Վիքիպեդիա

QAnon

QAnon (քյու անոն), ԱՄՆ-ում տարածված դավադրության տեսություն, որն առավել տարածվել է Դոնալդ Թրամփի նախագահության օրոք։ QAnon-ի տեսության հետևորդները համոզված են, որ Միացյալ Նահանգները (կամ նույնիսկ ամբողջ աշխարհը) ղեկավարվում է սատանայական մանկապիղծների ինչ-որ գաղտնի և հզոր կառույցի կողմից, որը ներառում է դեմոկրատական կուսակցության առաջնորդներ, գործարարներ, հոլիվուդյան դերասաններ, թագավորական ընտանիքներ և այլ հայտնիներ։ Այն, իբր, աջակցում է անչափահասների սեռական շահագործման հսկայական միջազգային սխեմային և գոյություն ունի արդեն երկար ժամանակ։ Թրամփը QAnon-ի կենտրոնական դրական հերոսն էր. 2016 թվականից մինչև 2020 թվականը, երբ նա զբաղեցնում էր ԱՄՆ նախագահի պաշտոնը, QAnon-ի կողմնակիցները ժամանակ առ ժամանակ նրանից որոշակի վճռական գործողություններ էին ակնկալում մոտ ապագայում՝ զանգվածային զտումներ, ձերբակալություններ և դավադրության հազարավոր անդամների մահապատիժներ[1][2]։

QAnon-ի դրոշը 2020 թվականի հունվարին Ռիչմոնդում ԱՄՆ Սահմանադրության երկրորդ փոփոխության պաշտպանության հանրահավաքի ժամանակ

Դավադրության տեսությունը սկիզբ է առել 2017-2019 թվականներին անանուն 4chan վեբ ֆորումի և ավելի ուշ 8chan-ի հրապարակումների շարքում. այդ հաղորդագրությունների անհայտ մնացած հեղինակը պնդում էր, որ ինքը պետական գաղտնիքի նկատմամբ հանդուրժողականության ամենաբարձր մակարդակ ունեցող աշխատակից է (Q): Ավելի վաղ նույն ֆորումում հրապարակվել էին «անոնների» նմանատիպ բացահայտումներ, որոնք, իբր, բացահայտում էին պետական գաղտնիքները՝ FBIAnon, HLIAnon և այլն, և Q հրապարակումները հիմնված էին ավելի վաղ դավադրության տեսությունների վրա, ինչպիսիք են Պիցցագեյթը և խորը պետության մասին գաղափարները[3]։ Հետագայում QAnon-ի գաղափարները տարածվեցին սոցիալական ցանցերում և ֆորումներում, ինչպիսիք են Twitter-ը, Facebook-ը և Reddit-ը, դուրս եկան ԱՄՆ-ի սահմաններից դուրս՝ հետևորդներ գտնելով Եվրոպայում և Լատինական Ամերիկայի երկրներում։ Ըստ Facebook-ի զեկույցների, 2020 թվականին QAnon-ի հետ կապված խմբերի հետևորդների թիվը անցնում էր միլիոնը[4]։

2020 թվականին ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատը հատուկ բանաձևով դատապարտեց QAnon-ը և մերժեց դավադրության տեսության պնդումները[5][6][7]։ QAnon-ի գործունեության վերջին գագաթնակետը տեղի ունեցավ ԱՄՆ նախագահական ընտրություններում (2020 թվական), որում երկրորդ ժամկետով առաջադրվող Թրամփը պարտվեց Ջո Բայդենին։

Դավադրության տեսաբանները 2021 թվականի հունվարին Կապիտոլիումի գրավման մասնակիցների թվում էին։

