Քրիստոս Փրկիչ տաճար (Ուրալսկ)
Քրիստոս Փրկչի տաճար (ռուս.՝ Храм Христа Спасителя (Уральск)), Ուրալսկ քաղաքում։ Պատկանանում է Ռուս ուղղափառ եկեղեցու Ղազախստանի մետրոպոլիտական շրջանի Ուրալի և Ակտոբեի թեմին։ Կառուցվել է 1891-1907 թվականներին՝ ի հիշատակ Ռուսաստանի Ուրալյան կազակական զորքի հիմնադրման 300-ամյակի։
| Քրիստոս Փրկիչ տաճար | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | ուղղափառ տաճար |
| Երկիր |  Ղազախստան |
| Տեղագրություն | Ուրալսկ |
| Հասցե | Nazarbaev avenue, 202 |
| Դավանանք | ուղղափառություն |
| Թեմ | Ուրալի և Ակտոբեի թեմ |
| Նվիրված | Հիսուս |
| Անվանված | Հիսուս |
| Ճարտարապետ | Վլադիմիր Չագին |
| Ճարտարապետական ոճ | ռուսական ոճ |
 | |
 | |
 Salvator Orthodox church in Oral (Kazakhstan) Վիքիպահեստում | |
| uralsk-eparhiya.kz/26.html | |
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Ամենափրկիչ (այլ կիրառումներ)
Ուրալցիները Քրիստոսի Փրկչի տաճարն անվանում են «ոսկյա»[1]։
Պատմություն
խմբագրելՈւրալյան կազակական զորքի ռուսական պետությանը ծառայության 300-ամյակի տոնակատարությունը տեղի ունեցավ Ուրալսկում 1891 թվականի հուլիսի 29-ից օգոստոսի 1-ը կազակական զորքերի ատաման, Մեծ Դուքս Նիկոլայ Ալեքսանդրովիչի մասնակցությամբ։ Ժառանգին դիմավորել է Ուրալյան կազակական բանակի ատաման, գեներալ-մայոր Նիկոլայ Շիպովը։ Երկար արևելյան ճանապարհորդությունից վերադարձող արքայազն Նիկոլայ Ալեքսանդրովիչ Ռոմանովին ողջունելու և տարեդարձը նշելու համար քաղաքի Թուրքեստանի հրապարակում կառուցվեց Հաղթական (արքայական) դարպասը, որը հետագայում կոչվեց «Ցարևիչի կամար»։ Ռուսական գահի ժառանգորդը Ուրալսկում մնաց երեք օր, որի ընթացքում նա ստուգեց ուրալյան կազակական բանակի ստորաբաժանումները, բանակին նվիրեց հոբելյանական ժապավենը և ծիածանը զինվորական Սուրբ Գեորգիի դրոշի վրա, ինչպես նաև 9 գնդի պաստառներ նվիրեց բանակին։
Թագաժառանգի համար տրվեց լայնածավալ ծրագիր, որը ներառում էր նրան ծանոթացնել ուրալյան կազակների ավանդական առևտուրին՝ Ուրալ գետի վրա թառափի ձկնորսություն, Ուրալյան կազակների և հյուրախաղերի օպերային խմբի կողմից տրված ներկայացումներ և համերգներ, որոնց թվում էր երիտասարդ բաս Ֆեոդոր Շալյապինը[2]։
Հիմնադրում
խմբագրելՏաճարը հանդիսավոր կերպով հիմնադրվել է 1891 թվականի հուլիսի 31-ին Ուրալսկ քաղաքի Իկանսկայա հրապարակում[3], որն անվանվել է Իկանի ճակատամարտի պատվին[4]։ Տաճարի հիմնաքարին ներկա էր ապագա կայսր Նիկոլայ II-ը, ով վերադառնում էր Սանկտ Պետերբուրգ իր արևելյան ճանապարհորդությունից։ Տոնակատարության ժամանակ գահաժառանգը հանդիպել է նաև Ուրալի մարզի ղազախ բնակչության ներկայացուցիչների հետ, ժառանգին նվիրել են հարուստ զարդարված յուրտա, թանկարժեք թամբերով երկու ձի և թանկարժեք քարերով մոդայիկացված կումիսներ։ Տարեդարձի հիշողությունը պահպանվել է «1591» և «1891» տարեթվերի տեսքով Քրիստոս Փրկիչ տաճարի հսկայական հիմքի երկու ճակատային բաստիոններում[2]։
