Արկտուր

Արկտուր
Հետազոտման տվյալներ
Տեսակ	նավիգացիոն աստղ, near-IR source? և UV-emission source?
Մասն է	Arcturus stream?, գարնանային եռանկյուն և Եզնարած
Հեռավորություն	36,7 ± 0,3 լուսային տարի
Տեսանելի աստղային մեծություն	−0,05 (V)
Համաստեղություն	Եզնարած
Աստղաչափություն
Ճառագայթային արագություն (Rv)	−5,16 km/s
Պարալաքս	87,5 ± 1,5 մավ
Բացարձակ աստղային մեծություն	−0,38 և −0,304
Բնութագիր
Սպեկտրալ դասակարգում	K2IIIp[…]
Գույնի ցուցանիշ	1,27
Ֆիզիկական տվյալներ
Զանգված	1,3 ± 0,3 M☉
Շառավիղ	25,4 արևային շառավիղ
Լուսավորություն	215 արեգակնային լուսատվություն
Պտույտ	4,2 km/s
Ուղեծրի էլեմենտներ
Այլ անվանումներ
	HD 124897, HIP 69673, HR 5340, IRAS 14133+1925, SAO 100944, 2MASS J14153968+1910558, GJ 541, α Boo, ASCC 870215, BD+19 2777, CSV 101433, FK5 526, GC 19242, GCRV 8341, HIC 69673, IRC +20270, JP11 2486, LFT 1084, LHS 48, LSPM J1415+1910, LTT 14184, N30 3229, NLTT 36756, NSV 6603, PLX 3242, PLX 3242.00, PMC 90-93 376, PPM 130442, RAFGL 1693, ROT 2044, SRS 30526, TD1 17351, TYC 1472-1436-1, UBV 12551, uvby98 100124897, YPAC 52, CCDM J14157+1911A, WDS J14157+1911A, Ci 20 843, PM 14134+1927, PM 14134-1927, WEB 12132, 16 Boo, TIC 459832522, AAVSO 1411+19, AG+19 1335 և UBV M 20076

Արկտուր, Եզնարածի համաստեղության և աստղային երկնքի Հյուսիսային կիսագնդի պայծառագույն աստղը և չորրորդը ամբողջ երկնակամարում, Սիրիուսից, Կանոպուսից և Տոլիմանից հետո։ Տեսանելի աստղային մեծությունը −0,05^m է։

Աստղը երևում է Երկրի ցանկացած կետում հարավային լայնության 71° աստիճանից հյուսիս, իր ոչ մեծ հյուսիսային թեքման պատճառով։ Հարավային կիսագնդում երևում է ամռան վերջում, աշնանը և ձմռան սկզբում գիշերային երկնքի հյուսիսային մասում։ Աշխարհագրական միջին լայնություններում երևում է ձմռանը, գարնանը և ամռանը։

Արկտուրը հանդիսանում է K1,5 IIIpe սպեկտրալ դասի («pe» տառերը անգլերեն peculiar emission արտահայտության կրճատումն է), «pe» նշանակումը ցույց է տալիս, որ աստղի սպեկտրը ոչ տիպային է, այնտեղ պարունակվում են էմիսսիոն գծեր։

Օպտիկական տիրույթում Արկտուրը ավելի պայծառ է Արեգակից ավելին քան 110 անգամ, ամբողջական լուսատվությունը, ներառյալ նաև ինֆրակարմիր սպեկտրը կազմում է 180 արևայինը։

Հետաքրքիր փաստեր

Արկտուրը առաջին աստղն է, որի մոտ նկատվել է սեփական շարժում, 1718 թվականին Էդմունդ Հալլեյի կողմից։ Ընդ որում այդ շարժումը բավականին մեծ է, ավելին քան որևիցե այլ առաջին մեծության աստղի մոտ (բացառությամբ Տոլիմանից)՝ աստղը անցնում է 30′ անկյունային հեռավորությունը (Լուսնի տեսանելի լայնությունը) մոտ 800 տարվա ընթացքում։

Արկտուրը առաջին աստղն էր, որը հնարավոր եղավ դիտարկել ցերեկով աստղադիտակի օգնությամբ, 1635 թվականին այն դիտաարկել է ֆրանսիացի աստղագետ - և աստղաբաշխ Մորենը^[11].

