Ֆրան Կրստո Ֆրանկոպան

Ֆրան Կրստո Ֆրանկոպան; խորվ.՝ Fran Krsto Frankopan
Ծնվել է	մարտի 4, 1643
Ծննդավայր	Bosiljevo, Կարլովաչկա, Խորվաթիա
Վախճանվել է	ապրիլի 30, 1671 (28 տարեկան)
Վախճանի վայր	Վիներ-Նոյշտադտ, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա
Գերեզման	Զագրեբի մայր տաճար
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, գրող, ռազմական գործիչ, քաղաքական ակտիվիստ և քաղաքական գործիչ
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Կուսակցություն	politician before the emergence of political parties?
Զավակներ	Flora Frangepán?
	Fran Krsto Frankopan Վիքիպահեստում

Ֆրան Կրստո Ֆրանկոպան (խորվ.՝ Fran Krsto Frankopan) կամ Ֆրանյո Կրստո Ֆրանկոպան, Ֆերենց Կրիշտոֆ Ֆրանգեպան (հունգ.՝ Frangepán Ferenc Kristóf, մարտի 4, 1643(1643-03-04)^[1], Bosiljevo, Կարլովաչկա, Խորվաթիա - ապրիլի 30, 1671(1671-04-30)^[1]^[2], Վիներ-Նոյշտադտ, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա), խորվաթ հասարակական ու քաղաքական գործիչ, բանաստեղծ։ Սերել է խորվաթական ամենաազդեցիկ ու հարուստ ազնվականական ընտանիքներից մեկից՝ Ֆրանկոպաններից։ Գլխատվել է Զրինսկի-Ֆրանկոպանների հակահաբսբուրգյան դավադրությանը մասնակցելու համար։

Կենսագրություն

Ֆրան Կրստո Ֆրանկոպան և Պյոտր Զրինսկի

Ծնվել է Գորսկի Կոտարի Բոսիլևո գյուղում։ Եղել է Ֆրանկոպանների ազնվականական ընտանիքի գլխավորը, երկրի ամենաազդեցիկ մարդկանցից մեկը^[3]։ Ֆրան Կրստո Ֆրանկոպանը եղել է Զրինսկի-Ֆրանկոպանների դավադրության կազմակերպիչներից մեկը, որն ուղղված էր Հաբսբուրգների կառավարման դեմ, որի տիրապետության մեջ էր այդ ժամանակ մտնում Խորվաթիան։ 1670 թվականի մարտի վերջին Ֆրանկոպանը Զագրեբում ելույթ է ունեցել ճառով՝ բնակչությանը ապստամբության կոչ անելով, սակայն կոչը աջակցություն չի գտել խորվաթ հասարակության լայն շրջանակներում։ Տեսնելով, որ դավադրությունը դատապարտված է անհաջողության՝ Պյոտր Զրինսկին և Ֆրան Կրստո Ֆրանկոպանը մեկնել են Վիեննա՝ կամավոր կանգնելու դատարանի առաջ։ Նրանց երկուսին էլ ձերբակալել են, և պետական հեղաշրջման մեղադրանքով երկար դատավարությունից հետո նրանց նկատմամբ հայտարարվել է մահապատիժ, որն իրականացվել է 1671 թվականի ապրիլի 30-ին Վիներ Նոյշտադտում։

Ստեղծագործություն

Ֆրան Կրստո Ֆրանկոպանի բանաստեղծական ժառանգությունը հայտնաբերվել է նրա մահից մոտ 200 տարի անց։ Նա գրել է խորվաթերենի կայկավսկո բարբառով։ Շատ բանաստեղծություններ գրվել են բանտում։ «Զվարճանքների այգի» ժողովածուում ընդգրկված են տարբեր ժանրերի բանաստեղծություններ՝ անակրեոնյան բանաստեղծություն, հովվերգություն, կրոնական քնարերգական բանատեղծություններ^[4]։ «Երիտասարդական երգեր» ժողովածուում կան բանաստեղծություններ, որոնք մոտ են ժողովրդական բանահյուսությանը։ Ֆրան Ֆրանկոպանն առաջին անգամ քնարերգության մեջ մտցրել է ժողովրդական տասվանկանի բանաստեղծության տեսակը։ Բացի բանաստեղծական ժողովածուներից՝ Ֆրանկոպանը կատարել է թարգմանություններ այլ լեզուներից խորվաթերեն, մասնավորապես բանտում նա խորվաթերեն է թարգմանել Մոլիերի «Ժորժ Դանդեն» ստեղծագործությունները^[5]։

Հիշատակ

Ավստրո-Հունգարիայի փլուզումից և Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո Պյոտր Զրինսկու և Ֆրան Ֆրանկոպանի մասունքները տեղափոխվել են Զագրեբի մայր տաճարի կրիպտե։ Ժամանակակից Խորվաթիայում Ֆրան Կրստո Ֆրանկոպանը համարվում է Խորվաթիայի ազատագրական պայքարի հերոս։ Ֆրան Ֆրանկոպանի և Պյոտր Զրինսկու դիմանկարները պատկերված են եղել խորվաթական 5 կունա անվանական արժեքով թղթադրամների վրա (ներկայումս դուրս են եկել գործածությունից)։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ https://vijesti.hrt.hr/31564/roen-fran-krsto-frankopan
↑ Bibliography of Fran Krsto Frankopan Արխիվացված 2020-01-14 Wayback Machine at Matica hrvatska
↑ «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.

Արտաքին հղումներ

Մոսկվայի՝ Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարան, պատմության ֆակուլտետ, «Հարավային ու արևմտյան սլավոնների պատմություն» դասընթաց
Խորվաթական գրականություն // Համաշխարհային գրականության պատմություն ութ հատորով / АН СССР, Գորկու անվան համաշխարհային գրականության ինստիտուտ

Գրականություն

Фрейдзон В. И. История Хорватии. Краткий очерк с древнейших времён до образования республики. — Санкт-Петербург: Алетейя, 2001. — 318 с. — ISBN 5-89329-384-3

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրան Կրստո Ֆրանկոպան» հոդվածին։

[_0a24f06e574866f6-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_5460061a9b838d1c-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[3] ttps://vijesti.hrt.hr/31564/roen-fran-krsto-frankopan

[4] Bibliography of Fran Krsto Frankopan Արխիվացված 2020-01-14 Wayback Machine at Matica hrvatska

[5] «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Ֆրան Կրստո Ֆրանկոպան խորվ.՝ Fran Krsto Frankopan

Ծնվել է	մարտի 4, 1643(1643-03-04)^[1]
Ծննդավայր	Bosiljevo, Կարլովաչկա, Խորվաթիա
Վախճանվել է	ապրիլի 30, 1671(1671-04-30)^[1]^[2] (28 տարեկան)
Վախճանի վայր	Վիներ-Նոյշտադտ, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա
Գերեզման	Զագրեբի մայր տաճար
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, գրող, ռազմական գործիչ, քաղաքական ակտիվիստ և քաղաքական գործիչ
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Կուսակցություն	politician before the emergence of political parties?
Զավակներ	Flora Frangepán?
Fran Krsto Frankopan Վիքիպահեստում