Էռնստ Վայս

Էռնստ Վայս;
Ծնվել է	օգոստոսի 28, 1882[…]
Ծննդավայր	Բռնո, Չեխական թագի հողեր, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Մահացել է	հունիսի 15, 1940 (57 տարեկան)
Մահվան վայր	Փարիզ
Քաղաքացիություն	Ավստրիա
Գիտական աստիճան	բժշկության դոկտոր
Մասնագիտություն	գրող, բժիշկ-գրող, վիրաբույժ, բժիշկ և արձակագիր
	Ստորագրություն;
	Ernst Weiß (Schriftsteller) Վիքիպահեստում

Olympic medal record
Արվեստի մրցույթներ

Դոկտոր Էռնստ Վայս (գերմ.՝ Weiß, օգոստոսի 28, 1882(1882-08-28)^[1]^[2]^[3]^[…], Բռնո, Չեխական թագի հողեր, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա^[3]^[4]^[5] - հունիսի 15, 1940(1940-06-15)^[1]^[5], Փարիզ^[5] ) գերմանախոս ավստրիացի բժիշկ և հրեական ծագումով հեղինակ։ Նա Ich, der Augenzeuge (Ականատեսը) վեպի հեղինակն է, որը վերաբերում է Հիտլերի ժամանակաշրջանին։

Կենսագրություն

Էռնստ Վայսը ծնվել է Բրունում, Մորավիա, Ավստրո-Հունգարական կայսրություն (այժմ՝ Բռնո, Չեխիա) կտորեղենի վաճառական, բարեկեցիկ հրեայի ընտանիքում^[7]։ Հոր մահից հետո, երբ նա չորս տարեկան էր, նրան դաստիարակել է մայրը՝ Բերտա Վայնբերգը, որը նրան ուղղորդել է դեպի արվեստը^[7]։ Սակայն, Բռնոյում, Լիտոմեժիցեում և Հոստիննեում միջնակարգ կրթությունն ավարտելուց հետո^[8], նա եկել է Պրահա՝ բժշկություն սովորելու։ 1908 թվականին ավարտել է ուսումը Վիեննայում և դարձել վիրաբույժ։ Նա իր պրակտիկան անցել է Բեռնում, Վիեննայում և Բեռլինում, սակայն հիվանդացել է տուբերկուլյոզով և փորձել է ապաքինվել՝ 1912 թվականին Հնդկաստան և Ճապոնիա ճանապարհորդության ժամանակ նավում որպես բժիշկ անցկացնելով^[7]։ 1913 թվականին նա հանդիպել է Ռահել Սանզարային՝ պարուհի, դերասանուհի և հետագայում նաև վիպասան, և նրանց հարաբերությունները տևել են մինչև 1936 թվականը, երբ աղջիկը մահացել է քաղցկեղից^[7]։ Նույն թվականին նա ծանոթացել է Ֆրանց Կաֆկայի հետ և նրանք մտերիմ ընկերներ են դարձել։ Կաֆկան իր «Օրագրերում» գրել է՝ 1914թ .. «Հունվարի 2. Դոկտոր Վայսի հետ լավ անցկացրած շատ ժամանակ»^[9]։ Վայսը կապի մեջ էր նաև Պրահայի շրջանի այլ գրողների հետ, ինչպիսիք են Ֆրանց Վերֆելը, Մաքս Բրոդը և Յոհաննես Ուրզիդիլը^[10]։ 1914 թվականին Վայսը վերադարձել է Ավստրիա՝ սկսելու ռազմական բժշկի կարիերա։ Նա Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ծառայել է Արևելյան ճակատում^[11]՝ ի վերջո քաջության համար վաստակելով ոսկե խաչ շքանշանը^[7]։ Պատերազմից հետո ապրել է Պրահայում, այն ժամանակ Չեխոսլովակիայի մայրաքաղաքում։ 1920 թվականին նա թողել է բժշկական կարիերան, երբ ավարտել է աշխատանքը Պրահայի հիվանդանոցում^[10]։ 1921 թվականին տեղափոխվել է Բեռլին^[8] և սկսել գրելու իր ամենաբեղմնավոր շրջանը՝ տարեկան հրատարակելով գրեթե մեկ վեպ^[11]։ Այս շրջանն ավարտվել է, երբ 1933 թվականին նա վերադարձել է Պրահա՝ խնամելու իր մահամերձ մորը^[9]։ Նա չէր կարող մուտք գործել Նացիստական Գերմանիա, ուստի 1934 թվականին մեկնել է Փարիզ։ Այնտեղ նա խղճուկ կյանք է վարել՝ օգնություն ստանալով այնպիսի հեղինակներից, ինչպիսիք են Թոմաս Մանը և Ստեֆան Ցվայգը^[12]։ Նա դիմել է Գերմանական մշակութային ազատության ամերիկյան գիլդիայի դրամաշնորհի համար, սակայն չի ստացել^[8]։

