Դաշտային արտույտ
Դաշտային արտույտ (լատին․՝ Alauda arvensis), ճնճղուկանմանների կարգի, արտույտների ընտանիքի, դաշտային արտույտների ցեղի երգեցիկ թռչնի տեսակ։ Նստակյաց է, տարածված։
| Դաշտային արտույտ | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
| Alauda arvensis | ||||||||||||||
| Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
|
Արտաքին կառուցվածք
խմբագրելՄարմնի երկարությունը 18-19 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 30-36 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 35-40 գ։ Մարմինն ամբողջովին դարչնագույն է, վերին մասը՝ նարնջադարչնագույն՝ մուգ խայտերով, փետուրները՝ բաց երիզված։ Ունի կարճ փուփուլ։ Պոչի եզրային և հետեգրային փետուրները սպիտակ են։ Տարածված է տափաստաններում, ալպյան մարգագետիններում, կիսաանապատներում։ Կուրծքը ծածկված է մանր, երկայնակի բծերով, գլխի վրա կա թույլ զարգացած փուփուլ, պոչի եզրային փետուրները սպիտակ են։ Քաշը՝ 35-45 գրամ, թևի երկարությունը՝ 96-124 մմ։
Կենսակերպը
խմբագրել
Հայաստանում բնադրվող, չվող թռչուն է։ Գարնանը վերադառնում է մարտ ամսին, աշնանը չվում է սեպտեմբեր-հոկտեմբերին։ Հանդիպում է Արարատյան հարթավայրի և հանրապետության նախալեռների հալոցքից բացված տարածություններում։ Խուսափում է անտառներից, այգիներից և բնակավայրերից։ Բնադրման համար նախապատվությունը տալիս է ծովի մակարդակից 1000 մետրից ոչ ցածր լեռնային տափաստաններին, հատկապես գերադասում է հացահատիկային ցանքատարածությունները։ Երգը կլկլոցի է նման։
Սննդառություն
խմբագրելՍնվում է սերմերով, անողնաշարավորներով։ Առաջին բնադրազույգերը ձևավորվում են մարտի վերջից ապրիլ–մայիսի ընթացքում։ Արուն արագ և համառ թռիչքով հետապնդում է էգին կամ մեղմ ու դանդաղ թռիչքով ցուցադրելով փետրածածկի ողջ գեղեցկությունը, անընդհատ երգելով, իջնում է որևէ կոշտուկի կամ թմբի վրա, ապա նույնը կրկնելով՝ նորից օդ բարձրանում։
Բազմացում և զարգացում
խմբագրելԲույնը փոսիկ է՝ գետնին, ցամքարը՝ խոտաբույսերից, որը քողարկում է քարերի ու թփերի տակ։ Ձվադրում է ապրիլ-մայիսին (երբեմն՝ հունիսին)։ Դնում է 23 մմ տրամագծով, սպիտակավուն՝ դարչնագույն պտերով 3-5 ձու։ Թխսակալում է էգը՝ 14 օր։ 10 օրական ձագերը բնից դուրս են գալիս, 1 շաբաթ անց տիրապետում են կայուն թռիչքին։
Արեալը
խմբագրելՏարածված է Եվրոպայում, հյուսիսային Աֆրիկայում և Ասիայում, այդ թվում հյուսիսային Իրանում, Կորեայում, Ճապոնիայում, Ռուսաստանում[1]։
Աղբյուրներ
խմբագրել- ↑ Մ. Ս. Ադամյան (1988). Հայաստանի թռչունները. Երևան: «Արևիկ». էջ 7.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դաշտային արտույտ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դաշտային արտույտ» հոդվածին։ |