Հսկաների սալարկուղի

Հսկաների ճանապարհ;
Տեսակ	ռելիեֆի ձև, տեսարժան վայր և columnar basalt?
Երկիր	Միացյալ Թագավորություն
Պատմական երկիր	Անտրիմ
Բնակավայր	Causeway Coast and Glens?
Ներկա վիճակ	արգելավայր
	կայք
	Giant's Causeway Վիքիպահեստում

Հսկաների սալարկուղի (իռլանդերեն՝ Clochán an Aifir կամ Clochán na bhFómharach), բնության հուշարձան, որը կազմված է իրար միացված բազալտե մոտ 40.000 սյուներից։ Առաջացել է հրաբուխի ժայթքման արդյունքում։ Գտնվում է Հյուսիսային Իռլանդիայի հյուսիս-արևելքում՝ Բուշմիլզ քաղաքից 3 կմ հյուսիս։ Ճանապարհը, ինչպես նաև Սալարկուղու ծովափ (Causeway Coast) կոչվող մերձափնյա տեղանքը, 1986 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից հռչակվել են Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ, իսկ 1987 թվականին Հյուսիսային Իռլանդիայի բնապահպանության դեպարտամենտի կողմից՝ ազգային արգելավայր։ Սյուների գագաթները նման են ցատկահարթակի, որոնք սկսվում են ժայռի հիմքից և կորչում ծովի տակ։ Սյուների մեծամասնությունը վեցանկյուններ են, չնայած որոշ սյուներ ունեն 4, 5, 7, 8 անկյուն։ Ամենաբարձր սյունն ունի 12 մ բարձրություն։

Հսկաների սալարկուղին պատկանում է ազգային ֆոնդին, որը կազմակերպում է զբոսաշրջիկների այցեր և զբաղվում օբյեկտի պահպանությամբ^[1]։ Հսկաների սալարկուղին Հյուսիսային Իռլանդիայի ամենաշատ այցելվող վայրերից է։

Լեգենդ

Ավանդազրույցներից մեկում պատմվում է, թե կելտական դիցաբանության հերոս Ֆինան ՄըքՔուվըլը (Ֆին ՄըքՔուլ) մարտահրավեր է ստանում շոտլանդացի հսկա Բենանդոներից։ Ֆինանը Հյուսիսային նեղուցի երկայնքով կառուցում է ճանապարհ, որպեսզի երկու հսկաները կարողանան հանդիպել։ Ավանդազրույցի մի տարբերակում Ֆինը հաղթում է^[2]։ Մեկ այլ տարբերակում՝ հասկանալով, որ իր հակառակորդն իրենից զորեղ է, Ֆինը թաքնվում է։ Ֆիննի կինը՝ Օնագը, կերպարանափոխում է ամուսնուն և թաքցնում բարուրի մեջ։ Երբ Բենանդոները տեսնում է «նորածնի» չափը, կարծում է, թե նրա հայրն իսկական հսկա է և արագ փախչում է Շոտլանդիա` իր հետևից ավերելով սալարկուղին, որպեսզի Ֆինը չհասնի իր ետևից^[3]։

Ծագման պատմություն

Մոտ 50-60 միլիոն տարի առաջ՝ պալեոգենի շրջանում, տեղանքում դիտարկվել է հրաբխի ինտենսիվ ժայթքում։ Հալված բազալտը հոսել է ճեղքերով՝ ձևավորելով լավայի հարթակ։ Արագ սառեցման արդյունքում բազալտի ծավալը կրճատվել է (համանման երևույթ դիտարկվում է ցեխի չորացումից)։ Հորիզոնական սեղմումը հանգեցրել է վեցանկյուն սյուների առաջացմանը։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ Giant’s Causeway — Visitor information — National Trust
↑ "The Giant's Causeway". The Dublin Penny Journal, issue 5 (1832), p.33
↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 17-ին.

Արտաքին հղումներ

Գրականություն

Sequential fragmentation: The origin of columnar quasi-hexagonal patterns
Deane, C. Douglas. 1983. The Ulster Countryside. Century Books. ISBN 0-903152-17-7

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հսկաների սալարկուղի» հոդվածին։

[1] Giant’s Causeway — Visitor information — National Trust

[2] "The Giant's Causeway". The Dublin Penny Journal, issue 5 (1832), p.33

[3] «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 17-ին.

[1]

[2]

[3]