Ծանոթագրություններ

↑ Ducati J. R. Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system — 2002. — Vol. 2237.
↑ Jönsson H., Ryde N., Nordlander T., Rhodin A. P., Hartman H., Jönsson P., Eriksson K. Abundances of disk and bulge giants from high-resolution optical spectra: I. O, Mg, Ca, and Ti in the solar neighborhood and Kepler field samples // Astron. Astrophys. / T. Forveille — EDP Sciences, 2017. — Vol. 598. — 11 p. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 — doi:10.1051/0004-6361/201629128 — arXiv:1611.05462
↑ Jonsson H., Ryde N., Schultheis M. Abundances of disk and bulge giants from high-resolution optical spectra: III. Sc, V, Cr, Mn, Co, Ni // Astron. Astrophys. / T. Forveille — EDP Sciences, 2019. — Vol. 625. — P. A141. — 25 p. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 — doi:10.1051/0004-6361/201834247 — arXiv:1903.01476
↑ Forsberg R., Ryde N., Jönsson H., Rich R. M., Johansen A. Abundances of disk and bulge giants from high-resolution optical spectra. V. Molybdenum: The p-process element // Astron. Astrophys. / T. Forveille — EDP Sciences, 2022. — Vol. 666. — 12 p. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 — doi:10.1051/0004-6361/202244013 — arXiv:2206.13575
↑ Gatewood G. Astrometric Studies of Aldebaran, Arcturus, Vega, the Hyades, and Other Regions // Astron. J. / J. G. III, E. Vishniac — NYC: IOP Publishing, AAS, University of Chicago Press, AIP, 2008. — Vol. 136, Iss. 1. — P. 452–460. — ISSN 0004-6256; 1538-3881 — doi:10.1088/0004-6256/136/1/452
↑ Soubiran C., Bienaymé O. Vertical distribution of Galactic disk stars. IV. AMR and AVR from clump giants // Astron. Astrophys. / T. Forveille — EDP Sciences, 2008. — Vol. 480, Iss. 1. — P. 91–101. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 — doi:10.1051/0004-6361:20078788 — arXiv:0712.1370
↑ Eggen O. J. Space-velocity vectors for 3483 stars with proper motion and radial velocity // Royal Observatory Bulletin — 1962. — Vol. 51. — P. 79.
↑ Buscombe W. Spectral classification of Southern fundamental stars — 1962. — Vol. 4. — P. 1.
↑ Griffin R. F., Redman R. O. Photoelectric measurements of the lambda 4200 A CN band and the G band in G8-K5 spectra // Mon. Not. R. Astron. Soc. / D. Flower — OUP, 1960. — Vol. 120. — P. 287–316. — ISSN 0035-8711; 1365-2966 — doi:10.1093/MNRAS/120.4.287
↑ Latham D. W. Rotational and radial velocities for a sample of 761 Hipparcos giants and the role of binarity // Astron. J. / J. G. III, E. Vishniac — NYC: IOP Publishing, AAS, University of Chicago Press, AIP, 2007. — Vol. 135, Iss. 1. — P. 209–231. — ISSN 0004-6256; 1538-3881 — doi:10.1088/0004-6256/135/1/209
↑ Звёзды. Астрономия и астрофизика. М.: Издательство Физико-математической литературы. 2008. էջ 48. ISBN 9785-94052-164-8. {{cite book}}: More than one of |pages= and |page= specified (օգնություն)

Արտաքին հղումներ

Արկտուրը SolStation.com կայքում (անգլ.)
Արկտուրի խումբ(անգլ.)
SolStation.com entry (անգլ.)
Crystal Links page on the Arcturus (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արկտուր» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 79)։

[_af6a205269e1afae-1] Ducati J. R. Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system — 2002. — Vol. 2237.

