Սիմոնիդես Ամորգացի

Այս հոդվածը հին հույն բանաստեղծ Սիմոնիդես Ամորգացու մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Սիմոնիդես (այլ կիրառումներ)։

Սիմոնիդես Ամորգացի (հին հունարեն՝ Σιμωνίδης Ἀμοργῖνος ), հին հույն բանաստեղծ, Արքիլոքոսի ժամանակակիցը և հետևորդը։

Սիմոնիդես Ամորգացի հին հունարեն՝ Σημωνίδης ὁ Ἀμοργῖνος
Ծնվել է	մ.թ.ա. 7-րդ դար
Ծննդավայր	Սամոս, Հյուսիսային Եգեյան կղզիներ, Հունաստան
Մահացել է	մ.թ.ա. 6-րդ դար
Մասնագիտություն	բանաստեղծ և գրող

Ստեղծագործությունը

Սիմոնիդեսին վերագրում են 2 յամբական պոեմ, որոնցից մեկը բաղկացած է 25 ոտանավորից, իսկ մյուսը՝ 118. վերջին ոտանավորները գրված են կանանց մասին։ Նա նկարագրում է կանանց զանազան տիպեր, որոնք տարբեր ծագում ունեն, սակայն բոլորը կենդանիներից՝ խոզից, աղվեսից, կատվից, կապկից և այլն։ Պոեմը սատիրական բնույթ ունի և խոսում է ընդհանրապես կանանց մասին, առանց նկատի առնելու որոշ անհատների։ Սիմոնիդեսը իր պոեմներով մեծ հաջողություն է ունեցել։ Սիմոնիդեսը նկարագրում է մի կնոջ, որն առաջացել է կապկից. «Մի ուրիշն առաջացել է կապկից։ Սա, ճիշտն ասած, ամենամեծ դժբախտությունն է, որպիսին Զևսն ուղարկել է մարդկանց. նրա դեմքը խիստ զարհուրելի է, եթե այդպիսի մի կին փողոցում երևա, ապա ամենքը կծիծաղեն, նա փնթփնթացող է, հայհոյաբան և ոչ ոքի բավականություն չի պատճառում.ամբողջ օրը մի բանի մասին է միայն մտածում, թե ինչպես մեկն ու մեկին խիստ անհանգստացնի ու տանջի»։

Իսկ մեղվից առաջացած կնոջը այսպես է բնորոշում. «Երջանիկ է այդպիսի կին ունեցողը, որովհետև նա միայն զերծ է ամեն տեսակ կշտամբանքից։ Նրա ղեկավարած տունը բաժակի է նման. սիրված սիրելի տղամարդուց, նա ապրում է մինչև խորին ծերություն և մայր է շատ գեղեցիկ երեխաների։ Նա աչքի է ընկնում բոլոր կանանց մեջ և օժտված է աստվածային գեղեցկությամբ։ Այդպիսի կանայք մեզ՝ տղամարդկանցս համար Զևսի ողորմածությամբ ուղարկվածների մեջ ամենից լավն ու ամենից խելոքն են»։

Սիմոնիդեսը գրել է դորեական բարբառով։ Հայտնի է նրա օդաներից մեկը՝ նվիրված Թերմոպիլեի ճակատամարտի հերոսներին։

Ով ընկել է Թերմոպիլի մարտի դաշտում,

Փառքն է բաժինը նրանց, բախտը նրանց հրաշալի.

Սուրբ սեղանը նրանց համար գերեզման.

Չկա հեծծանք ու հառաչանք,

Բայց հիշատակը նրանց է կենդանի.

Նրանց ողբը դարձել է գովք նրանց համար։

Եվ չի պղծի տապանագիրը նրանց

Ոչ քայքայում, ոչ թռիչքը ժամանակի

Ահեղակործան իր ձեռքով։

Այս սրբազան պատնեշն արանց

Փառապանծ այս գերեզմանի։

Պարծամքն է ողջ Հելլադի.

Եվ Լեոնիդասն ինքն արքան սպարտացոց

Վկայում է այդ բանին,

Նա, որ հավիտյան հռչակվեցավ

Փառքով իր մեծազոր։

Ուժեղ բանաստեղծական զգացումով է գրված և նրա ոտանավորը՝ նվիրված Դանայային։ Դանայան արտահայտում է իր խոր վիշտը, որովհետև նա իր զավակի հետ նետվել է ծովի անդունդը։

«Երբ որ նա իր հրաշագեղ տապանով

Նետվեց ծովը փոթորկահույզ,

Ահից դալուկ և արտասուքն աչքերին,

Պեսևսին գիրկը առած,

Այսպես խոսեց լալագին.

Օ՜, զավակս, ծանր է իմ տառապանքը.

Դու նիհրում ես մանկական քո մոռացման մեջ

Պղնձապատ տապանիդ մեջ անմխիթար,

Խավարի ու մթության մեջ գիշերվա,

Փույթ չէ քեզ այդ բնավին՝

Ալիքն է արդյոք դառնաղի

Ծփում բարձր գլխիդ վրա,

Թե փոթորիկն է մռնչում։

Երանավառ քո թիկնոցում

Պառկած ես դու, գեղեցի՛կ իմ,

Եվ թե ահին դու լինեիր

Փոքր-ինչ գիտակ,

Կլսեիր դու ինձ քնքուշ

Ականջներով։

Ասում եմ քեզ. «Ննջի՛ր, մանկի՛կ,

ՆՆջի՛ր, դո՛ւ ծով,

Ննջի՛ր և դու, վի՛շտ իմ անծայր։

Բայց թող լինի փոփոխություն,

Հա՛յր իմ Զևս։

Եվ իմ խոսքիս այս համարձակ

Տուր ներումն, աղերսում եմ,

Մանկանս համար»։