Բուլղարներ
| Տեղեկությունը այս հոդվածում կամ նրա որոշ բաժիններում հնացել է: Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ թարմացնելով այն և դրանից հետո հեռացնել կաղապարը: |
Բուլղարներ (բուլղար․՝ българи), բուլղարների և բալկանյան ժողովուրդների Սմոլենսկի, Ստրոմյանի, Տիմոչանիի և Բալկանների տեղական բնակչության մնացորդների, հատկապես տրոքցիների միավորման արդյունքում առաջացած միջնադարյան ժողովուրդ։ Նրա անունը և ազգանունը ստացել է բուլղարներից։ Բուլղարիայի հիմնական բնակչությունը։ Նրանք նաև ապրում են Ուկրաինայում, Օդեսայում, Մոլդովայում, Սերբիայի, Ռումինիայի, Հունաստանի, Թուրքիայի, Մակեդոնիայի սահմանամերձ շրջաններում, ինչպես նաև ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Ավստրալիայում և Հարավային Ամերիկայում։
Բուլղարիայի բնակչությունը շուրջ 7.2 միլիոն մարդ է (2012 թվականի տվյալներով)։ Մոտ 6 միլիոնը հանդիսանում են էթնիկ բուլղարները։ Երկրից դուրս ամենախոշոր խումբը եղել է ԽՍՀՄ-ում (324 հազար մարդ, մարդահամար` 1959), ապրում են Մոլդովայում և Ուկրաինայի հարավում։ Լեզուն բուլղարերենն է։
Հավատացյալների մեծամասնությունը ուղղափառ է, կան նաև կաթոլիկներ և բողոքականներ, պոմաքսներ, մուսուլմաններ։ Հաշվի է առնվում, որ Բուլղարիայի առաջին բուլղարական թագավորության անունից անցած ժողովրդի անունը, ստեղծվել է բուլղարացիների ժողովրդի կողմից[1][2]։
Բնակության թվաքանակը և բնակավայրերը
խմբագրելԲուլղարները ապրում են Բուլղարիայում, ԱՄՆ-ում, Եվրամիության երկրներում, Ուկրաինայում, Մոլդովայում, Իսպանիայում, Ռուսաստանում, Սերբիայում, Ղազախստանում, Հունգարիայում և այլ երկրներում։ Բնակիչների ընդհանուր թիվը՝ 12 միլիոն։
Էթնոգենեզ
խմբագրելՏես նաև հոդվածը.Բուլղարիայի մարդաբանական և գենետիկական ուսումնասիրությունները Ժամանակակից բուլղարացիները առաջացել են երեք գոյություն ունեցող էթնիկ խմբերի խառնուրդի արդյունքում. Բուլղարները, ներկայումս Բուլղարիայի հողերում ապրող սլավոնական ցեղերը, որտեղ եկան բուլղարները և թրակացիները, ովքեր ապրում էին ներկայիս բուլղարական պետության հողերում։ 1917 թվականի հոկտեմբերին Ռուսաստանի կայսրության տարածքում գրեթե 300 հազար գաղթական բուլղարացիներ էին (հիմնականում 19-րդ դարի առաջին կեսին, երբ Բուլղարիայի հողերը Օսմանյան կայսրության տակ էին գտնվում Ռուսաստան տեղափոխվածների սերունդները) մինչև 15 հազար սեզոնային գյուղատնտեսական աշխատողներ `«բեռնատար ֆերմերներ» և ավելի քան 1,5 հազար ռազմագերիներ և ներկալվածներ։ Բուլղարացի գենետիկոսները, որոնք ուսումնասիրել են միտոքոնդրիալ հեպոգլոբուսները, Բուլղարիայում բնակվող նեոպոլիսներից 13-ը, որոնք ապրում էին 8-10-րդ դարերում, բացահայտեցին հին և ժամանակակից բուլղարացիների գենետիկական նմանությունները։ Ժամանակակից եվրոպական և արևմտյան եվրասիական բնակչություններում հայտնաբերվել են միտքոնդոնդրիալ հեպոգլոբուսներ, որոնք նման են հին բուլղարներին[3]։
Լեզու
խմբագրելՀիմնական հոդված. Բուլղարերեն
Բուլղարերենը պատկանում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի սլավոնական խմբի հարավային ենթախմբին:Բուլղարերեն լեզվով բանախոսների ընդհանուր թիվը աշխարհում ավելի քան 12 միլիոն է։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Документальный фильм «История государства Российского», сочинения Н. М. Карамзина, 13 серия, "Волжская Болгария, пр-во ОАО "Телекомпания «ТВ Центр»
- ↑ Lebedynsky, Iaroslav. Les Nomades : Les peuples nomades de la steppe des origines aux invasions mongoles. Paris: Errance, 2003: p.178.
- ↑ Nesheva D. V., Karachanak-Yankova S., Lari M., Yordanov Y., Galabov A., Caramelli David and Toncheva Draga. «Mitochondrial DNA Suggests a Western Eurasian origin for Ancient (Proto-) Bulgarians» (2015). Human Biology Open Access Pre-Prints. Paper 69.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 601)։ 
|