Գաղափարներ և չիրականացված կանխատեսումներ

խմբագրել

Լրագրող Թրևիս Վյուն՝ QAnon anonymous քննադատական փոդքասթի հեղինակը, 2019 թվականին QAnon-ի հետևորդների շրջանում գերիշխող գաղափարները շարադրել է հետևյալ կերպ. «Կա երեխաներ բռնաբարողների մի համաշխարհային խմբավորում, ովքեր երկրպագում են սատանային. նրանք, ըստ էության, ղեկավարում են աշխարհը և վերահսկում են ամեն ինչ՝ քաղաքական գործիչներին, լրատվամիջոցներին, ամբողջ Հոլիվուդը։ Նրանք կշարունակեին կառավարել աշխարհը, եթե չլիներ Դոնալդ Թրամփի ԱՄՆ նախագահ ընտրվելը»։ Թրամփը տեղյակ է այս դավադրության մասին և ամերիկյան զինվորականների աջակցությամբ մտադիր է վերջ դնել դրան. սա է պատճառներից մեկը, որ Թրամփը ընտրվեց ԱՄՆ նախագահ[8]։ Սատանիստ-մանկապիղծների այս խմբավորումը, որը գաղտնի կառավարում է ԱՄՆ-ն ու աշխարհը, կոչվում է նաև «խորքային պետություն»[9]։ The Guardian-ի լրագրող Ջուլի Քերի Վոնգը QAnon-ը նկարագրել է որպես «1980-ականների Պիցցագեյթի, InfoWars-ի և սատանայական խուճապի անկայուն խառնուրդ», որը փոփոխական է և հեշտությամբ ինտեգրվում է դավադրության այլ տեսությունների մեջ[10]։

 
ԱՄՆ փոխնախագահ Մայք Փենսը, Ֆլորիդայի Ֆորտ Լոդերդեյլ/Հոլիվուդ օդանավակայանում, Բրոուարդ շրջանի ոստիկանության SWAT խմբի մարտիկների պաշտպանության ներք, 2018 թվականի նոյեմբերի 30-ին[11]։ Ձախ կողմում կանգնած ոստիկան Մայք Փաթոնի զրահաբաճկոնին կարմիր ֆոնի վրա Q տառի տեսքով նշան է ամրացված՝ QAnon շարժման խորհրդանիշ։ Դրա համար ոստիկանը կարգապահական տույժ է ստացել և SWAT խմբից տեղափոխվել այլ ստորաբաժանում

QAnon-ի հետևորդները սպասում էին «փոթորիկի» կամ «հողմի» (storm), երբ Թրամփի թշնամիները պետք է զանգվածաբար ձերբակալվեին, մերկացվեին և մահապատժի ենթարկվեին որպես մանկապիղծ մարդակերներ[12]։ Այդ թշնամիների թվում էին տարբեր քաղաքական գործիչներ և պետական գործիչներ, մասնավորապես՝ Հիլարի Քլինթոնը, նրա ընտրական շտաբի պետ Ջոն Պոդեստան, Կալիֆորնիա նահանգից ներկայացուցիչ Ադամ Շիֆը, ՀԴԲ նախկին տնօրեն Ջեյմս Քոմին[8], ԿՀՎ նախկին տնօրեն Ջոն Բրենանը, նախկին նախագահներ Բիլ Քլինթոնն ու Բարաք Օբաման, ֆինանսիստ Ջորջ Սորոսը[9], հոլիվուդյան որոշ հայտնիներ, ինչպես դերասան Թոմ Հենքսը[10], «Փոթորկի» ձերբակալությունները, կարծես, պետք է հասնեին տասնյակ հազարավոր մարդկանց։ Այս մարդիկ պետք է ձերբակալվեին և, հնարավոր է, ենթարկվեին ռազմական տրիբունալների դատին[8]։

Դրա համար արդեն 25 հազար գաղտնի մեղադրական ակտ է նախապատրաստվել[9]։ Ըստ Q-ի հայտարարությունների՝ Թրամփի թշնամական խմբավորումը  պետք է անկարգություններ կազմակերպեր ԱՄՆ-ի տարբեր քաղաքներում՝ ձերբակալություններին խանգարելու համար, ԱՄՆ կառավարությունն իր կողմից պետք է օգտագործեր արտակարգ իրավիճակների ազդարարման ազգային համակարգը՝ Emergency Broadcast System, քաղաքացիներին պարզաբանելու համար, թե իրականում ինչ է կատարվում կլիկայից եկող կեղծ լուրերի ֆոնին[12], և Թրամփը պետք է մի քանի ամսով ռազմական դրություն մտցներ երկրում[9]։ Q-ի հայտարարությունների համաձայն՝ «Փոթորիկը պետք է տեղի ունենար» 2017 թվականի նոյեմբերի 3-ին, սակայն QAnon-ի ներկայացուցիչները որոշեցին սպասել[13]։ «Փոթորիկի» հավանական մեկ այլ ամսաթիվ կարող էր լինել 2021 թվականի հունվարի 20՝ Ջո Բայդենի երդմնակալության օրը, երբ ԱՄՆ նախագահի պաշտոնում նա կփոխարիներ Դոնալդ Թրամփին. այդ օրը կեսօրին, կարծես, պետք է հաղորդագրություն հրապարակվեր արտակարգ ազդարարման համակարգի վերաբերյալ և սկսվեին ձերբակալությունները[14]։

