Ջեսիկա Տենդի

Ջեսիկա Տենդի (անգլ.՝ Jessica Tandy, Ջեսիկա Էլիս Տենդի (անգլ.՝ Jessica Alice Tandy), 1909 թվականի հունիսի 7, Լոնդոն, Անգլիա - 1994 թվականի սեպտեմբերի 11, Իստոն, Կոնեկտիկուտ, ԱՄՆ), անգլիացի դերասանուհի, ծնունդով Լոնդոնից, ով 1942 թվականին ամուսնացել է կանադացի դերասան Հյում Կրոնինի հետ և հիմնավորվել ԱՄՆ-ում։ «Տոնի» թատերական մրցանակի բազմակի դափնեկիր։ 1990 թվականին նա «Լավագույն դերասանուհի» անվանակարգում արժանացել է «Օսկար» մրցանակի, «Տիկին Դեյզիի վարորդը» ֆիլմում գլխավոր դերի համար (ամենատարեց դերասանուհին, ով մրցանակի պատմության մեջ արժանացել է «Օսկարի»)։

Ջեսիկա Տենդի
Ջեսիկա Տենդին և Հյում Կրոնինը 1988 թվականին «Էմմի» մրցանակաբաշխության ժամանակ
Ծնվել է	1909 թվական հունիսի 7
Ծննդավայր	Լոնդոն, Անգլիա
Մահացել է	1994 թվական սեպտեմբերի 21
Մահվան վայր	Իստոն, Կոնեկտիկուտ, ԱՄՆ
Կրթություն	Dame Alice Owen's School?
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն ԱՄՆ
Ազգություն	անգլիացի
Այլ անուն(ներ)	Ջեսիկա Էլիս Տենդի Jessica Alice Tandy
Մասնագիտություն	դերասանուհի
Ակտիվ շրջան	1932-1994 թվականներ
Ընտրանի	«Տիկին Դեյզիի վարորդը»
Ամուսին(ներ)	Ջեք Հոքինս (1932-1940) Հյում Կրոնին (1942-1994, մինչ մահ)
Երեխա(ներ)	Սյուզան Հոքինս Տենդի Կրոնին Քրիստոֆեր Կրոնին
Պարգևներ և մրցանակներ	«Թոնի» մրցանակ կնոջ լավագույն դերակատարման համար պիեսում «Թոնի» մրցանակ կնոջ լավագույն դերակատարման համար պիեսում «Թոնի» մրցանակ կնոջ լավագույն դերակատարման համար պիեսում Քրիստալ մրցանակ BAFTA մրցանակ կնոջ լավագույն դերակատարման համար Փրայմթայմ Էմի մրցանակ՝ «մինիսերիալներում կամ ֆիլմերում կնոջ լավագույն դեր» անվանակարգում Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ և Drama Desk Award for Outstanding Actress in a Play?
Ջեսիկա Տենդի՝ Վիքիպահեստ
Օսկար 1990 BAFTA 1991 Emmy Awards 1988 Ոսկե Գլոբուս 1990 Tony Awards 1948, 1978, 1983, 1994 Այլ մրցանակներ

Կենսագրություն

Ջեսիկա Էլիս Տենդին ծնվել է 1909 թվականի հունիսի 7-ին Լոնդոնի Հակնի շրջանում։ Նա եղել է շրջիկ գործակալ Հարրի Տենդիի և նրա կնոջ՝ մտավոր հետամնացություն ունեցող երեխաների համար դպրոցի տնօրեն Ջեսի Հելենի, երեք երեխաներից բաղկացած ընտանիքի կրտսեր երեխան։ Տենդիի հայրը մահացել է, երբ նա 12 տարեկան էր և մայրը ստիպված էր դպրոցում լրացուցիչ երեկոյան դասթնթացներ անցկացնել, որպեսզի հնարավորություն ունենար պահելու երեխաներին։