[_7505fce3d580c7d3-2] Jönsson H., Ryde N., Nordlander T., Rhodin A. P., Hartman H., Jönsson P., Eriksson K. Abundances of disk and bulge giants from high-resolution optical spectra: I. O, Mg, Ca, and Ti in the solar neighborhood and Kepler field samples // Astron. Astrophys. / T. Forveille — EDP Sciences, 2017. — Vol. 598. — 11 p. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 — doi:10.1051/0004-6361/201629128 — arXiv:1611.05462

[_d73ca9ebeba48013-3] Jonsson H., Ryde N., Schultheis M. Abundances of disk and bulge giants from high-resolution optical spectra: III. Sc, V, Cr, Mn, Co, Ni // Astron. Astrophys. / T. Forveille — EDP Sciences, 2019. — Vol. 625. — P. A141. — 25 p. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 — doi:10.1051/0004-6361/201834247 — arXiv:1903.01476

[_827fca1f846df930-4] Forsberg R., Ryde N., Jönsson H., Rich R. M., Johansen A. Abundances of disk and bulge giants from high-resolution optical spectra. V. Molybdenum: The p-process element // Astron. Astrophys. / T. Forveille — EDP Sciences, 2022. — Vol. 666. — 12 p. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 — doi:10.1051/0004-6361/202244013 — arXiv:2206.13575

[_0013f63d3f799459-5] Gatewood G. Astrometric Studies of Aldebaran, Arcturus, Vega, the Hyades, and Other Regions // Astron. J. / J. G. III, E. Vishniac — NYC: IOP Publishing, AAS, University of Chicago Press, AIP, 2008. — Vol. 136, Iss. 1. — P. 452–460. — ISSN 0004-6256; 1538-3881 — doi:10.1088/0004-6256/136/1/452

[_42831e698d9f433b-6] Soubiran C., Bienaymé O. Vertical distribution of Galactic disk stars. IV. AMR and AVR from clump giants // Astron. Astrophys. / T. Forveille — EDP Sciences, 2008. — Vol. 480, Iss. 1. — P. 91–101. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 — doi:10.1051/0004-6361:20078788 — arXiv:0712.1370

[_6bd4ab1ec66043ab-7] Eggen O. J. Space-velocity vectors for 3483 stars with proper motion and radial velocity // Royal Observatory Bulletin — 1962. — Vol. 51. — P. 79.

[_4f9dfaf64f444db2-8] Buscombe W. Spectral classification of Southern fundamental stars — 1962. — Vol. 4. — P. 1.

[_fa05df2d5a3f70ac-9] Griffin R. F., Redman R. O. Photoelectric measurements of the lambda 4200 A CN band and the G band in G8-K5 spectra // Mon. Not. R. Astron. Soc. / D. Flower — OUP, 1960. — Vol. 120. — P. 287–316. — ISSN 0035-8711; 1365-2966 — doi:10.1093/MNRAS/120.4.287

[_9b6c01ee39185bb6-10] Latham D. W. Rotational and radial velocities for a sample of 761 Hipparcos giants and the role of binarity // Astron. J. / J. G. III, E. Vishniac — NYC: IOP Publishing, AAS, University of Chicago Press, AIP, 2007. — Vol. 135, Iss. 1. — P. 209–231. — ISSN 0004-6256; 1538-3881 — doi:10.1088/0004-6256/135/1/209

[11] Звёзды. Астрономия и астрофизика. М.: Издательство Физико-математической литературы. 2008. էջ 48. ISBN 9785-94052-164-8. {{cite book}}: More than one of |pages= and |page= specified (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]