Վիքիպեդիա

Մերիլենդ

Մերիլենդ (անգլերեն՝ Լսել Maryland), տարածքով փոքր նահանգ ԱՄՆ-ի արևելյան մասում։ Մերիլենդը մեկն է այսպես կոչված հյուիսիատլանտյան նահանգներից և մեկը 13 նահանգներից, որտեղ տեղի է ունեցել Ամերիկյան հեղափոխությունը։ Բնակչությունը կազմում է 5 828 289 մարդ (2001 թվականի տվյալներով այն ԱՄՆ-ում զբաղեցնում է 19-րդ տեղը)։ Վարչական կենտրոնը Աննապոլիսն է , խոշորագույն քաղաքը Բալթիմորն է:

Մերիլենդ
անգլ.՝ Maryland
flag of Maryland? Զինանշան


ԵրկիրԱմերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
Մասն էՄայրցամաքային նահանգներ[1], Հյուսիսատլանտյան նահանգներ[2][3] և Միացյալ Նահանգների միջատլանտյան հատված[4]
ԿարգավիճակԱՄՆ-ի նահանգ
Մտնում էԱՄՆ[1][5]
ՎարչկենտրոնԱննապոլիս[6]
Ամենաբարձր կետHoye-Crest?[1]
ԲԾՄ105 մետր և 110 մետր[1]
Օրենսդրական մարմինMaryland General Assembly?
Դատական մարմինMaryland Court of Appeals?
Միության մուտքապրիլի 28, 1788 (7-րդ)
Բնակչություն
▼6 165 129 մարդ (հուլիսի 1, 2021)[7] (19 տեղ)
Տարածք32 131 կմ² (2010)[8]  (42 տեղ)
Հիմնադրված էապրիլի 28, 1788[1][5][9][…] թ.
Սահմանակցում էԴելավեր[5][10], Կոլումբիայի շրջան[5][10], Վիրջինիա[5][10], Արևմտյան Վիրջինիա[5][10] և Փենսիլվանիա[5][10]
Ժամային գոտիEDT?, Ամերիկա/Նյու Յորք, UTC-5 և UTC−4
ՀապավումMD[11][6] և Md.
ՓոխարինեցՄերիլենդ (պրովինցիա)[1]
ISO 3166-2 կոդUS-MD
Հեռախոսային կոդ301[12], 410[12], 240[12], 443[12] և 667[12]
Անվանված էՀենրիետա Մարիա Ֆրանսիացի[6]
ՄականունOld Line State[1]
Միության մուտքապրիլի 28, 1788 (7-րդ)
maryland.gov​(անգլ.)

Պաշտոնական մականուններն են`

Աշխարհագրություն և կլիմա

խմբագրել

Մերիլենդ նահանգի մակերեսը կազմում է 32 133 կմ² (42-րդ տեղում է ԱՄՆ-ի նահանգներում), որի մոտ 21 %-ը ջուր է։ Նրա տարածքը բաժանված է արևելյան (Դելմարվա թերակղզու վրա) և արևմտյան ափերի։ Հյուսիսից Մերիլենդը սահմանակից է Փենսիլվանիային, արևելյան մասով` Դելավեր նահանգին, իսկ հարավից և արևմուտքից սահմանակից է Վիրջինիային և հարավային Վիրջինիային (սահմանը անցնում է Պոդոմակայի երկայնքով), ինչպես նաև` Կոլումբիայի շրջանի վարչական կենտրոնին։ Արևելքից նահանգը սահմանակից է Ատլանտյան օվկիանոսին։ Նահանգի արևմուտքում է տեղակայված, այսպես կոչված, «Ջրվեժների գիծը»։

