Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպություն

Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպություն;
Տեսակ	Միջազգային կազմակերպություն
Հապավում	TÜRKSOY
Հիմնադրված	հուլիսի 12, 1993
Գլխադասային գրասենյակ	Անկարա, Թուրքիա
Անձնակազմ	9 անդամ
Կայք	turksoy.org(թուրքերեն)(անգլ.)(ռուս.)

Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպություն (ԹՅՈՒՐՔՍՈՅ), թյուրքալեզու երկրները միավորող միջազգային կազմակերպություն, որի հիմնական նպատակը «թյուրք ժողովուրդների միջև համագործակցությունն է` պահպանելու, զարգացնելու և ապագա սերունդներին փոխանցելու թյուրք ժողովուրդների ընդհանուր նյութական և մշակութային հուշարձանները»։

Կենտրոնակայանը գտնվում է Անկարայում (Թուրքիա)։ Կազմակերպության գլխավոր տնօրենը Դյուսեն Քասեինովն է (Ղազախստանի մշակույթի նախկին նախարար)։

Պատմություն

Կազմակերպությունն սկիզբ է առնում 1992 թվականին Բաքվում և Ստամբուլում կայացած հանդիպումներից, որոնց ընթացքում Ադրբեջանի, Ղազախստանի, Ղրղզստանի, Ուզբեկստանի, Թուրքիայի և Թուրքմենստանի մշակույթի նախարարները հայտարարել են համատեղ մշակութային նախագծի շրջանակներում համագործակցելու իրենց պատրաստակամության մասին։

1993 թվականի հուլիսի 12-ին Ալմաթիում ստորագրված համաձայնագրի արդյունքում ստեղծվել է Թյուրքական մշակույթի և արվեստի համատեղ զարգացման կազմակերպությունը (թուրքերեն՝ Türk Kültür ve Sanatları Ortak Yönetimi)։

1996 թվականին սկսվել է Թյուրքսոյի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի պաշտոնական համագործակցությունը, ներառյալ համատեղ խորհրդատվությունները և փոխադարձ ներկայացուցչությունը^[2]։

2009 թվականին կազմակերպությունն ստացել է ներկայիս անվանումը։

Նույն թվականին Թյուրքսոյը մտել է Թյուրքական խորհրդի և թյուրքական երկրների աշխարհաքաղաքական կազմակերպության կազմում, որը հիմնադրվել է 2009 թվականի նոյեմբերի 3-ին։

Անդամներ

Թյուրքսոյի անդամ են 6 պետություններ։ Անդամակցությունից բացի, մի շարք տարածաշրջաններ (դաշնային սուբյեկտներ կամ երրորդ երկրների ինքնավար տարածաշրջաններ) ունեն դիտորդի կարգավիճակ^[1]^[3]։

2015 թվականի վերջին Ռուսաստանի մշակույթի նախարար Վլադիմիր Մեդինսկին հեռագիր է հղել Ալթայի, Բաշկորտոստանի, Սախայի (Յակուտիա), Թաթարստանի, Տիվայի, Խակասիայի հանրապետությունների ղեկավարներին՝ Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպության (Թյուրքսոյ) հետ շփումներն անհապաղ դադարեցնելու անհրաժեշտության մասին^[4]^[5]։ Դա հանգեցրել է նրան, որ Բաշկորտոստանը, Տիվան, Ալթայը, Խակասիան և Յակուտիան^[6]^[7] դուրս են եկել կազմակերպությունից^[8]։

Անդամներ	Լեզու
Ադրբեջան	Ադրբեջաներեն
Ղազախստան	Ղազախերեն
Ղրղզստան	Ղրղզերեն
Թուրքիա	Թուրքերեն
Թուրքմենստան	Թուրքմեներեն
Ուզբեկստան	Ուզբեկերեն

Դիտորդներ	Լեզու
Բաշկորտոստան	Թաթարերեն
Գագաուզիա	Գագաուզերեն
Հյուսիսային Կիպրոս	Թուրքերեն
Թաթարստան	Թաթարերեն