Նվիրապետություն
Նվիրապետություն, եկեղեցու կողմից ձեռնադրված պաշտոնեության կամ եկեղեցական վարչության սրբազան իշխանություն, որը շնորհվում է ի վերուստ՝ ձեռնադրության կամ նաև օծման միջոցով։ Եկեղեցական իշխանությունն աստիճանաբար նվիրապետության է վերաճել 3-րդ դարի առաջին կեսին՝ կարգապահական և վարչական խնդիրների արծարծման բուռն շրջանում, եկեղեցու հայրեր Տերտուղիանոսի, Կիպրիանոսի և այլոց եռանդուն ջանքերով։ Իբրև առաքյալներից ավանդված ժառանգության լիակատար տնօրինողներ, նվիրյալները կամ ընծայյալները (անձինք, ովքեր իրենց ընծայում կամ նվիրում են Աստծո ծառայությանև եկեղեցու սպասավորության) համարվում են եկեղեցու սրբազան պաշտոնյաները, վարդապետները և դատական իրավունքն իրականացնողները։
Հայաստանյայց առաքելական սուրբ եկեղեցու նվիրապետությամբ հաստատված է ինը կարգ։
Նվիրապետության շերտեր
խմբագրելՆվիրապետական սանդղակի վրա առանձնանում է երկու շերտ.
- բարձրաստիճան հոգևորականություն (մեծ աստիճաններ՝ քահանա, եպիսկոպոս, պատրիարք և կաթողիկոս)՝ ձեռնադրության և օծման ճանապարհով,
- ստորին կամ խոնարհ պաշտոնեություն (փոքր աստիճաններ՝ դռնապանից մինչև սարկավագ և սպասավոր)՝ ձեռնադրության ճանապարհով։
Եկեղեցին ուսուցանում է, որ նվիրապետությունն իր ծագումով պարտական է աստվածային հիմնադրության ոլորտին, և որ նրա բոլոր անդամներն ունեն Սուրբ Հոգու հատուկ շնորհը՝ փոխանցված Ձեռնադրության խորհրդի կատարման միջոցով։
Նվիրապետության մոտեցումներ
խմբագրելՆվիրապետության կառուցվածքի աստիճանականության հարցում Ուղղափառ և Կաթոլիկ եկեղեցիները տարբեր մոտեցումներ ունեն։ Առաջինը նվիրապետության բարձրագույն ատյան է համարում տիեզերական ժողովը՝ կազմված տեղական բոլոր եկեղեցիների նվիրապետական աթոռներից։ Քաղկեդոնի ժողովը նոր պառակտումներ է առաջ բերել քրիստոնյա, հատկապես՝ Բյուզանդական կայսրության տարածքում բնակվող տարբեր ազգերի, այդ թվում նաև՝ ասորիների միջև։ 6-րդ դարում պարսից նեստորական եկեղեցուն զուգահեռ ստեղծվել է Քաղկեդոնի ժողովը մերժած ասորիների նոր նվիրապետություն, իսկ Պարսկաստանի հակաքաղկեդոնիկ ասորի փոքրամասնությունը, որն ընդդիմացել էր նեստորականությանը, 6-րդ դարում կեսին միացել է ուղղափառ (հականեստորական, հակաքաղկեդոնական) հակոբիկյան ասորիներին։
Կաթոլիկ եկեղեցին նվիրապետական իշխանությունն ամբողջապես մարմնավորում է պապի՝ որպես եկեղեցու տեսանելի պետի և իր գործունեության մեջ բացարձակ անսխալական հովվի, անձի մեջ։ Կաթոլիկ եկեղեցում ընծայյալի գլուխը պսակաձև ածիլում են՝ իբրև Հիսուսի փշե պսակի խորհրդանշան։ Հայ եկեղեցում եպիսկոպոսը խաչաձև կտրում է մազերը՝ իբրև խորհրդանշան երկրային և մարմնավոր ցանկություններից հրաժարվելու։
Տես նաև
խմբագրելԱյս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո: 
|