ԱՄՆ հատուկ դատախազ Ռոբերտ Մյուլերի հետաքննությունը, որը մեղադրվում է Ռուսաստանի կողմից 2016 թվականի նախագահական ընտրություններին միջամտելու մեջ, հատուկ տեղ է զբաղեցրել QAnon-ի մեջ։ QAnon-ի հետևորդների համոզմամբ՝ հետաքննությունը միայն քողարկում էր, իրականում նախագահ Թրամփը և հատուկ դատախազ Մյուլերը միասին աշխատել են «խորը պետության» դավադրությունը բացահայտելու համար[12]։ Այս գաղափարները նաև արտահայտվել են 4chan-ում դեռևս Q-ի հայտարարություններկց առաջ[13]։

Պատմություն

խմբագրել

QAnon-ի ի հայտ գալուն նախորդել է դավադրության մեկ այլ տեսություն՝ Պիցցագեյթը, որը սոցիալական ցանցերում հայտնվել էր 2016 թվականի աշնանը՝ առաջիկա նախագահական ընտրությունների ֆոնին և Հիլարի Քլինթոնի նախընտրական շտաբի ղեկավար Ջոն Պոդեստայի նամակագրությունը բացահայտելու կապակցությամբ։ Տեսության կողմնակիցները պնդում էին, որ Քլինթոնը և դեմոկրատական կուսակցության այլ նշանավոր դեմքեր կապված են երեխաներին բռնաբարողների գաղտնի կազմակերպության հետ։ Այս տեսության մեջ հատուկ ուշադրություն է դարձվել Վաշինգտոնում գտնվող Comet Ping Pong պիցցերիային, որը, իբր, երեխաների նկատմամբ կազմակերպված և ծիսական բռնության հավաքույթների վայր է[15]։

4chan-ը պարարտ հող էր Պիցցագեյթի և նմանատիպ դավադրության տեսությունների համար, և QAnon-ի ապագա տեսության շատ տարրեր առկա էին նրա այցելուների մտքում մինչև Q-ի հայտնվելը. նրանք կանխատեսում էին «խմբավորման ձերբակալությունը» և «Երկիր մոլորակի ազատագրումը մութ ուժերից», մեղադրում էին Հիլարի Քլինթոնին մանկապղծության, սեռական բռնության և մարդակերության մեջ[13]։ 2016-2017 թվականներին ֆորումում գործում էին տարբեր «անոններ», այդ թվում՝ FBIAnon-ը, որը, կարծես, ներկայացնում էր ՀԴԲ-ն, HLIAnon-ը (High Level Insider - «բարձր մակարդակի ինսայդեր»), CIAAnon-ը Անոն (White House-Սպիտակ տուն). այս «անոնները» իրենց բացահայտումներում «հաստատեցին» դավադրության տարբեր պատմություններ[3]։ «Փոթորիկը», որը կանխատեսում էր Q-ն, շատ նման էր «իրադարձության»-ը (The Event), որը 2017 թվականի հուլիսին նույն ֆորումում կանխատեսել էր օգտատերը, որն իրեն անվանում էր Victory of the Light. «իրադարձությունը» ներառում էր նաև  անդամների զանգվածային ձերբակալություններ և շտապ ազդարարման համակարգի միջոցով ժողովրդին դիմելը[13]։

2017 թվականի հոկտեմբերի 28-ին 4chan անանուն իմիջբորդի քաղաքական ֆորումում /pol/ «հանգստությունը փոթորկից առաջ» (Calm Before the Storm) կոչվող թրեդում հայտնվեց մի գրառում, որում ասվում էր[16].

