Խնձրիստան

Խնձրիստան, գյուղ Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանում, շրջկենտրոնից 24 կմ հյուսիս-արևելք, մայրաքաղաք Ստեփանակերտից հեռավորությունը՝ 24 կմ։

Գյուղ
Խնձրիստան
Երկիր	Արցախ
շրջան	Ասկերանի շրջան
Համայնք	Ասկերանի շրջան, Շուշիի գավառ և Խոջալուի շրջան
ԲԾՄ	910 մ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	814 մարդ (2005)
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտի	UTC+4, ամառը UTC+5
Խնձրիստան (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)
Խնձրիստան Վիքիպահեստում

Արցախի Հանրապետության քարտեզը, որտեղ մուգ շագանակագույնով պատկերված են Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո գտնվող տարածքները, իսկ մարմնագույնով՝ Արցախի վերահսկողության ներքո գտնվող տարածքները 2021 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ

Ընդհանուր տվյալներ

Համայնքը լեռնային է, ունի 1545.6 հա տարածք, որից 733.03 հա՝ գյուղատնտեսական նշանակության, իսկ 676.34 հա՝ անտառային հողեր։ Խնձրիստան համայնքի սահմանային գոտով հոսում է Կառկառ գետի վտակը։ Բնակչությունը զբաղվում է հիմնականում գյուղատնտեսությամբ՝ անասնապահությամբ և հողագործությամբ։ Համայնքում առկա է առևտրի 2 օբյեկտ։ Գյուղում գործում են գյուղապետարան, մշակույթի տուն, բուժկետ, միջնակարգ դպրոց՝ 127 աշակերտով, ինչպես նաև «Սոսե» Հայ օգնության միության մանկապարտեզ, ուր հաճախում է 45 երեխա՝ 2014 թվականի վերջի դրությամբ։

Խնձրիստանի համայնքային բյուջեի ծախսերի ֆինանսավորման աղբյուրներն են ընթացիկ եկամուտները, ոչ ֆինանսական ակտիվների օտարումից միջոցների ստացումը և պետական բյուջեից ստացվող նպատակային հատկացումները։

ԽՍՀՄ շրջանում կոլտնտեսությունն զբաղվում էր անասնապահական մթերքների արտադրությամբ, թթենու, հացահատիկային և բանջարանոցային կուլտուրաների մշակությամբ։ Խնձրիստանում գործում էր Ստեփանակերտի 26 կոմիսարների անվան մետաքսի կոմբինատի մասնաճյուղը։ Համայնքն ուներ միջնակարգ դպրոց, ակումբ, գրադարան, կինո, փոստի բաժանմունք, բուժկետ, մանկապարտեզ։

Բնակչություն

Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը.

Տարի	2008	2009	2010
Բնակիչ	826	827	825

Ենթակառուցվածքներ

Ջրամատակարարումն իրականացվում է պետության կողմից՝ կենտրոնացված և ինքնահոս եղանակով։ Համակարգը սնվում է 2 ակունքից։ Համայնքի տարածքում առկա է 8 աղբյուր։ Գյուղն ապահովված է էլեկտրականությամբ և բնական գազով։

Հեռուստատեսությունը և ռադիոն հասանելի են գյուղում։ Առկա է լարային և անլար հեռախոսակապ։ Գործում է նաև 2.5G բջջային կապի համակարգը, ապահովված է Wi-Fi ինտերնետ կապով։

Խնձրիստանը տեղակայված է Ստեփանակերտ-Դրմբոն ասֆալտապատ մայրուղու հարևանությամբ։ Համայնքային ենթակայության ճանապարհները բնահողային են՝ խճից և չմշակված կապակցող նյութերից։ Տրանսպորտային կապը կարգավորված է. Ուղևորափոխադրումներն իրականացվում են Խնձրիստան-Ստեփանակերտ-Խնձրիստան միջշրջանային կանոնավոր ավտոբուսային երթուղով։

