Համահունական սոցիալիստական շարժում

Համահունական սոցիալիստական շարժում (հուն․՝ Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα - ΠΑ.ΣΟ.Κ., ՊԱՍՈԿ), Հունաստանի քաղաքական կուսակցություն, ձախակենտրոն։

Համահունական սոցիալիստական շարժում հուն․՝ Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα
Տեսակ	կուսակցություն
Երկիր	Հունաստան
Առաջնորդ	Nikos Androulakis?
Հիմնադիր	Անդրեաս Պապանդրեու
Հիմնադրված	սեպտեմբերի 3, 1974
Գաղափարախոսություն	սոցիալ-ժողովրդավարություն
Քաղաքական հայացք	ձախակենտրոն
Շտաբ	Աթենք, Հունաստան
Միջազգային պատկանելություն	Եվրոպական սոցիալիստների կուսակցություն և Պրոգրեսիվ ալյանս
Կայք	pasok.gr
Panhellenic Socialist Movement Վիքիպահեստում

Պատմություն

Կուսակցությունը հիմնադրվել է 1974 թվականի սեպտեմբերի 3-ին Անդրեաս Պապանդրեուի կողմից և արդեն նոյեմբերին մասնակցել է ընտրություններին։ 1981 թվականի հոկտեմբերին «Փոփոխություն» և «Հունաստան հույների համար» կարգախոսների ներքո կուսակցությունը մասնակցել է խորհրդարանական ընտրություններին՝ հավաքելով ձայների 48 %-ը և առաջին անգամ ստեղծել անկախ կառավարություն։ Անդրեաս Պապանդրեուն դարձավ վարչապետ և այդ պահից ի վեր ղեկավարել է երկիրը (կարճ դադարով) մինչև իր մահը՝ 1996 թվականը։ Նրա ղեկավարությամբ կուսակցությունը բարեփոխումներ է իրականացրել ընտանեկան օրենսդրության և առողջապահության համակարգում։

1984 թվականի մայիսի 10-13-ին տեղի է ունեցել կուսակցության 1-ին համագումարը, նույն տարվա հունիսին ՊԱՍՈԿ-ը հավաքել է ձայների 42 %-ը։

1989 թվականը քաղաքական լարվածության շրջան էր՝ տնտեսական «Կոսկոտայի սկանդալի» և Պապանդրեուի հիվանդության պատճառով։ Այս տարվա ընտրությունները պարտվել են «Նոր ժողովրդավարություն» կուսակցությանը։ Քիչ անց Պապանդրեուն արդարացվել է, և 1993 թվականին կուսակցությունը կրկին հաղթել է ընտրություններում՝ հավաքելով ձայների 47 %-ը։

2004 թվականի ընտրություններում կորցնելով իշխանությունը` կուսակցությունը մնաց երկրի երկու խոշոր քաղաքական ուժերից մեկը։   

2009 թվականի արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններում Համահունական սոցիալիստական շարժումը հավաքել է ձայների 44 %-ը և ստացել մեծամասնություն խորհրդարանում։

2012 թվականի մայիսի 6-ի ընտրություններն ամենավատն էին ՊԱՍՈԿ-ի համար` դրանց մասնակցելու ընթացքում։ Կուսակցությունը կորցրել է ավելի քան երկու միլիոն ձայն (ավելի քան երկու երրորդ) նախորդ ընտրությունների համեմատ և ընտրական մրցավազքում գրավել երրորդ տեղը՝ հավաքելով 13,18 % (նախորդ ամենացածր արդյունքը՝ 13,6%, որն ուներ կուսակցությունը 1974 թվականի նոյեմբերին՝ հիմնադրումից երկու ամիս անց, երբ նոր սկսեց «մտնել» քաղաքականություն)։

2012 թվականի հունիսի 17-ի կրկնված ընտրությունների արդյունքների համաձայն, կուսակցությունը կորցրել է ձայների ևս 1 %-ը (ավելի քան 300 հազար) և, ի վերջո, ստացել 12,28% և 33 տեղ խորհրդարանում։