Վայսի վերջին վեպը՝ «Ականատեսը», գրված 1938 թվականին, նկարագրում է Առաջին համաշխարհային պատերազմի երիտասարդ գերմանացի վետերանին, որին ճանաչում էին որպես «Ա.Հ.» և որին ուղարկել են զինվորական հոսպիտալ, քանի որ նա ունեցել է հիստերիկ կուրություն (այժմ կոչվում է կոնվերսիոն խանգարում): Կերպարն ակնհայտորեն ստեղծվել է Ադոլֆ Հիտլերի օրինակով, ով իսկապես բուժվել է կոնվերսիոն խանգարման դեմ Փեյսվոքի զինվորական հոսպիտալում, սակայն փորձագետները վիճում են, թե որքանով է պատմությունը հորինված: Գրող Վալտեր Մեհրինգն իր ինքնակենսագրության մեջ պնդել է, որ Վայսը Փարիզում մուտք է ունեցել Հիտլերի՝ Փեյսվոքի բժշկական թղթապանակին, որը երկրից ապահովության նպատակներով դուրս էր ուղարկել Հիտլերին բուժող հոգեբույժ Էդմունդ Ֆորսթերը: Այնուամենայնիվ, թղթապանակի գտնվելու վայրն այսօր հայտնի չէ, և իսկական Էդմունդ Ֆորսթերը հավանություն չէր տալիս հիպնոսին՝ Վայսի վեպում «Ա․Հ․»-ի բուժելու համար օգտագործվող բուժմանը^[13]^[14]։

Վայսն ինքնասպանություն է գործել, երբ 1940 թվականի հունիսի 14-ին գերմանական զորքերը ներխուժել են քաղաք^[15]^[16]^[17]։ Հյուրանոցի իր համարում թույն խմելու նրա փորձն անմիջապես չի հաջողվել, բայց արդյունքում նա մահացել է միայն հաջորդ գիշեր Փարիզի հիվանդանոցներից մեկում։

Հիտլերի և Փեյսվոք կլինիկայում նրա ունեցած պատմության մանրակրկիտ հետազոտության հիման վրա հոգեբան Դեյվիդ Լյուիսն իր «Մարդը, որը հորինել է Հիտլերին» գրքում, պատմում է նաև Էռնստ Վայսի և Հիտլերի մասին պատմող գրքի պատմությունը՝ օգտագործելով Ա․Հ․ կեղծանունը ^[18]

Ստեղծագործություններ

Նրա ստեղծագործությունները ոգեշնչված են Զիգմունդ Ֆրոյդի, նրա ընկեր Ֆրանց Կաֆկայի և այն ժամանակվա ժամանակակից գրական էքսպրեսիոնիզմի հեղինակների կերպարներից^[19]։ Նա իր վեպերում ու պատմվածքներում հաճախ ակնարկել է բժշկական դեպքերի և էթիկայի մասին։

