Ֆլորբելա Էշպանկա
Ֆլորբելա Էշպանկա ( ծնված ՝ Ֆլոր Բելա դ ' Ալմա դա Կոնսեյսան, 1894 թվականի դեկտեմբերի 8 – 1930 թվական դեկտեմբերի 8), պորտուգալացի բանաստեղծուհի[4]: Ֆլորբելա Էշպանկան հայտնի է իր կրքոտ և ֆեմինիստական պոեզիայով[5]: Ֆերնանդո Պեսոան ավելի ուշ ասաց, որ Ֆլորբելա Էշպանկան կարծես իր «Երկվորյակ Հոգին» է[6]:
| Ֆլորբելա Էշպանկա պորտ.՝ Florbela d'Alma da Conceição Espanca | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 8, 1894[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Vila Viçosa, Évora, Պորտուգալիա |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 8, 1930[1][2] (36 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Մատոզիիուշ, Պորտուգալիա |
| Գերեզման | Q125308128? |
| Քաղաքացիություն |  Պորտուգալիա |
| Կրթություն | University of Lisbon School of Law? |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծուհի և գրող |
 Florbela Espanca Վիքիպահեստում | |
Վաղ մանկություն
խմբագրել_-_Photo_Calypolense_de_Jo%C3%A3o_Maria_Espanca.png)
Ֆլոր Բելա դ ' Ալմա դա Կոնսեյսան Էշպանկան ծնվել է 1894 թվականի դեկտեմբերի 8-ին Պորտուգալիայի Վիլա Վիսոզա քաղաքում։ Նա Անտոնիա դա Կոնսեյսան Լոբոյի դուստրն էր, ով աշխատում էր որպես սպասուհի Էշպանկայի հոր՝ լուսանկարիչ և գործարար Չաո Մարիա Էշպանկայի մոտ: Ֆլորբելա Էշպանկայի հոր կինը՝ Մարիանա դու Կարմու Ինգլես Էշպանկան, ով չէր կարող ունենալ իր սեփական երեխաները, համաձայնեց, որ Ֆլորբելա Էշպանկան ապրի իրենց տանը, որտեղ նրան ծնվելուց ի վեր դաստիարակել են ինչպես իր հոր կինը, այնպես էլ նրա կենսաբանական մայրը: Ֆլորբելա Էշպանկայի մայրը 15 տարեկան է եղել, երբ Էշպանկան ծնվել է։ Քանի որ Ֆլորբելա Էշպանկայի ծնողները ամուսնացած չէին, 1895 թվականի հունիսի 20-ին իր մկրտության ժամանակ Ֆլորբելա Էշպանկային մկրտեցին Ֆլոր Բելա Լոբոն՝ Անտոնիա Լոբոյի և անհայտ հոր դուստր։ Ֆլորբելա Էշպանկայի հայրը, որին Էշպանկան անվանել է «Իմ հոգու սիրելի հայրիկը» բանաստեղծության մեջ, պաշտոնապես հայտարարել է իր հայրության մասին 1949 թվականին՝ Ֆլորբելա Էշպանկայի մահից 19 տարի անց։
Ֆլորբելա Էշպանկայի եղբայրը՝ Ապելես Էշպանկան, ծնվել է 1897 թվականին և նույնպես մկրտվել է որպես անհայտ հոր զավակ։ 1903 թվականին, երբ նա 8 տարեկան էր, Ֆլորբելա Էշպանկան գրել է իր ամենավաղ հայտնի բանաստեղծությունը ՝ «Կյանք և մահ»։ 1908 թվականին Ֆլորբելա Էշպանկայի մայրը մահացավ 29 տարեկան հասակում, և որպես մահվան պաշտոնական պատճառ նշվեց նևրոզը։ Մոր մահից մի քանի ամիս անց Ֆլորբելա Էշպանկան դարձավ առաջին աշակերտուհիներից մեկը, ով ընդունվեց Անդրե դե Գուվեյա Լիցեյ, ավանդական արական դպրոց Պորտուգալիայի Էվոր քաղաքում[4]:
Կյանքը և կարիերան
խմբագրել 1913 թվականին Ֆլորբելա Էշպանկան ձախողեց ավարտական քննությունը և թողեց դպրոցը, իսկ իր 19-րդ ծննդյան օրը ամուսնացավ վաղեմի ընկերոջ և դասընկերոջ՝ Ալբերտո Մոուտինյոյի հետ։ Ֆլորբելա Էշպանկա և Մոուտինյոն տեղափոխվեցին Պորտուգալիայի Ռեդոնդո, որտեղ երկուսն էլ աշխատում էին որպես ուսուցիչներ: Ֆլորբելա Էշպանկան դասավանդում էր ֆրանսերեն, անգլերեն, աշխարհագրություն և պատմություն, իսկ Մոուտինյոն դասավանդում էր բնական գիտություններ: 1915 թվականին ֆինանսական դժվարությունների պատճառով նրանք տեղափոխվում են Ֆլորբելա Էշպանկայի հոր մոտ՝ Էվորա և շարունակում դասավանդել։ 1915-1917 թվականներին Ֆլորբելա Էշպանկան իր բոլոր բանաստեղծությունները հավաքել է «Աստծո կյանքի մասին» (նրա գիրքը) վերնագրով ժողովածուում, որը նա նվիրել է իր եղբորը։