Գերագույն մարմինը՝ Համագումարն է (Συνέδριο), համագումարների միջև՝ Կենտրոնական քաղաքական կոմիտե (Κεντρική Πολιτική Επιτροπή), Կենտրոնական քաղաքական կոմիտեի՝ Քաղաքական խորհրդի (Πολιτικό Συμβούλιο) հանդիպումների միջև, ավագ պաշտոնյա՝ նախագահ (Πρόεδρος), տարածաշրջանային կազմակերպությունների գերագույն մարմիններ՝ տարածաշրջանային համաժողովներ (Περιφερειακή Συνδιάσκεψη), տարածաշրջանային համաժողովների միջև՝ շրջխորհուրդներ (Περιφερειακό Συμβούλιο), շրջանային խորհուրդների՝ շրջկոմների միջև (Περιφερειακή Επιτροπή), պրեֆեկտուրալ կազմակերպությունների գերագույն մարմիններ՝ պրեֆեկտուրային կոմիտեներ (Νομαρχιακή Επιτροπή), առաջնային կազմակերպությունների գերագույն մարմիններ՝ կազմակերպությունների ժողովներ (Συνέλευση της Οργάνωσης), հանդիպումների միջև` ղեկավարող հանձնաժողովներ (Συντονιστική Επιτροπή)։

Կա նաև ՊԱՍՈԿ «Երիտասարդական կուսակցության» երիտասարդական շարժում (հուն․՝ Νεολαία ΠΑΣΟΚ)։

2018 թվականի մարտի 18-ին այն դարձել է «Ժողովրդավարական համաձայնություն» կոալիցիայի անդամ։

Արդյունքներ խորհրդարանական ընտրություններում

Տարի	Կուսակցության ղեկավար	Ձայների քանակ	Ձայների տոկոս	Խմբակցության պատգամավորների քանակը խորհրդարանում	Դիրք
1974	Անդրեաս Պապանդրեու	666 413	13,6 %	12	Ընդդիմություն
1977	Անդրեաս Պապանդրեու	1 300 025	25,3 %	93	Ընդդիմություն
1981	Անդրեաս Պապանդրեու	2 726 309	48,1 %	172	Ընդդիմություն
1985	Անդրեաս Պապանդրեու	2 916 735	45,8 %	161	Ընդդիմություն
1989-I	Անդրեաս Պապանդրեու	2 551 518	39,1 %	125	Ընդդիմություն
1989-II	Անդրեաս Պապանդրեու	2 724 334	40,7 %	128	Լայն կոալիցիա
1990	Անդրեաս Պապանդրեու	2 543 042	38,6 %	123	Ընդդիմություն
1993	Անդրեաս Պապանդրեու	3 234 777	46,9 %	170	Կառավարություն
1996	Կոստաս Սիմիտիս	2 813 245	41,5 %	162	Կառավարություն
2000	Կոստաս Սիմիտիս	3 007 596	43,8 %	158	Կառավարություն
2004	Գեորգիոս Պապանդրեու	3 002 531	40,6 %	117	Ընդդիմություն
2007	Գեորգիոս Պապանդրեու	2 727 853	38,10 %	102	Ընդդիմություն
2009	Գեորգիոս Պապանդրեու	3 012 373	43,92 %	160	Կառավարություն
2012-I	Էվագելոս Վենիզելոս	831 181	13,18 %	41	Երրորդ կողմ, ոչ մի կառավարություն չի ձևավորվել
2012-II	Էվագելոս Վենիզելոս	502 123	12,28 %	33	Կառավարությունում տեղեր ստացավ Նոր ժողովրդավարության հետ դաշինքում
2015	Էվագելոս Վենիզելոս	289 482	4,68 %	13	Ընդդիմություն

Գրականություն

• Michalopoulos D. «PASOK and the Eastern Block» // In Greece under Socialism, New Rochelle, New York: Orpheus Publishing Inc., 1988, pp. 339–337.
• Dimitrakopoulos D.G., Passas A. G. The Panhellenic Socialist Movement and European integration: The primacy of the leader // Social democracy and European integration, Taylor & Francis, 2011. pp. 117–156.
• Πανταζόπουλος Ανδρέας, Με τους πολίτες κατά του λαού: Το ΠΑΣΟΚ της νέας εποχής, εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα, 2006.

Արտաքին հղումներ

• Կուսակցության պաշտոնական էջ(հուն.)
• ՊԱՍՈԿ-ի կանոնադրություն Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine(հուն.)
• Երիտասարդական ՊԱՍՈԿ(հուն.)