Ջեսիկա Տենդին իր դերասանական կարիերան սկսել է 16 տարեկան հասակում, Լոնդոնի բեմահարթակների վրա, իսկ շուտով արդեն ելույթ էր ունենում բրիտանական մայրաքաղաքի հանրահայտ բեմերում՝ Լոուրենս Օլիվիեի և Ջոն Գիլգուդի ընկերակցությամբ։ 1932 թվականին կայացել է նրա կինոնորամուտը և նույն թվականին նա ամուսնացել է դերասան Ջեք Հոքինսի հետ։ Ամուսնալուծությունից հետո, 1940 թվականին, Տենդին տեղափոխվում է ԱՄՆ, որտեղ երկու տարի անց ամուսնանում է դերասան Հյում Կրոնինի հետ։ Նրա ամերիկյան կինոնորամուտը կայացել է 1944 թվականին, «Յոթերորդ խաչ» ֆիլմում, որից հետո հետևել են դերեր «Վճռականության հովիտ» (1945), «Կանաչ տարիներ» (1946), «Գրագոնվիկ» (1946) և «Ամբեր ընդմիշտ» (1947) ֆիլմերում։

ԱՄՆ-ում Տենդին մեծ ճանաչման է արժանացել շնորհիվ Բրոդվեյում իր աշխատանքների, որտեղ նա փայլել է սկսած 1930-ական թվականները և ավարտվել 1989 թվականով։ Այդ ժամանակաընթացքում դերասանուհին երեք անգամ դարձել է «Թոնի» մրցանակի դափնեկիր, ինչպես նաև արժանացել է «Դրամա Դեսկ» և Սառա Սիդոնսի մրցանակների։ 1950-1970-ական թվականներին Ջեսիկա Տենդին բավականին հազվադեպ է հայտնվել կինոյում, խաղալով առավելապես դերեր հեռուստատեսությունում և թատրոնում։ Այն ժամանակների նրա առավել հայտնի կինոդերերի շարքում է եղել Լիդիա Բրեները Ալֆրեդ Հիչքոքի «Թռչունները» (1963) թրիլեր ֆիլմում։

Նրա կինոկարիերայի նոր փուլ է դարձել 1980-ական թվականները, որը նրան առաջին հանրաճանաչութչյունն է բերել 1982 թվականին «Խաղաղություն ըստ Հարպի» և «Լավագույն ընկերներ» ֆիլմերում խաղացած դերերով։ Տենդիի հաջորդ հաջողակ դերը եղել է մեծահասակների տան բնակիչ Ալմա Ֆինլին Ռոն Հովարդի «Կոկոն» (1985) ֆանտաստիկ ֆիլմում։ Այդ ֆիլմում դերասանուհին հեյտնվել էր իր ամուսին Հյում Կրոնինի ընկերակցությամբ, ում հետ միասին հետագա երկու տարիներին նկարահանվել է «Մարտկոցները չեն տրամադրվում» (1987) և «Կոկոն. Վերադարձ» (1988) ֆիլմերում։ Նրա հանրաճանաչության գագաթնակետը եկել է 1989 թվականին, երբ ութսունամյա դերասանուհին դարձել է «Օսկար» մրցանակի դափնեկիր, որպես «Լավագույն դերասանուհի», «Տիկին Դեյզիի վարորդը» դրամատիկ ֆիլմում գլխավոր դերի համար։ Մեկ տարի անց «People» ամսագիրը Տենդիին ընդգրկել էր «Աշխարհի 50 ամենագեղեցիկ մարդիկ» ցուցակի մեջ։

1990 թվականին դերասանուհու մոտ ախտորոշել են ձվարանի քաղցկեղ, սակայն, չնայած դրան, հետագա տարիներին նա շարունակել է ակտիվորեն նկարահանվել կինոյում, 1992 թվականին ստանալով երկրորդ անվանակարգումը «Օսկար» մրցանակին, «Տապակած կանաչ պոմիդորներ» կատակերգական ֆիլմում երկրորդական պլանի լավագույն դերասանուհու համար։ Իր վերջին դերը դերասանուհին խաղացել է 1994 թվականին, Ռոբերտ Բենտոնի «Առանց հիմարների» ֆիլմում, իսկ նույն թվականի սեպտեմբերին նա մահացել է Իստոն քաղաքի իր սեփական տանը։

