Հարթավան

գյուղ Հայաստանի Արագածոտնի մարզում

Հարթավան, գյուղ Հայաստանի Արագածոտնի մարզում, Շենավան գյուղի հարևանությամբ, Գեղարոտ գետի ձախափնյակում։

Գյուղ
Հարթավան
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզԱրագածոտնի մարզ
ՀամայնքԱրագածոտնի մարզ, Ապարանի շրջան, Հայկական մարզ և Էջմիածնի գավառ
ԲԾՄ1870 մետր
Պաշտոնական լեզուհայերեն
Բնակչություն930 մարդ (2011)[1]
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Հարթավան (Հայաստան)##
Հարթավան (Հայաստան)
Հարթավան (Արագածոտնի մարզ)##
Հարթավան (Արագածոտնի մարզ)

Հեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 14 կմ հյուսիս-արևելք, բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1870 մ։

Բնակչություն

խմբագրել

Հարթավանի բնակչության նախնիները գաղթել են Ալաշկերտից։ Հարթավանի ազգաբնակչության փոփոխությունը.[2]

Տարի Բնակչություն
1831 178 մարդ [3]
1897 689 մարդ [3]
1926 669 մարդ [3]
1939 483 մարդ [3]
1959 465 մարդ [3]
1970 620 մարդ [3]
1979 600 մարդ [3]
1989 757 մարդ [4]
2001 913 մարդ [3]
2004 928 մարդ [3]
2011 930 մարդ [1]


Նշանավոր հարթավանցիներ

խմբագրել

Հարթավանում է ծնվել քանդակագործ Ռաֆիկ Խաչատրյանը[5]։

Գյուղատնտեսություն

խմբագրել

Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, թռչնաբուծությամբ, հացահատիկի և կերային կուլտուրաների մշակությամբ։

Պատմամշակութային կառույցներ

խմբագրել
 
Աստվածընկալ գյուղատեղիում գտնվող Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածների հիշատակին կառուցված հուշակոթողը։

Գյուղում է գտնվում Սուրբ Գրիգոր եկեղեցին (1861 թ.), XIII դարի «Թուխ Մանուկ» և VII դարի «Շեկ Ավետարան» մատուռները։ Հարթավանից 4-5 կմ արևելք գտնվում են Աստվածընկալ գյուղատեղին (XIX-XX-րդ դդ.) իր համանուն եկեղեցական համալիրով (V-XIII-րդ դդ.), Սուրբ Աստվածածին (V-VI-րդ դդ.) և Սուրբ Նշան (Կաթողիկե, 1244 թ.) եկեղեցիներով։ Հարթավանում են գտնվում XIII դարի կիսավեր մատուռ ու գերեզմանատուն։

Գյուղի հարավարևմտյան եզրին, Երևան-Ապարան խճուղուց դեպի աջ՝ բլուրի վրա, 1975 թ. կառուցված է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում զոհված հարթավանցիներին նվիրված հուշահամալիրը։ Այդ հուշահամալիրի մի դրվագ պատկերված է ՛՛Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարանում՛՛, հատոր 3-րդ, էջ 387, Երևան, 1991 թ.[6], ինչպես նաև խորհրդային նշանավոր արվեստաբան Նիկոլայ Վորոնովի ԽՍՀՄ 1960-1980 թթ. հուշակոթողային քանդակագործությանը նվիրված հիմնարար աշխատությունում[7]։ Այսինքն՝ ՝ Հարթավան գյուղի այս հուշահամալիրը մտել է նախկին Խորհրդային Միության 100 լավագույն հուշակոթողային համալիրների շարքի մեջ։ Հուշահամալիրի հեղինակն է հարթավանցի քանդակագործ Ռաֆիկ Գարեգինի Խաչատրյանը (Խաչառ), 1937-1993 թթ.[8]։

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
  2. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 31-ին.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Հայաստանի բնակավայրերի բառարան (հայ.)Երևան: 2008. — 184 p.
  4. Հակոբյան Թ., Մելիք-Բախշյան Ս., Բարսեղյան Հ. Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան (հայ.)Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1986. — հատոր 5. — էջ 755. — 4696 p.
  5. Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ. 1988-1994 թթ., Հանրագիտարան, էջ 430, Երևան, 2004 թ.
  6. Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան։ Թ.Խ.Հակոբյան, Ստ.Տ.Մելիք-Բախշյան, Հ.Խ.Բարսեղյան, հատոր 3-րդ, ՛՛Կ-Ն՛՛, էջ 387, Երևան, 1991 թ.
  7. Николай В. Воронов, «Советская монументальная скульптура. 1960-1980», Москва, 1984г., иллюстрация номер 180.
  8. Николай В. Воронов, «Советская монументальная скульптура. 1960-1980», Москва, 1984г.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարթավան» հոդվածին։