Ցայտաղբյուր
Ցայտաղբյուր, նաև պուլպուլակ, Հայաստանում և Արցախի Հանրապետությունում տարածված հուշարձան աղբյուրի տեսակ[1]։ Ցայտաղբուրները հայկական մշակույթի խորհրդանիշներից մեկն են[2]։
Առաջին ցայտաղբյուրները (պուլպուլակները) Երևանի փողոցներում հայտնվել են 1920-ական թվականներին և ժամանակի ընթացքում դարձել են չափազանց մեծ ժողովրդականություն վայելող։
Անվանում
խմբագրել«Պուլպուլակ» բառը կազմված է «պուլ-պուլ»-ից, որը ջրի ձայնի իմաստն ունի, և «ակ»-ից, որը նշանակում է «ջրի աղբյուր»[3][4]։
Նկարագրություն
խմբագրելՀայաստանը հայտնի է իր ցայտաղբյուրներով։ Այս հուշարձան աղբյուրը, որն ավելի շատ հայերի շրջանում ընդունված է անվանել «Պուլպուլակ», տարածված է Հայաստանում և Արցախի Հանրապետությունում։ Մեկ մետր բարձրությամբ քարե այս հուշարձանները մեծ տարածում ունեն հատկապես Հանրապետության մայրաքաղաքում։ Երևանյան ցայտաղբյուրներն առանձնանում են իրենց ջրի սառնությամբ և քաղցրահամությամբ։ Ցայտաղբյուրի՝ «պուլպուլակի» վրա փորագրված գեղեցիկ քանդակները և նախշերը առանձնահատուկ տեսք են տալիս և ընգծում են քաղաքի հայկական բնավորությունը։ Երևանյան բակերը հենց սրանցով են առանձնանում Փարիզի, Մոսկվայի, Բեռլինի, Վաշինգտոնի բակերից։
Բակում ցայտաղբյուրի հայտնվելը կապված է որևէ նշանակալի իրադարձության հետ։ Սովորաբար այն կառուցում են, երբ մարդ է մահանում կամ ծնվում է նորը։ Այն, կարելի է ասել, խորհրդանշում է կյանքը և մահը, նորը և հինը, սկիզբը և ավարտը։
Տարբեր ավանդազրույցներ կան կապված ցայտաղբյուրի հետ։ Ցայտաղբյուրից ջուր խմելիս՝ մենք ակամա խոնարհվում ենք և հարգանքի նշան ենք ցույց տալիս այն մարդու նկատմամբ, ում պատվին կառուցվել է։
Յոթնաղբյուր
խմբագրել_in_Yerevan_(3).jpg)
Յոթնաղբյուրը Հանրապետության հրապարակի հայտնի ցայտաղբյուրի (պուլպուլակի) անվանումն է։ Դիզայնի հեղինակը նկարիչ-քանդակագործ Նուռն է։
Պատկերասրահ
խմբագրել-
Ցայտաղբյուր Գյումրիում Կազա հիմնադրամի շենքի բակում -
Ցայտաղբյուր Գյումրու Վարդանանց հրապարակում -
Ցայտաղբյուր Գեղարդում -
Ճնճղուկները ցայտաղբյուրի մեջ
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Hayrapetyan, Varsine (2012 թ․ սեպտեմբերի 21). «Ջուրը կյանքի աղբյուր է... [Water is the source of life]». ArtsakhToday. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ Nikita Voronov (1984). Советская монументальная скульптура, 1960-1980 (Soviet Monumental sculpture, 1960-1980) (ռուսերեն). Iskustvo ("Искусство"). էջ 221.
- ↑ «Пулпулак (Pulpulak)» (ռուսերեն). Khachkar journal. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
- ↑ «Useful information about Armenia». Armenian Travel Bureau. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.