Ֆիլմագրություն

Թվական	Անվանում	Բնօրինակ անվանում	Կերպար	Ծանոթագրություն
1932	Եվայի զանցանքները	The Indiscretions of Eve	Մայդ
1938	Սպանություն ընտանիքում	Murder in the Family	Էնն Օսբորն
1944	Յոթերորդ խաչ	TheSeventh Cross	Լիզել Ռեյդեր
1944	Շիկահեր տենդ	Blonde Fever	հյուրացի հաճախորդ	տիտրերում նշված չէ
1945	Վճռականության հովիտ	The Valley of Decision	Լուիզա Կեյն
1946	Դրագոնվիկ	Dragonwyck	Պեգի Օ'Մեյլի
1946	Կանաչ տարիներ	The Green Years	Քեյթ Լեկի
1947	Ամբեր ընդմիշտ	Forever Amber	Նեն Բրիտոն
1948	Կանացի վրիժառություն	A Woman's Vengeance	Ջանեթ Սփենս
1950	Սեպտեմբերյան սիրավեպ	September Affair	Քեթրին Լոուրենս
1951	Տափաստանի աղվես. Ռոմելի պատմությունը	The Desert Fox: The Story of Rommel	ֆրաու Լուսիա Մարիա Ռոմել
1956	Արպադրական ցուցափեղկ	Producers' Showcase		Անվանակարգում — Լավագույն դերասանուհի մինի սերիալում կամ ֆիլմում
1957	Ապակե աչք	The Glass Eye	Ջուլիա Լեսթեր	կարճամետրաժ ֆիլմ
1958	Լույս անտառում	The Light in the Forest	Միրա Բատլեր
1962	Երիտասարդ մարդու Հեմինգուեյական արկածները	Hemingway's Adventures of a Young Man	Հելեն Ադամս	Անվանակարգում - «Ոսկե Գլոբուս» մրցանակ «Երկրորդական պլանի լավագույն դերասանուհու համար»
1963	Թռչուններ	The Birds	Լիդիա Բրեներ
1975	1775 թվականի օգոստոսի 31-ի երկուհարյուր րոպե. Բոստոնի Ազատության ծառի ոչնչացումը	Bicentennial Minute for August 31, 1775, Destruction of Boston's Liberty Tree	Ինքն իրեն	CBS Television Network, August 31, 1975 - Հովանավոր. Royal Dutch Shell
1976	Բաթլի	Butley	Էդնա Շաֆ
1981	Հոնկի Տոնկ մայրուղի	Honky Tonk Freeway	Քերոլ
1982	Խաղաղություն ըստ Հարպի	The World According to Garp	Տիկին Ֆիլդս
1982	Դեռևս գիշեր	Still of the Night	Գրեյս Ռայս
1982	Լավագույն ընկերներ	Best Friends	Էլեանոր ՄակԿալեն
1984	Բոստոնցիները	The Bostonians	Տիկին Բիրդսի
1984	Ահաբեկչություն անցումներում	Terror in the Aisles		փաստագրական ֆիլմ
1985	Կոկոն	Cocoon	Ալմա Ֆինլի	Անվանակարգում — «Սատուրն» մրցանակ «Լավագույն դերասանուհու համար»
1987	Մարտկոցները չեն տրամադրվում	Batteries not included	Ֆեյ Ռիլի	«Սատուրն» մրցանակ «Լավագույն դերասանուհու համար»
1987	Ֆոքսֆեյր	Foxfire	Էննի Նեյշըն	Հեռուստաֆիլմ Էմմի մրցանակ «Ականավոր առաջատար դերասանուհի մինի սերիալում կամ ֆիլմում»
1988	Տուն Քերոլ Սթրիթում	The House on Carroll Street	Տիկին Վենաբլ
1988	Կոկոն. Վերադարձ	Cocoon: The Return	Ալմա Ֆինլի	Անվանակարգում — «Սատուրն» մրցանակ «Լավագույն դերասանուհու համար»
1989	Տիկին Դեյզիի վարորդը	Driving Miss Daisy	Դեյզի Վերթան	Օսկար լավագույն դերասանուհու համար BAFTA մրցանակ «Գլխավոր դերի լավագույն դերասանուհու համար» Բոստոնի կինոքննադատների միության մրցանակ «Լավագույն դերասանուհու համար» Դավիդ Դե Դոնատելո մրցանակ «Լավագույն օտարերկրյա դերասանուհու համար» «Ոսկե Գլոբուս» մրցանակ «Լավագույն դերասանուհու համար - կատակերգություն կամ մյուզիքլ» Կոնզասի կինոքննադատների միության մրցանակ «Լավագույն դերասանուհու համար» «Արծաթե Արջ» «Լավագույն զույգի համար» (Մորգան Ֆրիմանի հատ միասին) Անվանակարգում — Ամերիկյան Կոմեդի մրցանակ «Լավագույն կատակերգական դերասանուհու համար» Անվանակարգում — Կինոքննադատների ազգային մրցանակ «Լավագույն դերասանուհու համար» Անվանակարգում — Նյու Յորքի կինոքննադատների միության մրցանակ «Լավագույն դերասանուհու համար»
1991	Տապակած կանաչ պոմիդորներ	Fried Green Tomatoes	Նինի Թրեդգուդ	Անվանակարգում — «Օսկար» մրցանակ «Երկրորդական պլանի լավագույն դերասանուհու համար» Անվանակարգում — Ամերիկյան Կոմեդի մրցանակ «Լավագույն կատակերգական դերասանուհու համար» Անվանակարգում — BAFTA մրցանակ «Գլխավոր դերի լավագույն դերասանուհու համար» Անվանակարգում — «Ոսկե Գլոբուս» մրցանակ «Երկրորդական պլանի լավագույն դերասանուհու համար խաղարկային ֆիլմում»
1991	Լեդիի պատմություն	The Story Lady	Գրեյս	Հեռուստաֆիլմ Անվանակարգում — «Ոսկե Գլոբուս» մրցանակ «Լավագույն դերասանուհու համար - մինի սերիալ կամ հեռուստաֆիլմ»
1992	Հին մարդիկ	Used People	Ֆրիդա
1993	Պար սպիտակ շան հետ	To Dance with the White Dog	Կորա Պիկ	Հեռուստաֆիլմ Անվանակարգում — «Էմմի» մրցանակ «Ականավոր առաջատար դերասանուհու համար մինի սերիալում կամ ֆիլմում»
1994	Կինոյի դարաշրջան	A Century of Cinema	ինքն իրեն	վավերագրական
1994	Կամիլա	Camilla	Կամիլա Կարա	Թողարկվել է հետմահու
1994	Առանց հիմարների	Nobody's Fool	Բերիլ Պիպլս	Թողարկվել է հետմահու

