Յուրգա Իվանաուսկայտե
Յուրգա Իվանաուսկայտե (լիտ.՝ Jurga Ivanauskaitė, 14 նոյեմբերի, 1961, Վիլնյուս - 17 փետրվարի, 2007, Վիլնյուս), լիտվացի նկարչուհի, գրող, ճանապարհորդ։
Յուրգա Իվանաուսկայտե Jurga Ivanauskaitė | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 14, 1961[1] |
| Ծննդավայր | Վիլնյուս, Լիտվական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Վախճանվել է | փետրվարի 17, 2007[2][1] (45 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Վիլնյուս, Լիտվա |
| Գերեզման | Անտակալնիսի գերեզմանատուն |
| Մասնագիտություն | գրող, բանաստեղծուհի, ակնարկագիր և նկարչուհի |
| Քաղաքացիություն |  Լիտվա |
| Կրթություն | Վիլնյուսի գեղարվեստի ակադեմիա |
| Ստեղծագործական շրջան | 1985-2007 |
| Պարգևներ | Լիտվայի Մեծ կոմս Գյադիմինասի շքանշանի սպայական խաչ |
Կենսագրություն
խմբագրելԳրողի հայրը սցենարներ գրող և նկարիչ Իգոր Իվանովն է (ծն. 1937), մայրը՝ արվեստաբան Ինգրիդա Կորսակայտեն (ծն. 1938)։
Ավարտել է Վիլնյուսի գեղարվեստի ինստիտուտը (այժմ՝ Վիլնյուսի գեղարվեստի ակադեմիա, 1985), որտեղ սովորել է գրաֆիկա։ 1993—1995 թվականներին ճանապարհորդել է Հնդկաստանում, Նեպալում, Տիբեթում։ Եղել է բուդդայականության քարոզիչ և Տիբեթի ազատագրական շարժման մասնակից։
Բնակվել է Վիլնյուսում։ Կյանքի վերջին տարիներին եղել է քաղցկեղով հիվանդ։ Թաղված է Անտակալնիսի գերեզմանատանը[3]։
Ստեղծագործություններ
խմբագրելՆորավեպերի առաջին հավաքածուն՝ «Pakalnučių metai», լույս է տեսել 1985 թվականին։ Հանրաճանաչ է դարձել «Ragana ir lietus» («Կախարդ և անձրև») վեպի շնորհիվ, որը մերժվել է Լիտվայի կաթոլիկ եկեղեցու կողմից։ Վեպի հիման վրա նկարահանվել է «Nuodėmės užkalbėjimas» («Մեղքի հմայություն») գեղարվեստական ֆիլմը։ Նորավեպերի, 6 վեպերի, մանկական հեքիաթների, փաստավավերագրական արձակ գրքի, բանաստեղծությունների, ինչպես նաև ակնարկային և հրատարակչական աշխատությունների հեղինակ է։
Յուրգա Իվանաուսկայտեի ստեղծագործությունները թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով, այդ թվում՝ ռուսերեն, անգլերեն, լատիշերեն, գերմաներեն, լեհերեն, չուվաշերեն։
Հիշատակը
խմբագրել2008 թվականին գրողի ազգականները, ընկերները և ստեղծագործության երկրպագուները հիմնեցին Յուրգա Իվանաուսկայտեի ստեղծագործական ժառանգության կենտրոնը (լիտ.՝ „Jurgos Ivanauskaitės kūrybos paveldo centras“)[4]։ Այդ կենտրոնում հաստատվել է Յուրգա Իվանաուսկայտեի անվան ամենամյա գրական մրցանակ։ Մրցանակը տրվում է 45 տարեկանից ոչ մեծ հեղինակներին՝ լիտվական գրականության լավագույն ստեղծագործությունների համար, որոնք համապատասխանում են «ազատ, բաց ու համարձակ ստեղծագործական ինքնարտահայտում» ձևակերպմանը[5]։ 2008 թվականի ապրիլին Վիլնյուսի Ագուոն փողոցի (որտեղ ապրել է Յուրգա Իվանաուսկայտեն) զբոսայգին կոչվել է ի պատիվ գրողի[6]։ 2009 թվականին այդ զբոսայգում տեղադրվեց «Կատու» գրանիտե քանդակը (քանդակի հեղինակ՝ Քսենյա Յարոշևայտե)։ Կատուն խորհրդանշում է անկախ բնավորությունը, որը հատուկ էր գրողին։ Կատվի կերպարը հանդիպում է Իվանաուսկայտեի բազմաթիվ ստեղծագործություններում։ Նրան ճանաչողների խոսքերով՝ նա շատ էր սիրում կատուներ և հրեշտակներ[7]։
Հրատարակություններ
խմբագրել- Pakalnučių metai։ novelių rinkinys. Vilnius։ Vaga, 1985; Tyto alba, 2003.
- Mėnulio vaikai։ romanas. Vilnius։ Vaga, 1988.
