Տեոդեբերտ I

Տեոդեբերտ I (կամ Տեուդեբերտ I, մոտ 500, անհայտ - 548, անհայտ), Ֆրասիայի թագավոր, առաջնորդել է 533/534 — 547/548 թվականներին։ Մերովինգներ տոհմի թագավոր։ Թագավորել է Արևելա-Ֆրանսիական թագավորությունը, Մեց մայրաքաղաքով։ Նրա որդին եղել է Տեոդեբալդ I-ը։ Տեոդեբերտի անունը ծագել է հնագույն ֆրանսիական լեզվից՝ «Փայլուն ազգից»։

Տեոդեբերտ I
Մասնագիտություն՝	միապետ
Ծննդյան օր	մոտ 500
Ծննդավայր	անհայտ
Վախճանի օր	548
Վախճանի վայր	անհայտ
Դինաստիա	Մերովինգներ
Քաղաքացիություն	Ֆրանկական թագավորություն
Հայր	Theuderic I?
Մայր	Ne?
Ամուսին	Deuteria? և Wisigard?
Զավակներ	Theudebald? և Berthoara?

Կենսագրություն

Դեյանիյա Տեոդեբերտա I-ը իր հոր ժամանակաշրջանում

Տեոդեբերտ հայրիկի կանոններով, «վսեմ և եռանդուն», ինչպես նրա մասին արտահայտվել է Գրիգոր Տուրցին, նա թագավորությունը ղեկավարողներից բազմաթիվ անգամ է օգնել, բացի դրանից նա մասնակցել է գրեթե բոլոր թագավորական արշավներին։ Նա եղել է Նորմանների ղեկավարը, օգնել է Հոխիլայհային թագավորության հյուսիսային հատվածում թագավորելու գործում։ Հոր հետ նա մասնակցել է տյուրինգների դեմ պատերազմին, և հենց նրան է Ֆրեդեգարը պատվիրում գերի վերցնել տյուրինգների թագավոր Գերմենեֆրեդին, ով Ցյուլպիխ քաղաքի պատերից փախուստ էր կատարել։ Համաձայն Մարիա Ավանշսկիի, նա իր հորեղբայրների՝ Հիլդեբերտ I-ի և Հլոտար I-ի հետ մասնակցել է բուրգունդների դեմ պատերազմին, մինչ իր հայրը կռվում էր Օվերնի համար, և այդ պատերազմում ֆրանկները մեծ կորուստներով, սակայն կարողանում են հաղթանակ տանել։ Սակայն Գրիգոր Տուրցինը իր գրքերում ոչ մի տեղեկություն չի տվել այդ պատերազմի վերաբերյալ։ Մարիա Ավանշսկին գրում է, որ ֆրանկների 534 թվականին արդեն հաջողվում է ոչնչացներ բուրգունդներին և հետ շպրտել նրանց իր տարածքներից։ Այդ ամենի մասին նա գրել է իր «Ֆրանկների թագավորներ — Հիլդեբերտի, Հլոտարի և Տեոդեբերտի հաղթանակը, և Գոդոմարի պարտությունը» գրքում։

Տեոդեբերտը կռվել է նաև երբ եղել է հայր, նա անզիջում պայքարել է վեսգոթների հետ, որոնք Հլոդվինգ I-ի մահից հետո կարողացել են կռվել և ոչնչացնել նրա տարածքի հսկայական մասը, մանավանդ Ռոդեզ և Ալբի քաղաքները։ Տեոդեբերտը և իր ավագ որդի՝ Հլոտարիյա I Գունտարի հետ միասին նրանք կարողացել են կռվել և հետ վերադարձնել իրենց տարածքները։ Գունտարը հասնում է մինչև Ռոդեզա, սակայն անհայտ պատճառներով ետ է վերադառնում։ Տեոդեբերտը հասնում է մինչև Բեզե և իր զորքով շրջապատում նրան։ Այնտեղ նա տեսնում է մի գեղեցիկ աղջկա՝ Դեոտերիյա անվանումով, որի գեղեցկությամբ զմայլված նրա կռիվը էլ ավելի է բարդանում։ Անտեսելով, որ նա արդեն ամուսնացել էր լանգոբարդների թագավոր Վախոյի աղջկա՝ Վիզիգարդայի հետ։

Հայրական թագի կռիվը։ Ամուսնություն Դեոտերիայի հետ

533 թվականի վերջերն, Տեոդեբերտը գնում է Գալիայի հարավ, որտեղ նա պատերազմում էր, մի հաղորդագրություն է ստանում, որտեղ ասվում է, որ նա շտապ պետք է գա իր հոր թագավորություն, քանի որ իր հայրը ահավոր ծանր հիվանդ է, և եթե չհասցնի գա և իր հոր գահը վերցնի, իր հորեղբայրը հողին կհանձնի նրան, և այլսև Տեոդեբերտը չի կարողանա վերցնել հոր թագավորությունը, և ադպիսով նա կոչնչանա։ Այդպիսով Տեոդեբերտը իր բոլոր գործերը թողնում է և շատ շտապ գնում է իր հոր մոտ, այստեղ թողնելով նաև Դեոտերիային և իր աղջկան, ով ծնվել էր իր նախկին կին Քլերմոնից։ Բայց Տոդերիխ I-ը մահանում է, մինչ իր որդու վերադարձը։ Տեոդեբերտի դիմաց դուրս են գալիս Հիլդեբերտ I-ը և Հլոտար I-ը փորձելով ամեն կերպ թալանել նրան։ Սակայն Տեոդերիխայի մեծ ընկերների շնորհիվ, նա կարողանում է ազատել Տեոդերիբտայի ճանապարհը, և բացի դրանից նաև նրան ավել գումար է տալիս, իսկ ավազակ եղբայրներին անհաջողությունն է ուղեկցում։ Տեոդեբերտը հասնում է իր հայրենիք, վերցնում հոր գահ, և բացի դրանից բուրգունդները նրան են հանձնում Օտեն, Շալոն նա Սոնե, Լանգր, Ավանշ, Վիվյե, Սոն, Նեվեր և Բեզանսոն քաղաքները։ Այդպիսով գահակալությամբ Տեոդեբերտը Հռենոսի և Աքվիտանիա (երկրամաս)-ի միջև էլ ավելի է հեշտացնում իր կապերը։