Հոկտեմբերի 30-ի գիշերը ժամը 12:01-ից սպասվում են հակառակորդների զանգվածային անկարգություններ և ԱՄՆ-ից փախուստի այլ փորձեր։ Գործողությունը կիրականացնեն ԱՄՆ Զինված ուժերը, ՆԳ-ն բերվել է մարտական պատրաստության։

2017 թվականի հոկտեմբերի 5-ին իր ռազմական խորհրդականների հետ հանդիպման ժամանակ Թրամփը նշել է, որ «Հավանաբար, սա հանգիստ է փոթորկից առաջ»։ Այս հայտարարությանը որևէ պաշտոնական մեկնաբանություն չի հետևել[17]։

Դրանից հետո հաղորդագրության անանուն հեղինակը, որը հետագայում հայտնի է որպես Q, գրել է ևս հազարավոր գրառումներ, որոնց ընդհանուր իմաստը կայանում է նրանում, որ նա մտնում է նախագահ Թրամփի մերձավոր խորհրդականների խորապես դասակարգված շրջանակի մեջ, որոնց հանձնարարված է կատարել ինչ-որ մեծ ծրագիր և դրա բովանդակությունը հասցնել ամերիկյան հանրությանը։ Նա սկզբում իրեն անվանում էր «հայրենասեր Q մակարդակի [պետական գաղտնիքի] ընդունմամբ» (անգլ.՝ Q Clearance Patriot)[18]: «Q մակարդակի հանդուրժողականություն» (անգլ.՝ Q clearance) նշանակում է, որը կիրառվում է ԱՄՆ Էներգետիկայի նախարարության կողմից՝ պետական գաղտնիքների հասանելիության բարձր մակարդակի համար[19]։ Q-ն ակնարկել է, որ գտնվում է նախագահի անմիջական հարևանությամբ (դավադրության տեսաբանների շրջանում հայտնի է որպես Q+[20])՝ որպես ապացույց ներկայացնելով Air Force One նախագահական ինքնաթիռում իբր արված լուսանկարները կամ «կանխատեսելով» Թրամփի հաջորդ թվիթերյան գրառման բովանդակությունը։

4chan-ի շատ անդամներ պնդում են, որ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը նույնպես ակտիվորեն հակազդում է սատանիստների համաշխարհային դավադրությանը[16]։

 
Մանչեսթրում Դոնալդ Թրամփին աջակցող ցուցարար՝ շապիկին «մենք Q-ն ենք» գրությամբ

QAnon-ի կողմնակիցները միմյանց գտնում են որոշակի հեշթեգներով և հագուստով՝ Q տառով կամ WWG1WGA («Where we go one, we go all» - որտեղ մենք գնում ենք մեկ, մենք գնում ենք միասին)։ QAnon-ը ունի նաև երկրպագուները հայտնի մարդկանց շրջանում, ինչպես օրինակ դերասանուհի Ռոզաննա Բարը[21][22][23][24] և Minecraft հեղինակ, շվետ ծրագրավորող և միլիարդատեր Մարկուս Պերսոնը[25]։

2018 թվականի հունիսի 15-ին 30-ամյա Մեթյու Ֆիլիպ Ռայթը, զինված կիսաավտոմատ հրացանով, զրահապատ մեքենայով արգելափակել է երթևեկությունը Նևադա և Արիզոնա նահանգների սահմանին գտնվող Մայք Օ'Կալագան-Փեթ Թիլման հուշահամալիրի կամրջի վրա՝ պահանջելով «հրապարակել գլխավոր տեսուչի զեկույցը»՝ նկատի ունենալով ԱՄՆ արդարադատության նախարարության գլխավոր տեսուչ Մայքլ Հորովիցի զեկույցը՝ Հիլարի Քլինթոնի գործով ՀԴԲ-ի գործողությունների հետաքննության արդյունքների վերաբերյալ։ Այս զեկույցը հրապարակվել է հունիսի 14-ին, բայց Q-ն ակնարկել է, որ հանրությանը հասանելի կլինի միայն էապես խմբագրված տարբերակը, իսկ ամբողջական տարբերակը պարունակում է բազմաթիվ վարկաբեկող տեղեկություններ Հիլարի Քլինթոնի, դեմոկրատական կուսակցության ղեկավարության, ՀԴԲ-ի և Թրամփի այլ թշնամիների մասին։ Ռայթը ձերբակալվել է և մեղադրվում է ահաբեկչության մեջ[26]։