- Kaip užsiauginti baimę։ novelių ir apsakymų rinkinys. Vilnius։ Vaga, 1989.
- Stebuklinga spanguolė։ pasaka vaikams su autorės iliustracijomis. Vilnius։ Vyturys, 1991.
- Pragaro sodai։ romanas. Vilnius։ Vaga, 1992.
- Agnijos magija։ romanas. Vilnius։ Vaga, 1995.
- Ištremtas Tibetas։ publicistika. Vilnius։ Tyto alba, 1996.
- Kelionė į Šambalą։ romanas. Vilnius։ Tyto alba, 1997.
- Prarasta pažadėtoji žemė։ romanas. Vilnius։ Tyto alba, 1999.
- Sapnų nublokšti։ romanas. Vilnius։ Tyto alba, 2000.
- Ragana ir lietus։ romanas. Vilnius։ 1993; Tyto alba, 2002.
- Placebas։ romanas. Vilnius։ Tyto alba, 2003.
- Kelionių alchemija։ esė. Vilnius։ Tyto alba, 2003.
- Šokis dykumoje։ eilėraščiai. Vilnius։ Tyto alba, 2004 (Vilnius։ Vilniaus spauda)։ 149, [1] p.։ iliustr. Tir. [1000] egz. ISBN 9986-16-374-9.
- Kaip Marsis Žemėje laimės ieškojo։ pasaka. Vilnius։ Tyto alba, 2004.
- Švelnūs tardymai։ interviu. Vilnius։ Tyto alba, 2005.
- Miegančių drugelių tvirtovė։ romanas. Vilnius։ Tyto alba, 2005.
- Odė džiaugsmui։ eilėraščiai. Vilnius։ Tyto alba, 2007.
- Viršvalandžiai։ esė. Vilnius։ Tyto alba, 2007.
- Nežaiskite su mėnuliu։ pjesės. Vilnius։ Tyto alba, 2008.
Գերմաներեն թարգմանություններ
խմբագրել- Die Regenhexe. Übersetzt von Markus Roduner. Aus der Reihe։ «dtv-Taschenbücher», ISBN 3-423-13132-2, ISBN 978-3-423-13132-2. Einband։ Kartoniert. DTV Deutscher Taschenbuch Verlag, Seitenzahl։ 304. Stilrichtung։ Roman, Deutsch. 02.2004.
- Placebo. Roman, dtv premium. Übersetzt von Markus Roduner, 2005. 440 Seiten. Deutsche Erstausgabe ISBN 3-423-24453-4.
Լատվիերեն թարգմանություններ
խմբագրել- Ragana un lietus. No lietuviešu vai. tulk. Talrids Rullis. Rīga։ Preses nams, 1994. 247 l. ISBN 9984-000-71-0.
- Ceļojums uz Šambalu. Tulkojums Talrids Rullis. Rīga։ Jumava, 1998. 440 l. ISBN 9984-051-66-8.
- Sapņiem līdzi. Tulkojums Talrids Rullis. Rīga։ Dienas Grāmata, 2006. 424 l. ISBN 9984-789-25-X.
Ռուսերեն թարգմանություններ
խմբագրել- Путешествие в Шамбалу. Перевод Н. Воробьёвой. 400 с. Киев։ София, Москва։ ИД Гелиос, 2002. ISBN 5-344-00073-1.
- Фрагмент Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
- Фрагмент Արխիվացված 2016-04-05 Wayback Machine
Պարգևներ
խմբագրելԼիտվայի Մեծ կոմս Գյադիմինասի շքանշանի սպայական խաչ (3 փետրվարի, 2003)[8]
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ http://news.monstersandcritics.com/europe/news/article_1265349.php/Lithuanian_author_Jurga_Ivanauskaite_is_dead
- ↑ «Antakalnio cemetery ~ Անտակալնիսի գերեզմանատուն». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 29-ին.
- ↑ Žuolytė, Jūratė (2008 թ․ ապրիլի 25). «Išėjusiųjų kūryba užmarštin nenugrims». Diena.lt (լիտվերեն). UAB “Diena Media Web”. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
- ↑ «Jurgos Ivanauskaitės premija» (լիտվերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
- ↑ Алексинайте, Кристина (15 ноября 2008 г.). «О писательнице Ю.Иванаускайте напомнят книга, фильм, премия и скульптура». ru.delfi.lt. Delfi. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
- ↑ ««Կատու» քանդակը Յուրգա Իվանաուսկայտեի հիշատակին». ru.delfi.lt. Delfi. 25 сентября 2009 г. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
- ↑ «Декрет президента Литовской Республики Nr. 2042 от 3 февраля 2003» (լիտվերեն). Официальный сайт Сейма Литовской Республики. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Jurga Ivanauskaitė Արխիվացված 2005-04-04 Wayback Machine(անգլ.)
- Mirė rašytoja J.Ivanauskaitė (О смерти)(լիտվ.)