Die Galeere (1913); մերժել են 23 հրատարակիչներ․ Ֆրանց Կաֆկան օգնել է խմբագրել^[20]
Der Kampf (1916), վերահրատարակվել է և այսօր հայտնի է «Ֆրանցիսկա» անվանումով
Tiere in Ketten (1918)
Mensch gegen Mensch (1919)
Stern der Dämonen (1920)
Nahar (1922)
Männer in der Nacht (1925)
Boetius von Orlamünde (1928, retitled Der Aristokrat in 1966), 1928 թվականի Ամստերդամի օլիմպիական խաղերի գրական մրցույթում պարգևատրվել է արծաթե մեդալով^[21] և Ադալբերտ Շտիֆթերի մրցանակով^[22]
Georg Letham. Arzt und Mörder (1931)
Der Geisterseher (1934)
Der Gefängnisarzt (1934, վերատպվել է 1969)
Der arme Verschwender (1936, վերատպվել է 1965)
Der Verführer (1937).
Der Augenzeuge (հրատարակվել է հետմահու 1963 թ.); հրատարակվել է որպես Ich, der Augenzeuge՝ Ալեն Ռոբբծ-Գրիյեի Le Voyeur-ի հեղինակային իրավունքի վերաբերյալ վարույթի պատճառով, որը լույս է տեսել նույն վերնագրով^[23]

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Կերպարվեստի արխիվ
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 ^5,8 Vědecká knihovna v Olomouci REGO (չեխերեն)
↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118630458 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 S. Saur, Pamela. "Ernst Weiss". The Literary Encyclopedia. 23 September 2006. Accessed 22 June 2008.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 Ernst Weiß – Kurzer Lebensabriß, «Ernst Weiß Kurzer Lebensabriß» (գերմաներեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2008-03-21-ին. Վերցված է 2008-06-22-ին.
↑ ^9,0 ^9,1 M.A.Orthofer: Ernst Weiß: A Preliminary Survey, Complete Review, Volume II, Issue 4, November, 2001,
↑ ^10,0 ^10,1 Encyklopedie dějin města Brna, (cs)
↑ ^11,0 ^11,1 Altman, Elias (September 20, 2010). «Reverse Psychology: On Ernst Weiss». The Nation.
↑ Dominique Fliegler: Doslov k Jarmile, Praha 1998, 80-901626-6-5 (cs)
↑ Koepf, Gerhard; Soyka, Michael (2007). «Hitler's missing psychiatric file». European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience. 257 (4): 245. doi:10.1007/s00406-006-0648-4. PMID 17464549. S2CID 11501955.
↑ Ächtler, Norman (2007). «Hitler's hysteria: War neurosis and mass psychology in Ernst Weiss's Der Augenzeuge». The German Quarterly. 80 (3): 325–49. doi:10.1111/j.1756-1183.2007.tb00078.x.
↑ S. Saur, Pamela. "Ernst Weiss". The Literary Encyclopedia. 23 September 2006. Accessed 22 June 2008.
↑ Lester, David (January 2005). Suicide and the Holocaust. Nova Publishers. էջ 2. ISBN 978-1-59454-427-9.
↑ «Olympians Who Were Killed or Missing in Action or Died as a Result of War». Sports Reference. Արխիվացված է օրիգինալից 17 April 2020-ին. Վերցված է 24 July 2018-ին.
↑ Lewis, David (2004). The Man who Invented Hitler. Headline Book Publishing.
↑ S. Saur, Pamela. "Ernst Weiss". The Literary Encyclopedia. 23 September 2006. Accessed 22 June 2008.
↑ M.A.Orthofer: Ernst Weiß: A Preliminary Survey, Complete Review, Volume II, Issue 4, November, 2001, [1]
↑ «Ernst Weiss». Olympedia. Վերցված է 25 July 2020-ին.
↑ M.A.Orthofer: Ernst Weiß: A Preliminary Survey, Complete Review, Volume II, Issue 4, November, 2001,
↑ M.A.Orthofer: Ernst Weiß: A Preliminary Survey, Complete Review, Volume II, Issue 4, November, 2001,

Արտաքին հղումներ

Ernst Weißի գործերը Գուտենբերգ նախագծում
Works by Էռնստ Վայս at LibriVox (public domain audiobooks)
Profile in AEIOU Oesterreich Lexikon Արխիվացված 2007-11-27 Wayback Machine (de)
Short biography (de)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էռնստ Վայս» հոդվածին։

[_09e2fa681fa7f9db-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_73d471ffcbb424a2-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_47c0241429f97448-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[_8496b6f5b32c9ed8-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Կերպարվեստի արխիվ

[_34a3a6087b9aff68-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 ^5,8 Vědecká knihovna v Olomouci REGO (չեխերեն)

[_fb3907a9f0d7a525-6] Deutsche Nationalbibliothek Record #118630458 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[Literary_Encyclopedia2-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 S. Saur, Pamela. "Ernst Weiss". The Literary Encyclopedia. 23 September 2006. Accessed 22 June 2008.

