Վիլհելմ Տելլ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Վիլհելմ Տելլ (այլ կիրառումներ)
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Վիլհելմ Տելլ (գերմ.՝ Wilhelm Tell, ֆր.՝ Guillaume Tell, իտալ.՝ Guglielmo Tell), շվեյցարական ժողողովրդական առասպելի հերոս։ Նրա մասին պատմող շվեյցարական այս առասպելն արտացոլում է շվեյցարացի ժողովրդի պայքարն ընդդեմ Հաբսբուրգների ավստրիական տիրապետության դեմ՝ 14-րդ դարում։ Վիլհելմ Տելլը Բյուրգլեն գյուղից էր և հայտնի էր իր դիպուկ նետաձգությամբ։ Մի անգամ Գեսլերը, որ ավստրիական պաշտոնյա էր, իմանալով նրա այս ձիրքի մասին, ստիպում է, որ Տելլը խնձոր դնի իր փոքրիկ որդու գլխին և նետը հեռվից արձակելով վայր գցի այն։ Վիլհելմ Տելլը հաջողությամբ կատարելով այս դաժան պահանջը, որոշում է վրեժխնդիր լինել։ Նա մի հարմար վայրում դարանակալում է ավստրիացի պաշտոնյային և նույնպիսի դիպուկ նետահարությամբ սպանում է նրան, ինչը ազդանշան է դառնում շվեյցարացի ժողովրդի համար ապստամբության՝ ընդդեմ ավստրիական բռնակալության։ 19-րդ դարում պատմաբանները սկսել են կասկածի տակ առնել Վիլհելմ Տելլի պատմական կերպար լինելը։ Սակայն ավելի նոր ուսումնասիրողները գտնում են, որ այս առասպելի հիմքում ընկած է պատմական իսկություն։
| Վիլհելմ Տելլ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | գեղարվեստական անձ և բանահյուսական կերպար |
| Հեղինակ | անանուն |
| Սեռ | արական |
| Քաղաքացիություն |  Շվեյցարիա |
| Ծննդավայր | Ուրի |
 Wilhelm Tell Վիքիպահեստում | |
Վիլհելմ Տելլի կերպարը արվեստի գործերում
խմբագրել
Վիլհելմ Տելլի կերպարը ոգեշնչել է տարբեր արվեստագետների՝ ստեղծելու մշակութային արժեքներ։ Գերմանացի բանաստեղծ, դրամատուրգ Ֆրիդրիխ Շիլլերը գրել է «Վիլհելմ Տելլ» վերնագրով դրամա, իսկ իտալացի կոմպոզիտոր Ջոակինո Ռոսինին գրել է համանուն օպերա՝ չորս գործողությամբ։ Ֆրանսերեն լիբրետոն գրել են Էտիեն դը Ժուին և Իպոլիտ Բին՝ ըստ Շիլլերի պիեսի։ Ռոսինիի «Վիլհելմ Տելլ» օպերան առաջին անգամ ներկայացվել է Փարիզի Երաժշտության թագավորական ակադեմիայում՝ 1829 թվականին։ Այն լուրջ հաջողություն չի ունեցել, ինչից հետո Ռոսինին կրճատել է՝ դարձնելով երեք գործողությամբ։ Այս տեսքով օպերան մնացել է Փարիզի օպերային թատրոնի մշտական խաղացանկում մինչև 1932 թվականտը, իսկ 1868 թվականին, Ռոսինիի ներկայությամբ կայացել է «Վիլհելմ Տելլ»-ի 500-րդ ներկայացումը։ Այս օպերան համարվում է Ռոսինիի լավագույն ստեղծագործություններից մեկը։ Այն գրվեց ֆրանսիական կառավարության պատվերով և եղավ իտալացի կոմպոզիտորի վերջին օպերան։
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիլհելմ Տելլ» հոդվածին։ |