Ջոն Քրիսթի
Ջոն Ռեջինալդ Հալիդեյ Քրիսթի (անգլ.՝ John Reginald Halliday Christie;ապրիլի 8, 1899, Northowram, unparished part of Calderdale, Կալդերդեյլ, Արևմտյան Յորքշիր, Միացյալ Թագավորություն - հուլիսի 15, 1953, HM Prison Pentonville, Barnsbury, Իսլինգթոն, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), բրիտանացի սերիական մարդասպան։ Նրա կատարած հանցագործություններից մեկի համար կախաղան է բարձրացվել անմեղ Թիմոթի Էվանսը։
| Ջոն Քրիսթի | |
|---|---|
| Ծննդյան ամսաթիվ | ապրիլի 8, 1899 |
| Ծննդավայր | Northowram, unparished part of Calderdale, Կալդերդեյլ, Արևմտյան Յորքշիր, Միացյալ Թագավորություն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն |
| Մահվան ամսաթիվ | հուլիսի 15, 1953 (54 տարեկան) |
| Մահվան վայր | HM Prison Pentonville, Barnsbury, Իսլինգթոն, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն |
| Մահվան պատճառ | կախաղան հանելը |
| Պատիժ | մահապատիժ |
| Սպանություն | |
Կենսագրություն
խմբագրել1916 թվականին՝ Առաջին պատերազմի ընթացքում սահմանին ծառայելու ժամանակ Քրիսթին տուժել է գազային հարձակումից։ Դա նվազեցրել է նրա պոտենցիան։ 1920 թվականին Քրիսթին ամուսնացել է, բայց նրա սեռական կյանքը չի ստացվել։
1922 թվականին նրա տանը գազի արտահոսք է տեղի ունեցել։ Քրիսթիի կինը կորցրել է գիտակցությունը, իսկ երբ արթնացել է, հասկացել է, որ ամուսինը բռնաբարել է իրեն։ Նա ավելի ուշ բացատրել է, որ գազից թունավորված կինն իր մոտ սեռական գրգռում է առաջացրել[1]։
1934 թվականին Քրիսթին վրաերթի է ենթարկվել և գլխի ծանր վնասվածք ստացել։ Երբ սկսվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը, նրան վնասվածքի պատճառով չեն տարել ռազմաճակատ, բայց կանչել են ոստիկանությունում աշխատելու։ 1943 թվականին Քրիսթիի կինը կարճ ժամանակով հեռացել է Լոնդոնից։ Այդ ժամանակ Քրիսթին հանդիպել է մի կնոջ՝ Ռութ Ֆուրսթին, որին նա առաջարկել է գիշերել իր տանը։ Այնտեղ նա գազով թունավորել է կնոջը, բռնաբարել, հետո խեղդամահ արել։ Երկրորդ զոհը Մուրիել Իդին է եղել՝ նրա կնոջ ընկերուհին։ Նա խաբեությամբ վերջինիս տուն է բերել, գազով թունավորել, բռնաբարել ու խեղդամահ արել։ Այդ պահին նրա կինը կրկին քաղաքում չի եղել[1]։
1949 թվականին Քրիսթին ծանոթացել է Թիմոթի Էվանսի հետ, որը իր կնոջ և երկու տարեկան դստեր հետ եկել էր Ուելսից աշխատանք գտնելու նպատակով։ Թիմոթիի կինը՝ Բերիլը, հղի է եղել։ Փոքր վճարի դիմաց Քրիսթին թույլ է տվել Էվանսներին ապրել իր մոտ։ Թիմոթին ուրախ չի եղել կնոջ հղիության համար։ Դա իմանալով՝ Քրիսթին նրան առաջարկել է նրա կնոջը աբորտ անել։ Թիմոթին համաձայնել է և ալիբիի համար այդ օրը հեռացել է Լոնդոնից։ Քրիսթիի կինը նույնպես քաղաքում չի եղել։