1916 թվականին Ֆլորբելա Էշպանկան կրկին ընդունվում է Լիսեո դե Էվորայի միջնակարգ դպրոց։ 1917 թվականին համալսարանն ավարտելուց հետո Ֆլորբելա Էշպանկան և Մոուտինյոն տեղափոխվեցին Լիսաբոն, որպեսզի Ֆլորբելա Էշպանկան կարողանա ընդունվել Լիսաբոնի համալսարան, որտեղ նա իրավաբանական դպրոց ընդունված 313 ուսանողներից յոթ կանանցից մեկն էր: Վեց ամիս անց Ֆլորբելա Էշպանկան վիժեց և ժամանակավոր դադար վերցրեց համալսարանում սովորելուց, որպեսզի վերականգնվի Ալգարվեի հարավային շրջանում՝ երկրի մայրաքաղաք Լիսաբոնից հեռու: 1919 թվականին Ֆլորբելա Էշպանկան ևս մեկ վիժում ունեցավ, և մոտավորապես նույն ժամանակ Ֆլորբելա Էշպանկան սկսեց ցույց տալ հոգեկան հիվանդության առաջին ծանր ախտանիշները: Նույն թվականին ավելի ուշ լույս տեսավ «Մատյան ողբերգության» («Մագոասի կյանքը»)։ 1921 թվականին Ֆլորբելա Էշպանկան և Մոուտինյոն ամուսնալուծվեցին, ինչը Ֆլորբելա Էշպանկային լուրջ հասարակական նախապաշարմունքի ենթարկեց[5]:
1922 թվականին Ֆլորբելա Էշպանկան կրկին ամուսնացավ Անտոնիո Գիմարեսի հետ։ 1923 թվականին Ֆլորբելա Էշպանկա ևս մեկ վիժում ունեցավ, և Գիմարյեսը մի քանի ամիս անց ամուսնալուծության հայց ներկայացրեց։ Նույն թվականին լույս տեսավ Քույր Սաուդադեի կյանքը գիրքը։ 1925 թվականին Ֆլորբելա Էշպանկան երրորդ անգամ ամուսնացավ Մարիո Լարջի՝ բժշկի հետ, ով երկար ժամանակ բուժում էր նրան։ «Սեր» սոնետում, որը լույս է տեսել իր վերջին «Չարնեկա և Ֆլոր» գրքում, Ֆլորբելա Էշպանկան արտահայտել է կանանց ազատ սիրո իր կարիքը բավարարելու և այդ սերը սոցիալապես ընդունելի, բացառիկ, մոնոգամ ուղղությամբ ուղղելու իր անկարողությունը, որը, ըստ Թոմաս Բրագայի, պորտուգալական սիրային սոնետների համար հեղափոխական հայտարարություն էր[5]:
Ֆլորբելա Էշպանկայի եղբայրը մահացել է ավիավթարից (ոմանք կարծում են, որ նա ինքնասպան է եղել իր հարսնացուի մահվան պատճառով), ինչը խորապես ազդել է նրա վրա։ Ֆլորբելա Էշպանկայի եղբոր մահը ոգեշնչեց գրել «Ճակատագրի դիմակներ գիրքը»։ Այն բանից հետո, երբ Ֆլորբելա Էշպանկայի մոտ թոքային այտուց ախտորոշվեց, նա սկսեց օրագիր պահել և «Չարնեկիի և Ֆլորայի» ավարտից անմիջապես առաջ, երկու անգամ փորձեց ինքնասպան լինել[4][7]:
Մահ և հետմահու հրապարակումներ
խմբագրելՖլորբելա Էշպանկան ինքնասպան եղավ 1930 թվականի դեկտեմբերի 8-ին՝ իր 36-ամյակի օրը, բարբիտուրատների գերդոզավորումից։ «Չարնեկան և Ֆլորը» հրատարակվել է մեկ ամիս անց՝ 1931 թվականի հունվարին։ 1931 թվականին« Մասունքը», որի անունը տվել է իտալացի պրոֆեսոր Գվիդո Բատելլին, լույս է տեսել «Չարնեկին և Ֆլորան» նոր տարբերակի համար գրված բանաստեղծությունների հետ միասին։ 2022 թվականին լույս տեսավ Ֆլորբելա Էշպանկայի բանաստեղծությունների երկլեզու անթոլոգիան՝ Սայմոն պարկի թարգմանություններով, Մարգարիդա Ֆլեմինգի նկարազարդումներով և «Այս տխրությունը, որը բարձրացնում է իմ տրամադրությունը» վերնագրով[8]:
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Discogs — 2000.
- ↑ Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Klobucka, Anna (2004). «Florbela Espanca». In Monica Rector; Fred M. Clark (eds.). Portuguese Writers. Dictionary of Literary Biography. Vol. 287. Detroit: Gale. ISBN 9780787668242. ISSN 1096-8547.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Braga, Thomas J (1990), «Florbela Espanca: The Limbs of a Passion», Hispania: A Journal Devoted to the Teaching of Spanish and Portuguese, 73 (4): 978–982, doi:10.2307/344263, JSTOR 344263
- ↑
Dal Farra, Maria Lúcia (1996). Poemas de Florbela Espanca (Portuguese). São Paulo: Martins Fontes. էջեր 25–26. ISBN 85-336-0566-8. «alma sonhadora/ Irmã gémea da minha!»
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Blanco, Maria-José; Wall, Sinéad (2009), «Editors' introduction» (PDF), Journal of Romance Studies, 9: 1–6, doi:10.3167/jrs.2009.090101, ISSN 1752-2331
- ↑ «This Sorrow that Lifts Me Up – Florbela Espanca». Miosótis. Վերցված է 27 October 2024-ին.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել
- Ֆլորբելա Էշպանկաի գործերը Գուտենբերգ նախագծում
- Works by Florbela Espanca at Faded Page (Canada)
- Works by Ֆլորբելա Էշպանկա at LibriVox (public domain audiobooks)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆլորբելա Էշպանկա» հոդվածին։ |