კ
Կան (վրաց.՝ კანი, գրելաձևեր՝ ասոմթավրուլի Ⴉ, նուսխուրի ⴉ, մխեդրուլի კ, մթավրուլի Კ) վրացերենի այբուբենի յոթերորդ տառ։ Համապատասխանում է հայերենի այբուբենի «Կ կ» տառին։ Թվային արժեքն է 20[1]։
| Կան | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | վրացերենի այբուբենի տառ |
| Մեծատառ | კ |
| Փոքրատառ | კ |
| Մասն է | Վրացական գիր |
| Այբուբեն(ներ) | Վրացերենի այբուբեն |
| Տեղը այբուբենում | 11-րդ |
| Հնչույթ | կ |
Օգտագործվում է նաև Վրաստանում կիրառվող լազերենի այբուբենի վրացական տարբերակում։ Թուրքիայում օգտագործվող լատինական այբուբենում այն համապատասխանում է «ǩ»-ին կամ «kʼ»-ին[2]։ Նախկինում օգտագործվել է աբխազերենի (1937-1954)[3] և օսերենի (1938-1954)[4] այբուբեններում վրացական գրի հիման վրա, կյուրեղյան տառադարձումից հետո աբխազերենում փոխարինվել է «к», իսկ օսերենում՝ «къ» տառով: Ռոմանիզացիայի բոլոր համակարգերում տառադարձվում է որպես «k»[5]։
Տառ
խմբագրել| Ասոմթավրուլի | Նուսխուրի | Մխեդրուլի |
|---|---|---|
|
|
|
| Ասոմթավրուլի | Նուսխուրի | Մխեդրուլի |
|---|---|---|
| U+10A9[6] | U+2D09[7] | U+10D9[6] |
Հերթականություն
խմբագրելԲրայլ
խմբագրել| Վրացերենի այբուբեն | ||
|---|---|---|
| ა՝ Ան | მ՝ Ման | ღ՝ Ղան |
| ბ՝ Բան | ნ՝ Նար | ყ՝ Ղար |
| გ՝ Գան | ო՝ Օն | შ՝ Շին |
| დ՝ Դոն | პ՝ Պար | ჩ՝ Չոն |
| ე՝ Էն | ჟ՝ Ժան | ც՝ Ցան |
| ვ՝ Վին | რ՝ Ռաե | ძ՝ Ձիլ |
| ზ՝ Զեն | ს՝ Սան | წ՝ Ծիլ |
| თ՝ Թան | ტ՝ Տար | ჭ՝ Ճար |
| ი՝ Ին | უ՝ Ուն | ხ՝ Խան |
| კ՝ Կան | ფ՝ Փար | ჯ՝ Ջան |
| ლ՝ Լաս | ქ՝ Քան | ჰ՝ Հաե |
| Հնամենի տառեր | ||
| ჱ՝ ეჲ | ჲ՝ ჲე | ჳ՝ ჳე |
| ჴ՝ ჴარ | ჵ՝ ჰოე | |
| Լրացուցիչ տառեր | ||
| ჶ՝ ჶი | ჷ՝ ჷნ | ჸ՝ ჸინ |
| ჹ՝ - | ჺ՝ - | |
| Մխեդրուլի[11] |
|---|
|
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Mchedlidze, II, p. 100
- ↑ René Lacroix Description du dialecte laze d'Arhavi (caucasique du sud, Turquie): Grammaire et textes. — Lyon: Université Lumière-Lyon-II, 2009. — P. 15. — 923 p.
- ↑ Бгажба Х. С. Из истории письменности в Абхазии. — Тбилиси: «Мецниереба», 1967. — С. 65—70. — 72 с. — 1000 экз.
- ↑ Бигулаев Б. Б. История осетинского письма. — Диссертация на соискание учёной степени кандидата наук. — Дзауджикау: Северо-Осетинский НИИ, 1945. — С. 77—80.
- ↑ «Transliteration of Non-Roman Scripts. Transliteration of Georgian» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021-06-14-ին. Վերցված է 2021-05-26-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 6,0 6,1 Unicode (1)
- ↑ Unicode (2)
- ↑ Mchedlidze, I, p. 105
- ↑ Mchedlidze, I, p. 107
- ↑ Mchedlidze, I, p. 110
- ↑ UNESCO, World Braille Usage, Third Edition, Washington, D.C. p. 45
Գրականություն
խմբագրել- Mchedlidze, T. (1) The restored Georgian alphabet, Fulda, Germany, 2013
- Mchedlidze, T. (2) The Georgian script; Dictionary and guide, Fulda, Germany, 2013
- Machavariani, E. Georgian manuscripts, Tbilisi, 2011
- The Unicode Standard, Version 6.3, (1) Georgian, 1991-2013
- The Unicode Standard, Version 6.3, (2) Georgian Supplement, 1991-2013