Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիա

Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիա; սերբախորվաթ․՝ Srpska akademija nauka i umetnosti
Հապավում	САНУ, SANU, SANU, SANU և САНУ
Տեսակ	գիտությունների ակադեմիա
Հիմնադրվել է	նոյեմբերի 7, 1841
Անդամ է	International Union of Academies?, Բոլոր եվրոպական ակադեմիաներ, InterAcademy Partnership և Միջազգային գիտական խորհուրդ
Երկիր	Սերբիա
Տեղագրություն	Բելգրադ
Կայք	sanu.ac.rs(սերբ.)
	Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիա (Սերբիա) Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիա, Սերբիա
	Serbian Academy of Sciences and Arts Վիքիպահեստում

Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիա (սերբ.՝ Српска академија наука и уметности, САНУ), Սերբիայի բարձրագույն գիտական և լուսավորչական ամենաակնառու ակադեմիական հաստատությունը՝ հիմնադրված 1841 թվականին։ Սերբիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիա անունով գոյություն է ունեցել 1886 թվականին հիմնադրումից մինչև 1947 թվականը, երբ ստացավ Սերբիայի գիտությունների ակադեմիա անվանումը։ 1960 թվականին օրենքով հաստատվել է այժմյան անունը (հապավումը՝ ՍԱՆՈՒ)։

Ակադեմիայի կազմում եղել են Իոսիֆ Պանչիչը, Յովան Ցվիիչը, Ստոյան Նովակովիչը, Բրանիսլավ Պետրոնիևիչը, Միխայլո Պուպինը, Նիկոլա Տեսլան, Միլուտին Միլանկովիչը, Միխայլո Պետրովիչ-Ալասը, Բոգդան Գավրիլովիչը, Իվո Անդրիչը, Դանիլո Կիշը և սերբական ու այլ ծագմամբ բազմաթիվ այլ գիտնականներ ու արվեստագետներ։

Պատմություն

Նախորդներ

Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիայի շենքը

Սերբիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիան (սերբ.՝ Српска краљевска академија) Սերբական գիտական միության (Српско учено друштво) հետնորդն էր, որի հետ միավորվել է 1892 թվականին և ընդունել նրա անդամներին որպես սեփական սովորական կամ պատվավոր անդամների։ Նույնը տեղի էր ունեցել նաև մի քանի տասնամյակ առաջ, երբ Սերբական գիտական միությունը 1864 թվականի հուլիսի 29-ին զբաղեցրեց Սերբիայի կրթության միությանը (Друштво српске словесности)` Սերբիայի Իշխանության առաջին ուսումնական միությունը՝ հիմնադրված 1841 թվականի նոյեմբերի 7-ին։

1864 թվականին Միությունն ընտրեց իր կազմը միջազգային հեղափոխական գործիչներից՝ Ջուզեպպե Գարիբալդի, Նիկոլայ Չեռնիշևսկի և Ալեքսանդր Գերցեն, սակայն արագորեն լուծարվեց արքայազն Միխայիլ Օբրենովիչի պահպանողական կառավարության գործողությունների պատճառով։

ՍԳԱԱ

ՍԱՆՈւ-ի շենքը՝ կառուցված 1822 թվականին

Սերբիայի թագավորական ակադեմիայի հիմնադրում

Ակադեմիայի աջ կողմը

Մինչև 1886 թվականին նոյեմբերի 1-ին Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիայի օրինական հիմնադրումը (որպես Սերբիայի թագավորական ակադեմիա) այն Սերբիայի բարձրագույն ակադեմիական հաստատությունն էր։ Համաձայն Սերբիայի թագավորական ակադեմիայի հիմնադրման հրամանագրի թագավոր Միլանը պիտի ընտրեր առաջին ակադեմիականին, որն էլ իր հերթին պիտի ընտրեր ակադեմիայի մյուս անդամներին։ Առաջինն ընտրված գիտնականների անունները հայտարարեց թագավոր Միլանը 1887 թվականի ապրիլի 5-ին։ Այդ ժամանակ գոյություն ունեին ակադեմիայի չորս բաժանմունքներ, որոնք ժամանակին կոչվում էին «մասնագիտացված ակադեմիաներ»։ Յուրաքանչյուր բաժնում ընդգրկվեցին չորսական ակադեմիկոս։

Բնական գիտությունների ակադեմիա

Փիլիսոփայության ակադեմիա

Հասարակական գիտությունների ակադեմիա

Արվեստի ակադեմիա

Ներկա

Այսօր ակադեմիայում գլխավորվում են սակավաթիվ գիտահետազոտական նախագծեր, որոնք իրականացվում են սերբական այլ գիտական հաստատությունների հետ համագործակցությամբ և միջազգային կազմակերպությունների օգնությամբ։

Շենք

Ակադեմիան 1909-1952 թվականներին գտնվել է Բրանկովյան փողոցի վրա (տուն 15)։ 1963 թվականին շենքի փլուզումից հետո ակադեմիան տեղափոխվեց Կնեզ Միխայիլովի փողոց (տուն 35)։

Բաժանմունքներ

Բնական-մաթեմատիկաֆիզիկական գիտություններ,
քիմիակենսաբանական գիտություններ
տեխնիկական գիտություններ,
բժշկական գիտություններ,
լեզուներ և գրականություն,
հասարակական գիտություններ,
պատմական գիտություններ,
կերպարվեստ և երաժշտություն։

Նախագահների ցանկ

Անուն	Շրջան
Իոսիֆ Պանչիչ	1887–1888
Չեդոմիլ Միյատովիչ	1888–1889
Դիմիտրիյե Նեշիչ	1892–1895
Միլան Միլիչևիչ	1896–1899
Յովան Ռիստիչ	1899
Սիմա Լոզանիչ	1899–1900
Յովան Միշկովիչ	1900–1903
Սիմա Լոզանիչ	1903–1906
Ստոյան Նովակովիչ	1906–1915
Յովան Ժույովիչ	1915–1921
Յովան Ցվիյիչ	1921–1927
Սլոբոդան Յովանովիչ	1928–1931
Բոգդան Գավրիլովիչ	1931–1937
Ալեքսանդր Բելիչ	1937–1960
Իլիյա Դուրիցիչ	1960–1965
Վելիբոր Գլիգորիչ	1965–1971
Պավլե Սավիչ	1971–1981
Դուշան Կանազիր	1981–1994
Ալեքսանդր Դեսպիչ	1994–1998
Դեյան Մեդակովիչ	1998–2003
Նիկոլա Հայդին	2003–2015
Վլադիմիր Կոստիչ	2015–այժմ

Ծանոթագրություններ

Աղբյուրներ

Sofija Škorić and George Vid Tomashevich, The Serbian Academy After A Century: An Institution at Risk?, հրատարակչություն՝ The Serbian Heritage Academy of Canada, Toronto, 1987։

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիա» հոդվածին։

[_1f3ada01f697f081-1] ttps://web.archive.org/web/20240125131018/http://www.unionacademique.org/en/members

[_2b5dc6a720436b23-2] ttps://allea.org/members

[_a7e1c1be752c40a3-3] ttps://web.archive.org/web/20221208195542/https://www.interacademies.org/network/member-academies

[_fecd78f6145713df-4] ttps://web.archive.org/web/20221009095816/https://council.science/members/online-directory/

[1]

[2]

[3]

[4]