Ալեքսեյ Գեգեչկորի

	Ալեքսեյ Գեգեչկորի
Կուսակցություն՝	ԽՄԿԿ
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ
Ծննդյան օր	նոյեմբերի 23, 1887
Ծննդավայր	Քութայիսի նահանգ, Սենակ
Վախճանի օր	հունիսի 7, 1928 (40 տարեկան)
Վախճանի վայր	Թիֆլիս, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Պարգևներ

Ալեքսեյ Ալեքսանդրի Գեգեչկորի (վրացերեն՝ ალექსი გეგეჭკორი; ռուս.՝ Алексей Александрович Гегечкори, նոյեմբերի 23, 1887(1887-11-23), Քութայիսի նահանգ, Սենակ - հունիսի 7, 1928(1928-06-07)^[1], Թիֆլիս, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]) կամ Սաշա (կուսակցական կեղծանուն)^[2], խորհրդային պետական և կուսակցական գործիչ, Կովկասում հեղափոխական շարժման մասնակից, ՎԽՍՀ ՆԳԺԿ (1922 — 1923), Վրաստանի գյուղնախարար, ԺԿԽ փոխնախագահ, ՀամԿ(բ)Կ 11-րդ և 15-րդ համագումարների պատվիրակ։

Կենսագրություն

Ծնվել է Քութայիսի նահանգի Սենակի գավառի Նաոգալեզի գյուղում (Մարտվիլի մոտակայքում), ազնվականի ընտանիքում։ Կրթությունը ստացել է գյուղի երկդասարարնանի դպրոցում։ 1901 թվականից ընտանիքից առանձնացել է և աշխատանքի է անցել Բաթումի Ռոտշիլդի գործարանում։

1908 թվականից կոմունիստական կուսակցության անդամ։ Կատարել է կուսակցական քարոզչական աշխատանքներ Թիֆլիսում, Բաքվում, Չելյաբինսկում, Մեգրելիայում, Դոնի Ռոստովում։ Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո, 1917 թվականին մասնակցել է Քութայիսում բոլլշևիկյան բյուրոյի ստեղծմանը։

1918 թվականին արևմտյան Վրաստանի մարտական շտաբի կուսակցական կոմիտեի նախագահն է եղել։ Վրաստանում մենշևիկյան կառավարության դեմ ապստամբության կազմակերպիչներից մեկն է եղել։ Թերեքի մարզում (Թերեք) Կարմիր բանակի շարքերում մարտնչել է սպիտակգվադիականների դեմ, մարտում ծանր վիրավորվել է, ոտքը անդամահատվել է։ 1919 թ. հոկտեմբերին վերադառնալով Վրաստան, Գեգեչկորին ձերբակալվել է Վրաստանի ոստիկանության կողմից դավաճանության և զինված ապստամբության մեղադրանքով։ Այստեղ, Քութայիսի բանտում ծանոթացել է այդ ժամանակ խորհրդային անվտանգության աշխատակից Լավրենտի Բերիայի հետ, որը նույնպես ձերբակալված էր։ Սաշա Գեգեչկորիին այցելության եկած զարմուհին՝ Նինո Գեգեչկորին, հետագայում դարձավ Լավրենտի բերիայի կինը։ 1920 թվականի ՌԴ կառավարության և ռուս-վրացական հակամարտության խաղաղության պայմանագրի կնքումից հետո Գեգեչկորին ազատ է արձակվել բանտից^[3]։

1918 թվականին Թերեքի մարզում ստացած վնասվածքից հետո Գեգեչկորին տարիներ շարունակ տառապել է ծանրագույն նյարդային նոպաներից և 1928 թվականի հունիսի 7–ին ինքնասպան է եղել Թիֆլիսում։

