Վիքիպեդիա

Ագդա Մոնտելիուս

Ագդա Մոնտելիուս (շվեդ.՝ Agda Montelius, լրիվ անունը՝ շվեդ.՝ Agda Georgina Dorothea Montelius, ծննդյամբ շվեդ.՝ Reuterskiöld, ապրիլի 23, 1850(1850-04-23)[2][3][4][…], Q58814313?, Շվեդիա[2][4][5][…] - հոկտեմբերի 27, 1920(1920-10-27)[2][3][4][…], Մարիա Մագդալենա ծխական համայնք, Շվեդիա[2][3][4][…]), շվեդ ֆեմինիստուհի և բարեգործ[12]։

Ագդա Մոնտելիուս
շվեդ.՝ Agda Montelius[1]
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 23, 1850(1850-04-23)[2][3][4][…]
ԾննդավայրQ58814313?, Շվեդիա[2][4][5][…]
Մահացել էհոկտեմբերի 27, 1920(1920-10-27)[2][3][4][…] (70 տարեկան)
Մահվան վայրՄարիա Մագդալենա ծխական համայնք, Շվեդիա[2][3][4][…]
ԳերեզմանՀյուսիսային գերեզմանատուն[6][7]
Քաղաքացիություն Շվեդիա
Մայրենի լեզուշվեդերեն[1]
Մասնագիտությունբարեգործ և կանանց իրավունքների պաշտպան
ԱմուսինՕսկար Մոնտելիուս[2][8][9]
Ծնողներհայր՝ Ալեքսանդր Ռեյտերսկիելդ[2][10][5]
Զբաղեցրած պաշտոններPresident of the Fredrika Bremer Association?
ԱնդամությունQ10444886?[4] և Ֆրեդրիկա Բրեմերի ասոցիացիա[11]
 Agda Montelius Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Ագդա Մոնտելիուսը ծնվել է 1850 թվականի ապրիլի 23-ին, Կյոպինգում։ Նա երկրի պաշտպանության նախարար գեներալ-լեյտենանտ Ալեքսանդր Ռեյտերսկիելդի և նրա կնոջ՝ Աննա Շենստրյոմի (Anna Schenström) դուստրն էր։ Սովորել է Ստոկհոլմի Hammarstedtska flickpensionen կանանց դպրոցում։ 1900-ական թվականներին դարձել է Շվեդիայի բարեգործական ասոցիացիայի առաջատար ներկայացուցիչը՝ ղեկավարելով մի շարք կանանց ասոցիացիաներ` Maria skyddsförening, New Idun և Föreningen för välgörenhetens ordnande, 1889-1911 թվականներին ընդգրկվել է Sällskapet för uppmuntran av öm och sedlig modersvård,Centralförbundet för socialt arbete և Svenska fattigvårdsförbundet ընկերությունների վարչությունների կազմում։

1886 թվականին Ագդա Մոնտելիուսը դարձել է «Ֆրեդերիկ Բրեմերի ասոցիացիա» (Fredrika Bremer Förbundet, FBF) կանանց կազմակերպության անդամ, 1895 թվականին՝ նրա փոխնախագահը։ Մոնտելիուսը ակտիվորեն մասնակցել է կանանց ձայնի իրավունքի համար մղվող պայքարին։ 1899 թվականին FBF–ի պատվիրակությունը Ագդայի գլխավորությամբ Շվեդիայի վարչապետ Էրիկ Բոստրյոմին հանձնել է կանանց ընտրական իրավունք տրամադրելու վերաբերյալ առաջարկությունը։

 
Ագդա Մոնտելիուսը և Գերտրուդա Ադելբորգը միջնորդագիրը հանձնում են Էրիկ Բոստրյոմին

1902 թվականին հիմնադրվեց Կանանց ընտրական իրավունքի Շվեդիայի ազգային ասոցիացիան (Landsföreningen för kvinnans politiska rösträtt, LKPR): Մոնտելիուսը այդ կազմակերպության անդամ չէր, բայց ակտիվորեն օժանդակում էր այդ ասոցիացիային։ 1912 թվականին նա ամուսինների իրավունքների մասին օրենքի բարեփոխման հարցերով կառավարական հանձնաժողովի խորհրդատուն էր և վերջնական արդյունքում 1920 թվականին հասավ նրան, որ ամուսինները ստացան հավասար իրավունքներ։

Մահացել է 1920 թվականի հոկտեմբերի 27-ին, Ստոկհոլմում։

Պարգևներ

խմբագրել

Շվեդական մշակույթին, գիտությանը և հասարակությանը մատուցած ակնառու ծառայությունների համար 1910 թվականին Ագդա Մոնտելիուսն արժանացել է Իլլիս Կվորում մրցանակի։

Անձնաձնական կյանք

խմբագրել
 
Ագդա և Օսկար Մոնտելիուսների գերեզմանը

1871 թվականի սեպտեմբերի 20-ին Ագդա Մոնտելիուսը ամուսնացավ Շվեդական ակադեմիայի անդամ, պրոֆեսոր Օսկար Մոնտելիուսի հետ։ Երկուսն էլ թաղված են Ստոկհոլմի Հյուսիսային գերեզմանոցում (Norra begravningsplatsen)[13]: Նա աչքի հիվանդություն ուներ ինչի արդյունքում կորցրել էր մեկ աչքը։

Շվեդական Antikvarisk-topografiska arkivet արխիվում պահվում են ամուսինների անձնական փաստաթղթերի հավաքածուն, որն իր մեջ ընդգրկում է Ագդայի և Օսկարի նամակագրությունը, ինչպես նաև Ագդա Մոնտելիուսի ձեռագրերը։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 http://www2.ub.gu.se/kvinndata/portaler/rostratt/pdf/rostrattsfragan.pdf
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 Hatje A. Agda G D A Montelius — P. 684.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Շվեդիայի մահվան գիրքը
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 Agda Georgina Dorothea Montelius 1850-04-23 — 1920-10-27 Rösträttskvinna, filantrop
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Köpings landsförsamlings kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/ULA/10691/C/4 (1842-1859), bildid: C0009636_00022
  6. ↑ Norra begravningsplatsen.se
  7. ↑ Montelius, AGDA GEORGINA DOROTEA ALEXANDRA — Svenskagravar.se.
  8. ↑ Maria Magdalena kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, huvudserie, SE/SSA/0012/F I/22 (1918-1920), bildid: 00015112_00304, sida 267
  9. ↑ Շվեդիայի 1880 թվականի մարդահամար (շվեդերեն) — Riksarkivet.
  10. ↑ 10,0 10,1 Reuterskiöld, släkt
  11. ↑ Till regeringen från svenska kvinnor ingifna skrifvelser i rösträttsfrågan 1905-1906 — 1906.
  12. ↑ Agda G D A Montelius
  13. ↑ Montelius, AGDA GEORGINA DOROTEA ALEXANDRA

Գրականություն

խմբագրել
  • Österberg, Carin et al. (1990) Svenska kvinnor: föregångare, nyskapare (Lund: Signum) ISBN 91-87896-03-6
  • Barbro Hedwall; Susanna Eriksson Lundqvist (2011) Vår rättmätiga plats. Om kvinnornas kamp för rösträtt (Stockholm: Förlag Bonnier) ISBN 978-91-7424-119-8

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ագդա Մոնտելիուս» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wiki.x.io/w/index.php?title=Ագդա_Մոնտելիուս&oldid=9748367» էջից