2019 թվականի մարտի 13-ին Նյու Յորքի Թոդ Հիլ թաղամասում՝ իր տան շքամուտքում, գնդակահարվեց ամերիկյան մաֆիայի ամենաազդեցիկ ղեկավարներից մեկը՝ 53-ամյա Ֆրանչեսկո (Ֆրենկի բոյ) Կալին, որը ղեկավարում էր Գամբինո ընտանիքը[27]։ Կասկածյալը՝ 24-ամյա Անտոնիո Կոմելոն, ձերբակալվել։ Հուլիսին նրա փաստաբանը հայտարարել էր, որ Անտոնիոն սպանությունը կատարել է QAnon դավադրության տեսությամբ լուրջ հետաքրքրվածության ազդեցության տակ. Անտոնիոն հավատում էր, որ մաֆիայի ղեկավար Կալին համագործակցում է հատուկ ծառայությունների հետ և հանդիսանում է «խորքային պետության» դավադրության մի մասը՝ նախագահ Դոնալդ Թրամփին տապալելու նպատակով[28]։ Փաստաբանը հայտնել է, որ իր պաշտպանյալը պատրաստվում էր մաֆիայի ղեկավարի, ինչպես նաև Նյու Յորքի քաղաքապետ Բիլ դե Բլասիոյի քաղաքացիական ձերբակալությունը  իրականացնել, նրանց հանձնել զինվորականների ձեռքը և դրանով իսկ օգնել Թրամփին «միջազգային դավադրության» դեմ պայքարում[29]։

 
QAnon-ի ստվարաթղթե զինանշանը (վերևից ձախ) 2021 թվականի հունվարին Կապիտոլիումի հարձակման ժամանակ:

QAnon-ի կողմնակիցները Կոնգրեսում ընտրական քոլեջի ձայների հաշվարկի ժամանակ Կապիտոլիումի գրավման փորձի մասնակիցների թվում էին։ Սա պատճառ է դարձել դավադրության տեսության հետ կապված բազմաթիվ հաշիվների և բովանդակության հեռացման և արգելքի[30][31][32]։

Չնայած QAnon շարժումը կորցրել է շատ կողմնակիցների՝ 2020 թվականի ընտրություններում Դոնալդ Թրամփի պարտությամբ և ՋոԲայդենի նախագահության ստանձնմամբ, նրանցից ամենահամառները շարունակում էին հավատալ, որ Թրամփը ինչ-որ կերպ կվերականգնվի նախագահի պաշտոնում, օրինակ՝ ԱՄՆ Գերագույն դատարանը չեղյալ կհայտարարի 2020 թվականի ընտրությունների արդյունքները և Թրամփին կվերադարձնի նախագահի պաշտոնում։ Նման «վերականգնման» ամսաթիվը հաջորդաբար նշանակվել է 2021 թվականի հունվարի 20-ին, մարտի 4-ին և օգոստոսի 13-ին, բայց այդ օրերից ոչ մեկի ընթացքում «վերականգնումը» այդպես էլ տեղի չի ունեցել[33][34]։

QAnon-ի շատ հետևորդներ հատուկ նշանակություն են տվել Ջոն Քենեդի կրտսերի՝ ԱՄՆ 35-րդ նախագահ Ջոն Քենեդու որդու կերպարին։ Ինչպես 1963 թվականին Ջոն Քենեդու սպանությունը, այնպես էլ 1999 թվականին ինքնաթիռի վթարի հետևանքով Քենեդի կրտսերի մահը բազմաթիվ դավադրության տեսությունների առարկա էին QAnon-ի հայտնվելուց շատ առաջ։ 2018 թվականից ի վեր լրագրող Լիզ Քրոքինը հայտարարել է, որ Քենեդի կրտսերը բեմադրել է իր մահը և թաքնվել, և որ նա հենց QAnon-ի առաջնորդն է[35]։ 2021 թվականի նոյեմբերի 2-ին մի քանի հարյուր QAnon հետևորդներ հավաքվեցին Դալասի Դիլի Պլազայում՝ նախագահ Քենեդիի սպանության վայրում. ինչպես նրանք ակնկալում էին, այս օրը և այս վայրում Քենեդի կրտսերը, կամ նրա հայրը՝ հանգուցյալ նախագահ Քենեդին, կամ երկուսն էլ պետք է հայտնվեն ժողովրդի առջև։ Դրան պետք է հաջորդեր Թրամփի վերականգնումը նախագահի պաշտոնում, բայց Թրամփը հետագայում պետք է զիջեր այդ պաշտոնը Քենեդի կրտսերին[36][37]։ Դա տեղի չունեցավ, բայց QAnon-ի տասնյակ հետևորդներ հաջորդ շաբաթներին ևս շարունակեցին գալ Դիլի Պլազա՝ հուսալով, որ Քենեդին ի վերջո կհայտնվի. նրանց առաջնորդ Մայքլ Պրոտցմանը կանխատեսում էր այս իրադարձության նոր և նոր ամսաթվերը[38]։ «Trust The Plan: The Rise of QAnon and the Conspiracy That Reshaped America»-ի հեղինակ Ուիլ Սոմերը պնդում է, որ Քենեդի կրտսերի վերադարձի տեսության հանրաճանաչության գագաթնակետին դրան հավատում էր QAnon-ի բոլոր հետևորդների մոտ 20%-ը[35]։

