròquies)
• Լիխտենշտայնի համայնքներ (գերմ.՝ Gemeinde(n))
• Մակեդոնիայի համայնքներ (մակեդոներեն՝ општина)
• Մոնտսերատի համայնքներ (անգլ.՝ parishes)
• Չեռնոգորիայի համայնքներ (սերբ.՝ opština/општина), այդ թվում՝ 2 քաղաքային համայնքները (սերբ.՝ gradska opština/градска општина)
• Սլովենիայի համայնքներ (սլովեն.՝ občine)

Երկրորդ աստիճանի միավորներ

• Արցախի համայնքներ (հայերեն՝ համայնք)
• Բուլղարիայի համայնքներ (բուլղար․՝ община)
• Կիպրոսի համայնքներ (հուն․՝ δήμος)
• Հայաստանի համայնքներ (հայերեն՝ համայնք)
• Նիդերլանդների համայնքներ (հոլ.՝ gemeente(n))
• Սերբիայի համայնքներ (սերբ.՝ општина/opština)

Երրորդ աստիճանի միավորներ

• Ավստրիայի համայնքներ (գերմ.՝ Gemeinde(n))
• Գվինեայի գյուղական համայնքներ (ֆր.՝ communautés rurales, sous-préfectures)
• Թաիլանդի համայնքներ (թաի.՝ ตำบล)
• Հունաստանի համայնքներ. քաղաքային համայնքներ (հուն․՝ δήμος) և գյուղական համայնքներ (հուն․՝ κοινότητα)
• Ղրղզստանի գյուղական համայնքներ (ղրղզ.՝ aiyl okmotus)
• Պորտուգալիայի համայնքներ (պորտ.՝ freguesia, բառացիորեն՝ եկեղեցական ծուխ)
• Սլովակիայի համայնքներ (սլովակ.՝ obce)
• Վիետնամի համայնքներ (վիետ․՝ xã)

Չորրորդ աստիճանի միավորներ

• Գերմանիայի համայնքներ կամ կոմունաներ (գերմ.՝ Gemeinde(n))
• Շվեյցարիայի համայնքներ կամ կոմունաներ (ֆր.՝ communes, գերմ.՝ Gemeinden, իտալ.՝ comuni, ռոմանշ.՝ vischnancas)
• Չադի գյուղական համայնքներ (ֆր.՝ communautés rurales)
• Սենեգալի գյուղական համայնքներ (ֆր.՝ communautés rurales)
• Ֆինլանդիայի համայնքներ (ֆիններեն՝ kunta, շվեդ.՝ kommun)․ կոչվում են նաև կոմունաներ, ծխական համայնքներ, մունիցիպալիտետներ

Այլ միավորներ

• Կադաստրային համայնքներ (գերմ.՝ Katastralgemeinden) Ավստրիայում
• Զարգացման գյուղական կոմիտեներ (անգլ.՝ Village development committee, նեպալ.՝ गाउँ विकास समिति) Նեպալում
• Չինաստանի տեղական համայնքներ (չին.՝ 社区, փինյին՝ shèqū)․ քաղաքային շրջանների ցածր մակարդակի միավորներ

Համայնքները Հայաստանում

Հիմնական հոդված՝ Հայաստանի համայնքներ

Հայաստանի օրենսդրությամբ համայնքը համարվում է «պետական համակարգի ժողովրդավարական հիմքը»։ Այն կազմված է մեկ կամ ընդհանուր տարածքով միավորված մի քանի բնակավայրից։ Համայնքի բնակիչները ընտրովի մարմինների (ՏԻՄ) միջոցով իրականացնում են ինքնակառավարում, ունեն բյուջե և տնօրինում են համայնքային սեփականությունը։ Համայնքը հանդիսանում է իրավաբանական անձ։

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 79)։