Նախագծի հեղինակը ճարտարապետ Վլադիմիր Չագինն է՝ Սանկտ Պետերբուրգից։ Տասնվեց տարի շինարարությունից հետո տաճարը օծվել է 1907 թվականին։ Խորհրդային տարիներին տաճարի շենքում տեղադրվել է աթեիզմի թանգարան, իսկ գմբեթներից մեկի տակ՝ պլանետարիում։
Ներկա վիճակ
խմբագրել1990 թվականի նոյեմբերին ժողովրդական ժողովի խնդրանքով Քրիստոս Փրկչի տաճարը վերադարձվեց Ռուս ուղղափառ եկեղեցուն և այնուհետև, նվիրատվությունների օգնությամբ, կրկին վերածվեց պաշտամունքային կառույցի։ Նկարչությունն իրականացրել է ուկրաինացի պատկերանկարիչ Ա. Մենզակը։ Սվյատոսլավ անունով մեծ զանգը, որն արտադրվել է Մոսկվայում, ձեռնարկատեր Վալերի Սուրկովի միջոցներով, տեղադրվել է 1995 թվականի հոկտեմբերին[5]։
Եկեղեցում գործում է քաղաքի ամենահին կիրակնօրյա դպրոցը[6]։ Ամեն օր մատուցվում են ժամերգություններ[7]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «В храме Христа Спасителя («Золотой церкви») города Уральска состоялась праздничная Литургия по случаю принесения Пояса Божией Матери и мощей преподобного Серафима Саровского» ((ռուսերեն)). Казахстанский митрополичий округ. 04.08.2019.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 2,0 2,1 Шипов Н. Н. Пребывание его императорского высочества наследника цесаревича Николая Александровича в Уральской области. — Уральск: Уральская войсковая типография, 1892. — 73 с.
- ↑ Хорошхин Михаил. «ГЕРОЙСКИЙ ПОДВИГ УРАЛЬЦЕВ ДЕЛО ПОД ИКАНОМ 4, 5 И 6 ДЕКАБРЯ 1864 ГОДА» (русский). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Кутищев В. Скорбное пристанище (Братское кладбище) // Горынычъ : Краеведческий сборник. — Уральск: Оптима, 2010. — № 18. — ISBN 9965-32-303-8. Архивировано из первоисточника 26 Օգոստոսի 2016.
- ↑ «Еженедельная газета «Надежда»». www.condensat.kz. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
- ↑ Administrator. «Возобновлена работа воскресной школы в Уральске». mitropolia.kz. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
- ↑ «В храме Христа Спасителя («Золотой церкви») города Уральска состоялась пасхальная Литургия по случаю принесения чудотворной иконы Божией Матери «Умягчение злых сердец»» ((ռուսերեն)). Митрополичий округ в округе Казахстан. 30.04.2017.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Գրականություն
խմբագրել- Кутищев В.В. Храм Христа Спасителя в г. Уральске, Уральск, 2016.—52 с.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Описание храма на сайте Уральской и Гурьевской епархии
Храм Христа Спасителя в г. Уральске. Октябрь 2020 г. // "Уральские храмы". Цикл видеопередач общественного культурно-просветительского фонда "Старый Уральскъ".
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քրիստոս Փրկիչ տաճար (Ուրալսկ)» հոդվածին։ |