2022 թվականին Ռուսաստանի Ուկրաինա զինված ներխուժման ընթացքում շարժման կողմնակիցները վերահեռարձակել են Ուկրաինայում կենսաբանական զենքի մշակման լաբորատորիաների առկայության մասին ռուսական իշխանությունների պնդումները[39]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Roose, Kevin (2020 թ․ հոկտեմբերի 19). «What Is QAnon, the Viral Pro-Trump Conspiracy Theory?». The New York Times (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 12-ին. {{cite web}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)
  2. ↑ Mike Wendling (2021 թ․ հունվարի 6). «QAnon: What is it and where did it come from?». BBC News (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 12-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 Brandy Zadrozny, Ben Collins (2018 թ․ օգոստոսի 14). «Who is behind the Qanon conspiracy? We've traced it to three people». NBC News (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 25-ին.
  4. ↑ Ari Sen, Brandy Zadrozny (2020 թ․ օգոստոսի 11). «QAnon groups have millions of members on Facebook, documents show». NBC News (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 12-ին.
  5. ↑ Beer, Tommy. «Bipartisan Lawmakers Introduce House Resolution Condemning QAnon 'Cult'». Forbes (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  6. ↑ «H.Res.1154 – Condemning QAnon and rejecting the conspiracy theories it promotes, 116th Congress (2019–2020)». Congress.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 12-ին.
  7. ↑ Sommer, Will (2020 թ․ հոկտեմբերի 2). «17 Republican Members of Congress Vote Against Condemning QAnon». The Daily Beast. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Matthew Rozsa (2019 թ․ օգոստոսի 18). «QAnon is the conspiracy theory that won't die». Salon (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Barkun, Michael (2018 թ․ նոյեմբերի 8). «Failed Prophecies Won't Stop Trump's True Believers». Foreign Policy (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. {{cite web}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)
  10. ↑ 10,0 10,1 Julia Carrie Wong (2018 թ․ հուլիսի 31). «What is QAnon? Explaining the bizarre rightwing conspiracy theory». The Guardian (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
  11. ↑ Altman, Howard (December 4, 2018) «Double trouble for Broward deputy: One patch for QAnon conspiracy, another for his SWAT team» Արխիվացված է Ապրիլ 24, 2020 Wayback Machine-ի միջոցով: Tampa Bay Times
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Coaston, Jane (2019 թ․ մարտի 29). «The Mueller investigation is over. QAnon, the conspiracy theory that grew around it, is not». Vox (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. {{cite web}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 «The Making of QAnon: A Crowdsourced Conspiracy». bellingcat (անգլերեն). 2021 թ․ հունվարի 7. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 25-ին.
  14. ↑ Dickson, E. J. (2021 թ․ հունվարի 20). «QAnon Believers Struggle With the Two Hardest Words: 'President Biden'». Rolling Stone (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. {{cite web}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)
  15. ↑ Robb, Amanda (2017 թ․ նոյեմբերի 16). «Pizzagate: Anatomy of a Fake News Scandal». Rolling Stone (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 25-ին. {{cite web}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)
  16. ↑ 16,0 16,1 Алексей Ковалев (2019 թ․ հունիսի 30). «Автор самой масштабной современной теории заговора QAnon почти перестал оставлять послания. Но его движение продолжает жить». Meduza (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 12-ին.
  17. ↑ Michael Edison Hayden (2018 թ․ փետրվարի 1). «How "the storm" became the biggest fake news story of 2018 | Analysis». Newsweek (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  18. ↑ Andrew Griffin (2021 թ․ հունվարի 21). «There is a bizarre conspiracy theory called QAnon. Here's what it actually is». The Independent (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  19. ↑ Randall Colburn (2017 թ․ դեկտեմբերի 19). «There's a new, insane conspiracy theory tearing up 4chan». The A.V. Club (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  20. ↑ Adrienne LaFrance The Prophecies of Q // The Atlantic. — ISSN 1072-7825. Архивировано из первоисточника 29 Օգոստոսի 2020.
