Տանզանիայի բանկ
Տանզանիայի բանկ (սվահիլի՝ Benki Kuu ya Tanzania) Տանզանիայի Միացյալ Հանրապետության կենտրոնական բանկը։ Այն պատասխանատու է ազգային արժույթի՝ Տանզանիայի շիլլինգի թողարկման համար։
 | |
|---|---|
 Տանզանիայի բանկի գլխամասային գրասենյակը Դար Էս Սալաամում | |
| Տեսակ | կենտրոնական բանկ |
| Երկիր |  Տանզանիա |
| Տեղագրություն | Դար-էս-Սալամ |
| Հիմնադրված է | 1965 |
| Պաշտոնական կայք | |
Բանկը ստեղծվել է Տանզանիայի բանկի 1965 թվականի օրենքի համաձայն։ Այնուամենայնիվ, 1995 թվականին կառավարությունը որոշել է, որ Կենտրոնական բանկը չափազանց շատ պարտականություններ ունի՝ արդյունքում, կառավարությունը ներկայացրել է 1995 թվականի Տանզանիայի ակտը, որը բանկին տվել է դրամավարկային քաղաքականության միակ նպատակը։
Այն կառավարվում է տասը հոգուց բաղկացած տնօրենների խորհրդի կողմից, որոնցից չորսը ի պաշտոնե անդամներ են, որոնք ունեն երեք խորհրդատվական հանձնաժողովներ, որոնք կարող են օգնել նրանց։ Բանկը գլխավորում է կառավարիչը, որին օգնում են կառավարչի երեք տեղակալները՝ կառավարման, տնտեսական և ֆինանսական քաղաքականության և ֆինանսական կայունության հարցերով։
Պատմություն
խմբագրելՏանզանիայի բանկը հաստատվել է Տանզանիայի առաջին խորհրդարանի կողմից 1965 թվականի Բանկի Տանզանիայի ակտի միջոցով՝ 1965 թվականին Արևելյան Աֆրիկայի արժութային խորհրդի լուծարումից հետո[1][2]։ Բանկը սկսել է գործել 1966 թվականի հունիսի 14-ին և բացվել է Տանզանիայի առաջին նախագահ Մվալիմու Յուլիուս Կամբարագ Նյերերի կողմից[3]։
Առուշայի հռչակագիր
խմբագրելԴրա ձևավորումից անմիջապես հետո հռչակվել է Արուշայի հռչակագիրը, և բանկի ավանդական դերերը փոփոխվեցին՝ համապատասխանեցնելով տնտեսական համակարգի փոփոխություններին։ Ֆինանսական շուկաներում մրցակցության բացակայությունը հանգեցրել է նրան, որ բանկը ստիպված է եղել վերակողմնորոշել իր դերը տնտեսության մեջ։ 1971 թվականից հետո Փոխանակման վերահսկման և ներմուծման վերահսկման[4] հրամանագիրը բանկին թույլ տվեց կիրառել հետևյալ պլանները՝
- Տարեկան Ֆինանսներ և վարկային պլանը բանկին թույլ էր տալիս ազատորեն վերահսկել տոկոսադրույքները և այն հիմնական ակտն էր, որը թույլ տվեց բանկին վարել դրամավարկային քաղաքականություն։
- Արտարժույթի պլան՝ վերահսկելու արտարժույթի օգտագործումը ազգային շահերը պաշտպանելու և տեղական արժույթը արժեզրկումից պաշտպանելու համար
Այդ ժամանակաշրջանի ընթացքում գյուղացիության աճով և բանկի վճարային հաշվեկշռի շարունակական թուլությամբ, Տանզանիայի Բանկի ակտը փոփոխվել է 1978 թվականին՝ բանկին ավելի մեծ վերահսկողություն տալու համար։ Օրենքով ֆինանսական պլանավորման պատասխանատվությունը Ֆինանսների նախարարությունից տեղափոխվեց ուղղակիորեն բանկի վրա[5]։
Ազատականացում
խմբագրել1995 թվականին տնտեսության ազատականացումից և շիլլինգի գնաճի և արժեզրկման արագ տեմպերից հետո ընդունվեց Տանզանիայի բանկի 1995 թվականի ակտը, որը պարզեց Կենտրոնական բանկի առաջնային նպատակը՝ գների կայունությունն ապահովելու համար դրամավարկային միջավայր ստեղծելու համար[2]։ Ակտը լրացուցիչ հստակեցվել է 2006 թվականին և հանդիսանում է բանկի գործող կառավարման ակտը[6]։
Կազմակերպչական կառուցվածք
խմբագրելՏնօրենների խորհուրդ
խմբագրելՏանզանիայի բանկը ունի 10 հոգուց բաղկացած տնօրենների խորհուրդ։ Չորս անդամներ ուղղակիորեն նշանակվում են Տանզանիայի նախագահի կողմից։ Ֆինանսների նախարարությունը և Զանզիբարի հեղափոխական կառավարության գանձապետարանի գլխավոր քարտուղարը նաև խորհրդի յուրաքանչյուր անդամ են նշանակում։
Վարչության ներկայիս կազմը բաղկացած է[7]՝
- կառավարիչ, որը խորհրդի նախագահն է
- Երեք փոխկառավարիչ, որոնց դերերը որոշում է կառավարիչը
- Ֆինանսների և պլանավորման նախարարության ներկայացուցիչ
- Չորս ոչ գործադիր տնօրեններ
- խորհրդի քարտուղար
Տանզանիայի բանկի կառավարիչների ցուցակ
խմբագրելՍտորև բերված է Տանզանիայի Բանկի ութ կառավարիչների ցուցակը՝ յոթ նախկին կառավարիչներով և մեկ կառավարչի պաշտոնակատարով՝
- Էդվին Մթեյ՝1966 -1974[8]
- Չարլզ Նիրաբու՝ 1974-1989
- Գիլման Ռուտիհինդա՝ 1989-1993
- Իդրիս Ռաշիդի՝ 1993-1998
- Դաուդի Բալալի՝ 1998 - 2008 թվականի հունվարի 8