Մրցանակներ և անվանակարգումներ

Մրցանակ	Թվական	Անվանակարգ	Ֆիլմ/Հեռուստասերիալ/Բեմադրություն	Արդյունք
Օսկար	1990	Լավագույն դերասանուհի	Տիկին Դեյզիի վարորդը	Հաղթանակ
	1992	Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի	Տապակած կանաչ պոմիդորներ	Առաջադրված
BAFTA	1991	Լավագույն դերասանուհի	Տիկին Դեյզիի վարորդը	Հաղթանակ
	1993	Լավագույն դերասանուհի	Տապակած կանաչ պոմիդորներ	Առաջադրված
Ոսկե Գլոբուս	1963	Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի	Երիտասարդ մարդու արկածները	Առաջադրված
	1990	Լավագույն դերասանուհի կատակերգությունում կամ մյուզիքլում	Տիկին Դեյզիի վարորդը	Հաղթանակ
	1992	Լավագույն դերասանուհի մինի սերիալում կամ հեռուստաֆիլմում	Լեդի Հեքիաթ	Առաջադրված
		Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի	Տապակած կանաչ պոմիդորներ	Առաջադրված
Էմմի	1956	Լավագույն դերասանուհի մինի սերիալում կամ ֆիլմում	The Fourposter	Առաջադրված
	1988	Լավագույն դերասանուհի մինի սերիալում կամ ֆիլմում	Թափանցիկ լույս	Հաղթանակ
	1994	Լավագույն դերասանուհի մինի սերիալում կամ ֆիլմում	Պար սպիտակ շան հետ	Առաջադրված
Թոնի	1948	Լավագույն դերասանուհի պիեսում	«Ցանկություն» տրամվայ	Հաղթանակ
	1978	Լավագույն դերասանուհի պիեսում	Ջին խաղը	Հաղթանակ
	1981	Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի պիեսում	Ռոզա	Առաջադրված
	1983	Լավագույն դերասանուհի պիեսում	Կեղծ կրակ	Հաղթանակ
	1986	Լավագույն դերասանուհի պիեսում	Խնդրագիր	Առաջադրված
	1994	Հատուկ մրցանակ մեծ ավանդի համար		Հաղթանակ

Արտաքին հղումներ

• Ջեսիկա Տենդին Internet Broadway Database կայքում
• Ջեսիկա Տենդին Internet Movie Database կայքում
• Ջեսիկա Տենդին Find a Grave կայքում
• Մահախոսականը «New York Times» թերթում, 1994 թվական սեպտեմբերի 21

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջեսիկա Տենդի» հոդվածին։