Տարեկան միջին և բարձր ջերմաստիճանները Մերիլենդի տարբեր քաղաքների և վայրերի համար (պետության տարածքային չափսերը)
Քաղաք Հուն Փետ Մար Ապր Մայ Հուն Հուլ Օգոս Սեպ Հոկ Նոյ Գեկ
Հայաթսվիլե 47 °F (8 °C)
29 °F (−2 °C) 		51 °F (11 °C)
31 °F (−1 °C) 		60 °F (16 °C)
38 °F (3 °C) 		70 °F (21 °C)
46 °F (8 °C) 		78 °F (26 °C)
55 °F (13 °C) 		86 °F (30 °C)
64 °F (18 °C) 		89 °F (32 °C)
69 °F (21 °C) 		87 °F (31 °C)
67 °F (19 °C) 		81 °F (27 °C)
60 °F (16 °C) 		71 °F (22 °C)
49 °F (9 °C) 		61 °F (16 °C)
41 °F (5 °C) 		50 °F (10 °C)
32 °F (0 °C)
Օկլենդ 34 °F (1 °C)
16 °F (−9 °C) 		38 °F (3 °C)
17 °F (−8 °C) 		48 °F (9 °C)
25 °F (−4 °C) 		59 °F (15 °C)
34 °F (1 °C) 		68 °F (20 °C)
45 °F (7 °C) 		75 °F (24 °C)
53 °F (12 °C) 		79 °F (26 °C)
58 °F (14 °C) 		78 °F (26 °C)
56 °F (13 °C) 		71 °F (22 °C)
49 °F (9 °C) 		62 °F (17 °C)
37 °F (3 °C) 		50 °F (10 °C)
28 °F (−2 °C) 		39 °F (4 °C)
21 °F (−6 °C)
Կամբերլենդ 41 °F (5 °C)
22 °F (−6 °C) 		46 °F (8 °C)
24 °F (−4 °C) 		56 °F (13 °C)
32 °F (0 °C) 		68 °F (20 °C)
41 °F (5 °C) 		77 °F (25 °C)
51 °F (11 °C) 		85 °F (29 °C)
60 °F (16 °C) 		89 °F (32 °C)
65 °F (18 °C) 		87 °F (31 °C)
63 °F (17 °C) 		80 °F (27 °C)
55 °F (13 °C) 		69 °F (21 °C)
43 °F (6 °C) 		57 °F (14 °C)
34 °F (1 °C) 		45 °F (7 °C)
26 °F (−3 °C)
Հագեսթաուն 39 °F (4 °C)
22 °F (−6 °C) 		42 °F (6 °C)
23 °F (−5 °C) 		52 °F (11 °C)
30 °F (−1 °C) 		63 °F (17 °C)
39 °F (4 °C) 		72 °F (22 °C)
50 °F (10 °C) 		81 °F (27 °C)
59 °F (15 °C) 		85 °F (29 °C)
64 °F (18 °C) 		83 °F (28 °C)
62 °F (17 °C) 		76 °F (24 °C)
54 °F (12 °C) 		65 °F (18 °C)
43 °F (6 °C) 		54 °F (12 °C)
34 °F (1 °C) 		43 °F (6 °C)
26 °F (−3 °C)
Ֆրեդերիսկ 42 °F (6 °C)
26 °F (−3 °C) 		47 °F (8 °C)
28 °F (−2 °C) 		56 °F (13 °C)
35 °F (2 °C) 		68 °F (20 °C)
45 °F (7 °C) 		77 °F (25 °C)
54 °F (12 °C) 		85 °F (29 °C)
63 °F (17 °C) 		89 °F (32 °C)
68 °F (20 °C) 		87 °F (31 °C)
66 °F (19 °C) 		80 °F (27 °C)
59 °F (15 °C) 		68 °F (20 °C)
47 °F (8 °C) 		56 °F (13 °C)
38 °F (3 °C) 		45 °F (7 °C)
30 °F (−1 °C)
Baltimore 42 °F (6 °C)
29 °F (−2 °C) 		46 °F (8 °C)
31 °F (−1 °C) 		54 °F (12 °C)
39 °F (4 °C) 		65 °F (18 °C)
48 °F (9 °C) 		75 °F (24 °C)
57 °F (14 °C) 		85 °F (29 °C)
67 °F (19 °C) 		90 °F (32 °C)
72 °F (22 °C) 		87 °F (31 °C)
71 °F (22 °C) 		80 °F (27 °C)
64 °F (18 °C) 		68 °F (20 °C)
52 °F (11 °C) 		58 °F (14 °C)
43 °F (6 °C) 		46 °F (8 °C)
33 °F (1 °C)
Էլլթոն 42 °F (6 °C)
24 °F (−4 °C) 		46 °F (8 °C)
26 °F (−3 °C) 		55 °F (13 °C)
32 °F (0 °C) 		67 °F (19 °C)
42 °F (6 °C) 		76 °F (24 °C)
51 °F (11 °C) 		85 °F (29 °C)
61 °F (16 °C) 		88 °F (31 °C)
66 °F (19 °C) 		87 °F (31 °C)
65 °F (18 °C) 		80 °F (27 °C)
57 °F (14 °C) 		69 °F (21 °C)
45 °F (7 °C) 		58 °F (14 °C)
36 °F (2 °C) 		46 °F (8 °C)
28 °F (−2 °C)
Օկեան սիթի 45 °F (7 °C)
28 °F (−2 °C) 		46 °F (8 °C)
29 °F (−2 °C) 		53 °F (12 °C)
35 °F (2 °C) 		61 °F (16 °C)
44 °F (7 °C) 		70 °F (21 °C)
53 °F (12 °C) 		79 °F (26 °C)
63 °F (17 °C) 		84 °F (29 °C)
68 °F (20 °C) 		82 °F (28 °C)
67 °F (19 °C) 		77 °F (25 °C)
60 °F (16 °C) 		68 °F (20 °C)
51 °F (11 °C) 		58 °F (14 °C)
39 °F (4 °C) 		49 °F (9 °C)
32 °F (0 °C)
Վալդորֆ 44 °F (7 °C)
26 °F (−3 °C) 		49 °F (9 °C)
28 °F (−2 °C) 		58 °F (14 °C)
35 °F (2 °C) 		68 °F (20 °C)
43 °F (6 °C) 		75 °F (24 °C)
53 °F (12 °C) 		81 °F (27 °C)
62 °F (17 °C) 		85 °F (29 °C)
67 °F (19 °C) 		83 °F (28 °C)
65 °F (18 °C) 		78 °F (26 °C)
59 °F (15 °C) 		68 °F (20 °C)
47 °F (8 °C) 		59 °F (15 °C)
38 °F (3 °C) 		48 °F (9 °C)
30 °F (−1 °C)
Point Lookout պետական այգի 47 °F (8 °C)
29 °F (−2 °C) 		51 °F (11 °C)
31 °F (−1 °C) 		60 °F (16 °C)
38 °F (3 °C) 		70 °F (21 °C)
46 °F (8 °C) 		78 °F (26 °C)
55 °F (13 °C) 		86 °F (30 °C)
64 °F (18 °C) 		89 °F (32 °C)
69 °F (21 °C) 		87 °F (31 °C)
67 °F (19 °C) 		81 °F (27 °C)
60 °F (16 °C) 		71 °F (22 °C)
49 °F (9 °C) 		61 °F (16 °C)
41 °F (5 °C) 		50 °F (10 °C)
32 °F (0 °C)
[14][15][16][17][18][19][20][21][22][23]