  21. ↑ Cole, Devan (2017 թ․ դեկտեմբերի 19). «Roseanne tweets support of Trump conspiracy theory, confuses Twitter». CNN. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 1-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  22. ↑ Weigel, David (2018 թ․ մարտի 31). «Analysis | The conspiracy theory behind a curious Roseanne Barr tweet, explained». Washington Post (անգլերեն). ISSN 0190-8286. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 1-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  23. ↑ Bowden, Tohn (2018 թ․ մարտի 31). «Roseanne Barr faces backlash over Trump conspiracy theory tweet». The Hill. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 31-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  24. ↑ Michelle Goldberg (2018 թ․ ապրիլի 6). «Opinion | The Conspiracy Theory That Says Trump Is a Genius». The New York Times. ISSN 0362-4331. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 6-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  25. ↑ «QAnon Conspiracy Endorsed By 'Minecraft' Creator Markus 'Notch' Persson». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 24-ին.
  26. ↑ Bill Morlin (2018 թ․ հուլիսի 20). «Terrorism suspect makes reference to extremist conspiracies». Southern Poverty Law Center. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 2-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  27. ↑ «В Нью-Йорке застрелили босса одного из крупнейших преступных кланов США». РБК (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  28. ↑ Watkins, Ali (2019 թ․ հուլիսի 21). «He Wasn't Seeking to Kill a Mob Boss. He Was Trying to Help Trump, His Lawyer Says». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  29. ↑ Watkins, Ali (2019 թ․ դեկտեմբերի 6). «Accused of Killing a Gambino Mob Boss, He's Presenting a Novel Defense». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  30. ↑ Kuznia, Rob; Devine, Curt; Griffin, Drew (2020 թ․ դեկտեմբերի 16). «How QAnon's lies are hijacking the national conversation». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 3-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 13-ին.
  31. ↑ «Twitter blocks 70,000 QAnon accounts after US Capitol riot». AP News. 2021 թ․ հունվարի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 13-ին.
  32. ↑ Kevin Roose (2021 թ․ հունվարի 17). «A QAnon 'Digital Soldier' Marches On, Undeterred by Theory's Unraveling». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 19-ին.
  33. ↑ Sadeghi, McKenzie (2021 թ․ հուլիսի 23). «Fact check: False claim persists online that Trump will be reinstated as president in August». USA TODAY (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. {{cite web}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)
  34. ↑ Frank Figliuzzi (2021 թ․ օգոստոսի 14). «Opinion | Why the ongoing Trump 'reinstatement' fantasy has law enforcement worried». MSNBC.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
  35. ↑ 35,0 35,1 Justin Vallejo, Phil Thomas (2022 թ․ հունվարի 18). «Why some QAnon believers think JFK Jr is still alive – and about to be vice president». The Independent (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 15-ին.
  36. ↑ Michael Williams, Catherine Marfin (2021 թ․ նոյեմբերի 2). «QAnon supporters gather in downtown Dallas expecting JFK Jr. to reappear». Dallas News (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 15-ին.
  37. ↑ Monacelli, EJ Dickson,Steven (2021 թ․ նոյեմբերի 2). «On the Ground With the QAnon Believers Who Flocked to Dallas for the Grand Return of JFK Jr». Rolling Stone (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 15-ին. {{cite web}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  38. ↑ Monacelli, Steven (2021 թ․ դեկտեմբերի 1). «The Fringe QAnon 'Cult' Is Still Waiting for a JFK Jr. Miracle in Dallas». Rolling Stone (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 15-ին. {{cite web}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)
  39. ↑ «How 'Ukrainian bioweapons labs' myth went from QAnon fringe to Fox News». The Guardian. 2022 թ․ մարտի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 19-ին.

Գրականություն

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «QAnon» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wiki.x.io/w/index.php?title=QAnon&oldid=9523497» էջից