Այնուհետև նա պաշտոնապես Քլերմոնից բաժանվում է և ամուսնանում է Դեոտերիեյի հետ։ Հետո Դեոտերիան նկատում է, որ իր խորթ աղջիկը արդեն չափահաս է դարձել և կարող շատ մեծ սպառնալիքներ ներկայացնել, դրա համար պատվիրում է, որ նրան Վերդեն քաղաքի կամրջից ցած նետեն։ Այդպիսով Տեոդեբերտի աղջիկը մահանում է գետի ալիքներից։

Միություն հորեղբայր Հիլդեբերտի հետ

Երբ Հիլդեբերտ I-ը տենում է, որ չի կարողանում Տեոդեբերտի վրա ազդել, նա խորհուրդ է տալիս միանալ իրեն և նրան մի նամակ է գրում ասելով. «Ես տղա չունեմ, և ես շատ եմ ուզում, որ դու դառնաս իմ որդին»։ Երբ Տեոդեբերտը գալիս է, Հիլդեբերտը նրան մի այնպիսի մեծ շուքով է դիմավորում և նվերներ հանձնում, որ բոլորի մոտ մեծ զարմանք է առաջանում։ Ընդհանրապես ամենաթանկ իրերից, ինչպես զենքերը, հագուստները և այլ իրերից անպայման պետք է ունենային թագավորները, և դրա համար Հիլդբերտի նվերների մեծագույն տեղն էր զբաղեցնում այդ իրերը և ձիերը։ Երբ Սիգիվալդը իմանում է, որ Տեոդեբերտը իր հորից ժառանգել է թագավորությունը, Իտալիայից նա հետ է վերադառնում նրա մոտ։ Տեոդեբերտը նրան շատ պարտական էր, և դրա համար նրան գրկում է, համբուրում և տալիս նրան ամենաթանկ նվերները։ Հետո նրան հրամայում է, որպեսզի նա հետ վերցնի այն ամենը, ինչն իր հայրը զավթել էր նրանցից։

534 թվականին Հիլդեբերտ I-ը և Տեոդեբերտը իրենց ամբողջ զորքով հարձակվում են Հլոտար I-ի վրա, ով դրա մասին շատ վաղուց էր իմացել, և մտածելով, որ իր զորքը չի դիմանա այդպիսի ահռելի հարձակմանը, թաքնվում է անտառում իր զորքի հետ միասին, և այնտեղ պատրաստում հազարավոր ծուղակներ։ Հիլդեբերտը և Տեոդեբերտը իրենց ամբողջ զորքով գալիս են Հլոտարիայի հետևից, և նրան համար մեկ նպատակն էր սպանել նրան։ Դրա հաջորդ օրը առավոտյան, երբ նրանք արդեն ուժասպառ էին եղել, մի հզոր փոթորիկ սկսվեց, նրան բոլոր վրանները և ամեն ինչ գլխիվայր շրջվեց։ Նույնիսկ նրանց ձիերն էին ցրվել մի քանի կիլոմետր հեռու, և նրան շատ դժվար էր գտնել, նույնիսկ մի քանիսին ընդհանրապես չեն գտել։ Հետո նրանք բոլորով սկսեցին աստծուն աղոթել, և խնդրում էին, որ նրանց ներում շնորհի և որ այլևս նրանք արյունական կապերով, բարեկամներով այլսև չեն կռվելու։ Իսկ Հլոտարիայի վրա նույնիսկ մի կաթիլ անձրև չտեղաց, և ոչ մի կայծակ, ոչ մի ամպրոպ նրանց չանհանգստացրեց։ Այդպիսով Հիլդբերտը և Տեոդեբերտը նրա մոտ ձիավորներ են ուղարկում, սպիտակ դրոշով և նրանից ներողություն են խնդրում։ Այդպիսի անսպասելի պարտությունից հետո նրանք տուն են վերադառնում։

Նախնիները

16. Մերովեյ

8. Հիլդերիկ I

17. Հլոդոսվինտա

4. Խլոդվիգ I

18. Մեդելֆ Տյուրինգսկի

9. Բազինա Տյուրինգսկայա

19. Բազինա Սակսոնսկայա

2. Տեոդորիխ I

20. անհայտ

10. անհայտ

21. անհայտ

5. անհայտ

22. անհայտ

11. անհայտ

23. անհայտ

1. Տեոդեբերտ I

24. Տեոդերիխ I

12. Էյրիխ

25. Վալիանա Վեստգոտսկայա

6. Ալարիխ II

26. անհայտ

13. Ռագնահիլդա

27. անհայտ

3. Էսթեր Վեստգոտսկայա

28. անհայտ

14. անհայտ

29. անհայտ

7. անհայտ

30. անհայտ

15. անհայտ

31. անհայտ

Մերովինգների դինաստիա
Նախորդող։ Տեոդերիխ I	Ֆրանկական թագավորություն 533/534 — 547/548	Հաջորդող։ Տեոդեբալդ