Քրիսթին միայնակ է մնացել Բերիլի և նրա դստեր հետ։ Նա գազով թունավորել է հղի կնոջը, բռնաբարել ու սպանել, միաժամանակ խեղդամահ արել նաև նրա երկամյա դստերը։ Քրիսթին որոշել է դավադրել Էվանսին։ Նա զանգահարել է Էվանսին և ասել, որ նրա կինը մահացել է հղիության արհեստական ընդհատման ժամանակ։ Էվանսը հավատացել է նրան։ Շուտով վերջինս ձերբակալվել է կնոջ և դստեր սպանության կասկածանքով։ Նրա դեմ դատարանում ցուցմունք են տվել Քրիսթին և նրա կինը։ Էվանսին մեղավոր են ճանաչել և կախաղան հանել Ջոն Քրիսթիի կատարած սպանությունների համար[1]։
Քրիսթին շարունակել է սպանություններ կատարել։ Նա սպանել է իր կնոջը, որպեսզի վերջինս չխանգարի նրան։ Բայց նա կնոջը գազով չի թունավորել և չի բռնաբարել։ Հետո նա սպանել է ևս երկու կնոջ։ Երեք դիակները նա դրել է պահարանի մեջ, որն այնուհետև մեխել է տախտակով։ Շուտով նա վաճառել է իր տունը և հեռացել։ Բայց տան նոր տերը պաստառներ փակցնելիս գտել է դիակներով պահարանը և այդ մասին հայտնել ոստիկանությանը։ Քրիսթիի նկատմամբ հետախուզություն է հայտարարվել և շուտով նա ձերբակալվել է։ Ոստիկանական բաժանմունքում հայտնվելուց հետո Քրիսթին խոստովանել է իր կատարած բոլոր սպանությունները, այդ թվում՝ Թիմոթիի և Բերիլի երկու տարեկան դստեր սպանությունը և նույնիսկ մի քանի սպանություններ, որոնցում իրեն չեն կասկածել[1]։
1953 թվականի հուլիսի 15-ին Քրիսթիին կախաղան են հանել Պենտոնվիլ բանտում։ 1950 թվականին կախաղան հանված Թիմոթի Էվանսը հետմահու վերականգնվել է։ Rillington place փողոցը, որտեղ գտնվում էր Քրիսթիի տունը, տխրահռչակ սպանություններից հետո վերանվանվել է Raston close: 1970-ականներին այդ փողոցի տները քանդվել են և վերակառուցվել մինչև 1977 թվականը՝ ձևավորելով Բարթլ ճանապարհը և Սբ. Անդրեյի հրապարակը։
Մասսայական մշակույթում
խմբագրել- 1970 թվականին Քրիսթիի գործի հիման վրա նկարահանվել է «Ռիլինգթոն Փլեյս, տուն 10» գեղարվեստական ֆիլմը, որտեղ գլխավոր դերում հանդես է եկել Ռիչարդ Աթենբորոն։ Ֆիլմի նկարահանումները մասամբ տեղի են ունեցել անմիջապես Քրիսթիի տանը և նմանատիպ թիվ 6 տանը։ Բոլոր տները Rillington place փողոցում են եղել.
- 2016 թվականին նկարահանվել է «Ռիլինգթոն Փլեյս» մինի-սերիալը, որը բաղկացած է երեք սերիայից։ Սերիալի սյուժեի հիմքում Քրիսթիի պատմությունն է։ Գլխավոր դերը խաղացել է Թիմ Ռոթը։
- 2022 թվականի «Դիտեք, թե ինչպես են նրանք վազում» կատակերգական ֆիլմում Ջոն Քրիսթիի գործունեության հետ կապված սպանությունների զուգահեռ հետաքննությունն է ներկայացված։ Սյուժեի կենտրոնում թատրոնում տեղի ունեցած մի սպանություն է, որի հետևանքով Ջոն Քրիսթիի հանցագործությունները թերթերի կողմից անուշադրության են մատնվում։