[Leben2-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 Ernst Weiß – Kurzer Lebensabriß, «Ernst Weiß Kurzer Lebensabriß» (գերմաներեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2008-03-21-ին. Վերցված է 2008-06-22-ին.

[Orthofer2-9] 9,0 ^9,1 M.A.Orthofer: Ernst Weiß: A Preliminary Survey, Complete Review, Volume II, Issue 4, November, 2001,

[Brno2-10] 10,0 ^10,1 Encyklopedie dějin města Brna, (cs)

[Altman20102-11] 11,0 ^11,1 Altman, Elias (September 20, 2010). «Reverse Psychology: On Ernst Weiss». The Nation.

[12] Dominique Fliegler: Doslov k Jarmile, Praha 1998, 80-901626-6-5 (cs)

[13] Koepf, Gerhard; Soyka, Michael (2007). «Hitler's missing psychiatric file». European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience. 257 (4): 245. doi:10.1007/s00406-006-0648-4. PMID 17464549. S2CID 11501955.

[Ächtler20072-14] Ächtler, Norman (2007). «Hitler's hysteria: War neurosis and mass psychology in Ernst Weiss's Der Augenzeuge». The German Quarterly. 80 (3): 325–49. doi:10.1111/j.1756-1183.2007.tb00078.x.

[Literary_Encyclopedia3-15] S. Saur, Pamela. "Ernst Weiss". The Literary Encyclopedia. 23 September 2006. Accessed 22 June 2008.

[Lester2-16] Lester, David (January 2005). Suicide and the Holocaust. Nova Publishers. էջ 2. ISBN 978-1-59454-427-9.

[WWII2-17] «Olympians Who Were Killed or Missing in Action or Died as a Result of War». Sports Reference. Արխիվացված է օրիգինալից 17 April 2020-ին. Վերցված է 24 July 2018-ին.

[18] Lewis, David (2004). The Man who Invented Hitler. Headline Book Publishing.

[Literary_Encyclopedia4-19] S. Saur, Pamela. "Ernst Weiss". The Literary Encyclopedia. 23 September 2006. Accessed 22 June 2008.

[Orthofer-20] M.A.Orthofer: Ernst Weiß: A Preliminary Survey, Complete Review, Volume II, Issue 4, November, 2001, [1]

[21] «Ernst Weiss». Olympedia. Վերցված է 25 July 2020-ին.

[Orthofer3-22] M.A.Orthofer: Ernst Weiß: A Preliminary Survey, Complete Review, Volume II, Issue 4, November, 2001,

[Orthofer4-23] M.A.Orthofer: Ernst Weiß: A Preliminary Survey, Complete Review, Volume II, Issue 4, November, 2001,

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

Olympic medal record
Արվեստի մրցույթներ
Արծաթ	Ամստերդամ, 1928թ․	Էպիկական գործեր

Էռնստ Վայս

Ծնվել է	օգոստոսի 28, 1882(1882-08-28)^[1]^[2]^[3]^[…]
Ծննդավայր	Բռնո, Չեխական թագի հողեր, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա^[3]^[4]^[5]
Մահացել է	հունիսի 15, 1940(1940-06-15)^[1]^[5] (57 տարեկան)
Մահվան վայր	Փարիզ^[5]
Քաղաքացիություն	Ավստրիա
Գիտական աստիճան	բժշկության դոկտոր^[6]
Մասնագիտություն	գրող, բժիշկ-գրող, վիրաբույժ, բժիշկ և արձակագիր
Ստորագրություն
Ernst Weiß (Schriftsteller) Վիքիպահեստում