Պատմամշակութային հուշարձաններ

Խնձրիստանում պահպանվել են Ս. Աստվածածին եկեղեցին (1754 թվական), որի գավթում թաղված են Խնձրիստանի մելիքները, ձիթհանք (1782 թվական), «Հանգած եղցի» եկեղեցին, բազմաթիվ խաչքարեր (XIII - XVII դդ.), գյուղատեղի (XIII դար), «Մեծ քերծ» կաթսայաձև հուշարձանը։ Պատկան մարմինների կողմից հաշվառված է պատմության և մշակույթի անշարժ 6 հուշարձան

Հայտնի դեմքեր

• Ալյոշա Բեգլարյանը ծնվել է 1958 թվականին, Խնձրիստանում։ 1988 թվականից՝ Խնձրիստանի կամավորական ջոկատի ազատամարտիկ էր։ Մասնակցել է Ասկերանի, Մարտակերտի շրջանների ինքնապաշտպանական մարտերին։ Ալյոշա Բեգլարյանը զոհվել է 1990 թվականին, Մարտունու շրջանի Քաջավան գյուղում։ Հետմահու պարգևատրվել է Արցախի Հանրապետության «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով։ Հանգչում է Խնձրիստանում։
• Արթուր Դանիելյանը ծնվել է 1967 թվականին, Խնձրիստանում։ 1989-1994 թվականներին կամավորական ջոկատի, ՊԲ ստորաբաժանումների (դասակի, վաշտի հրամանատար) կազմերում մասնակցել է Ասկերանի, Մարտակերտի, Աղդամի, Շուշիի ինքնապաշտպանական և ազատագրական մարտերին։ Արթուր Դանիելյանը պարգևատրվել է Արցախի Հանրապետության «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով։
• Աշոտ Ղուլյանը (քաղաքական գործիչ) ծնվել է 1965 թվականին, Խնձրիստան գյուղում։ 2002 թվականին նշանակվել է Արցախի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար, իսկ 2004 թվականին՝ կրթության, մշակույթի և սպորտի նախարար։

2005 թվականին ընտրվել է Արցախի ժողովրդավարական կուսակցության Կենտրոնական խորհրդի նախագահ։ Աշոտ Ղուլյանը 2005, 2010 և 2015 թվականներին ընտրվել է Արցախի հանրապետության 4-րդ, 5-րդ և 6-րդ գումարման Ազգային ժողովների նախագահ։

• Աշոտ Ղուլյանը (Բեկոր Աշոտ) ծնվել է 1959 թվականին, Բաքվում։ Բեկորը, լինելով Ստեփանակերտի առաջին վաշտի հրամանատարը, մասնակցել է Արցախում մղված մարտերից շատերին՝ Ասկերան, Հադրութ, Շահումյան, Կրկժան, Վերին Շեն, Բուզլուխ, Մանաշիդ, Մալիբեյլու, Խոջալու, Լեսնոյ, Քարինտակ, Շուշի, Լաչին, Մարտակերտ, Կուսապատ, Մաղավուզ, Սրխավենդ, Բաշ-Գյունեփայա, Օրթա-Գյունեփայա, Դրմբոն։

Նրա հրամանատարությամբ բազմաթիվ բնակավայրեր են ազատագրվել։ 1992-ին Շուշիի ռազմական գործողության ժամանակ առաջին վաշտը Բեկորի գլխավորությամբ առաջինն է մտնում քաղաք։

Աշոտ Ղուլյանը զոհվել է 1992 թվականին, Դրմբոնում։ Հետմահու արժանացել է Արցախի Հանրապետության «Մարտական խաչ» առաջին աստիճանի շքանշանի, «Արցախի հերոս» բարձրագույն կոչմանը, պարգևատրվել է «Ոսկե արծիվ» շքանշանով։

Բեկոր Աշոտը հանգչում է իր հայրական գյուղում՝ Խնձրիստանում։

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 63)։