- Բեննո Նդուլու՝ 2008 թվականի հունվարի 8-ից մինչև 2018 թվականի հունվարի 7-ը
- Ֆլորենս Լուոգա՝ 2018 թվականի հունվարի 8-ից մինչև 2023 թվականի հունվարի 7-ը
- Էմմանուել Տուտուբա՝ 2023 թվականի հունվարի 7-ից առ այսօր
Մասնաճյուղերի ցանց
խմբագրելԲանկի գլխամասային գրասենյակը գտնվում է Դար էս Սալաամում՝ քաղաքի ֆինանսական թաղամասի կենտրոնում, ինչպես նաև ունի հետևյալ 6 մասնաճյուղերը հետևյալ քաղաքներում՝
Վերջին մասնաճյուղը բացվել է Մտվարայում՝ հարավային շրջանների վերջին տնտեսական աճի շնորհիվ[9]։
Ֆինանսական ընդգրկում
խմբագրելԲանկը ակտիվորեն նպաստում է ֆինանսական ներառման քաղաքականությանը և հանդիսանում է Ֆինանսական ներառման դաշինքի առաջատար անդամ։ Այն նաև սկզբնական 17 կարգավորող հաստատություններից մեկն է, որը 2011 թվականին Մեխիկոյում անցկացված Գլոբալ քաղաքականության ֆորումի ընթացքում Մայաների հռչակագրի համաձայն[10] ֆինանսական ընդգրկման հատուկ ազգային պարտավորություններ է ստանձնել։
2016 թվականին Բանկի կառավարիչ, պրոֆեսոր Բեննո Նդուլուն թարմացրեց բանկի պարտավորությունը՝ գործարկելով Ֆինանսական ներառման ազգային շրջանակը։ Նպատակն է նվազեցնել անապահով տնային տնտեսությունների թիվը ցածր անկայուն եկամուտների, ցածր վստահության և ինքնաբացարկի պատճառով ներկայիս 28,2 տոկոսից[11]։
Ուսուցում և շարունակական մասնագիտական զարգացում
խմբագրելԲանկն ունի նաև իր ուսումնական ինստիտուտը, որը գտնվում է Մվանզայում[12]։
Քննադատություն
խմբագրելՏանզանիայի բանկը ներգրավված է եղել մի միջադեպի մեջ, որը հանգեցրել է նրա արտաքին պարտքերի հաշվի աուդիտի։ Պարզվել է, որ 2005 թվականին կասկածելի վճարումների պատճառով կորել է մոտ 133 միլիարդ Տանզանիական շիլլինգ։ Արդյունքում, 2008 թվականի հունվարի 9-ին Տանզանիայի նախագահը աշխատանքից հեռացրել է բանկի կառավարիչ Բալալիին։ Պրոֆեսոր Բեննո Նդուլուն նույն օրը նշանակվել է այդ պաշտոնում[13]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Masson, Paul R.; Pattillo, Catherine (2004 թ․ նոյեմբերի 30). The Monetary Geography of Africa (անգլերեն). Brookings Institution Press. ISBN 0815797532.
- ↑ 2,0 2,1 «The Bank of Tanzania Act | AACB». www.aacb.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ «Bank of Tanzania: About the Bank - History of the Bank of Tanzania». www.bot.go.tz. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ Ndulu, B. J.; Mutalemwa, Charles K. (2002 թ․ հունվարի 1). Tanzania at the Turn of the Century: Background Papers and Statistics (անգլերեն). World Bank Publications. ISBN 9780821350614.
- ↑ «Bank of Tanzania - Fortune of Africa Tanzania». fortuneofafrica.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ «Central Bank Regulations/Guidelines». www.bankm.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ «Bank of Tanzania: About the Bank - Board of Directors». www.bot.go.tz. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ «Bank of Tanzania: About the Bank - Former Bank of Tanzania Governors and Deputy Governors». www.bot.go.tz. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ Lindi, FLORENCE MUGARULA in. «Central bank opens sixth branch in Mtwara». dailynews.co.tz. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ Inclusion, Alliance for Financial. «Maya Declaration Urges Financial Inclusion for World's Unbanked Populations». www.prnewswire.com (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
- ↑ «Tanzania: Central Bank Launches Financial Inclusion Scheme». AllAfrica.com. 2016 թ․ փետրվարի 23. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 20-ին.
- ↑ «Bank Of Tanzania Training Institute, Mwanza, Tanzania | africazip.com». www.africazip.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ «Tanzania in bank scandal sacking». London: BBC. 2008 թ․ փետրվարի 10. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 20-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տանզանիայի բանկ» հոդվածին։ |