Հեղափոխական գործունեություն

1902 թվականից մասնակցել է հեղափոխական շարժմանը։ 1902 թվականի մարտին, Բաթումի արյունոտ իրադարձություններից հետո տեղափոխվել է Բաքու, որտեղ սոցիալ–դեմոկրատական կուսակցության շարքերն է անցել։
1903 թ. մասնակցել է Բաքու–Սաբունչի ցույցին, որտեղ վիրավորվել է գլխից։
1904 թվականից տեղափոխվել է Թիֆիս, որտեղ աշխատել է Սարաջևի կոնյակի գործարանում որպես բանվոր։
1905-1907 թթ. հեղափոխության ժամանակ կուսակցության հանձնարարությամբ ահաբեկչական խումբ է ստեղծել։ 1905 թվականի սեպտեմբերի 25–ին Թիֆիսում կազակների դեմ հարձակման մասնակիցներից մեկն է եղել, որի ընթացքում վիրավորվել է ռումբի բեկորից, սակայն հաջողացրել է թաքնվել։ Հետագայում բանտարկվել է և բանտում կազմակերպել է սադրիչ Սամխարաձեի սպանությունը։ 1907 թվականին կուսակցական աշխատանք է կատարել Բորժոմ –Ախալցխայում։
1908 թվականին երկրորդ անգամ բանտարկվել է և աքսորվել Չելյաբինսկի մարզի Միշխինո գյուղ։ Աքսորավայր տանելու ճանապարհին հաջողացրել է փախչել, որից հետո բնակվելով Չելյաբինսկում համագործակցել է «Պրիուրալիե» թերթին, բոլշևիկյան կազմակերպության շարքերում անլեգալ աշխատանք է կատարել։ Սակայն խուսափելով հետապնդումներից տեղափոխվել է Թիֆլիս, հետո Մեգրելիա, որտեղ կազմակերպել է բոլշևիկյան խմբակներ։
1910 թվականին կրկին ձերբակալվել է և աքսորվել Դոնի Ռոստով։ Այստեղ կազմակերպել է արհմիությունների անլեգալ բյուրո, կուսակցական աշխատանք է կատարել, մասնակցել է Պետական դումայի ընտրությունների նախընտրական արշավին։ Կրկին ձերբակալվել է և Դոնի Ռոստովից աքսորվել է Պոլտավա, որտեղ նույնպես ակտիվ ընդհատակյա կուսակցական աշխատանքներ է կատարել^[4]։

1921 —1922 թթ. եղել է Թիֆլիսի հեղափոխական կոմիտեի նախագահ և Վրաստանի հեղափոխական կոմիտեի անդամ, 1922 —1923 թթ. Վրաստանի Ներքին գործերի ժողկոմ, 1924 թ. գյուղատնտեսության ժողկոմ, միաժամանակ, 1922 թվականից Վրաստանի ԺԿԽ փոխնախագահ, ՀամԿ(բ)Կ 11-րդ և 15-րդ համագումարների պատվիրակ։

Պարգևներ

Պարգևատրվել է Կարմիր դրոշի շքանշանով։

Անունով են կոչվել

1936 —1990 թթ. Վրացական ԽՍՀ Մարտվիլի գյուղը և Մարտվիլի մարզը կրել են Ա. Ա. Գեգեչկորիի անունը։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Гегечкори Алексей Александрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Александр Гегечкори
↑ Ami Knight (1993), Beria: Stalin’s First Lieutenant, p. 24. Princeton University Press, ISBN 0-691-01093-5
↑ Ռուսաստանի պատմության պետական հանրային գրադարան, Գեգեչկորի Ալեքսեյ Ալեքսանդրովիչ

Գրականություն

[_f063184319c5cdaa-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Гегечкори Алексей Александрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[2] Александр Гегечкори

[3] Ami Knight (1993), Beria: Stalin’s First Lieutenant, p. 24. Princeton University Press, ISBN 0-691-01093-5

[4] Ռուսաստանի պատմության պետական հանրային գրադարան, Գեգեչկորի Ալեքսեյ Ալեքսանդրովիչ

[1]

[2]

[3]

[4]