Բնակչություն

խմբագրել
 
Բնակչության խտության քարտեզ

Ըստ 2011 թվականի հուլիսի 11-ի ԱՄՆ մարդահամարի բյուրոյի տվյալների` նահանգի բնակչությունը կազմել է 5,828,289 մարդ, համեմատած 2010 թվականի տվյալների` բնակչությունն աճել է 0.95%-ով[24]։ Բնակչության հիմնական մասը ապրում է նահանգի կենտրոնական մասում, Բալթիմոր և Վաշինգտոնի մետրոպոլիայի տարածքում։ 2006 թվականի տվյալներով նահանգում ապրող 645 744 մարդ ծնվել է Միացյալ Նահանգներից դուրս։ Նրանք հիմնականում Լատինական Ամերիկայի և Ասիայի տեղաբնիկներն են։ Մերիլենդը կորեական սփյուռքի մեծ տունն է[25]։ Ռասայական կազմը հետևյալն է.

  • սպիտակամորթներ (66,99 %),
  • աֆրոամերիկացիներ (29,02%),
  • ասիացիներ (4,53 %),
  • բնիկ ամերիկացիներ (0,76 %),
  • օվկիանիացիներ (0,12 %)։

Սպիտակամորթների հիմնական մասը կազմում են գերմանացի, իռլանդացի, անգլիացի և իտալացի գաղթականները։ Բնակչության 82 %-ը դավանում է քրիստոնեություն, 4%-ը` հինդուիզմ 0,1%—ը` իսլամ, 1%—ը` այլ կրոններ, իսկ 11%-ը իրենց հայտարարել են ոչ կրոնականներ։

Բնակչության դինամիկա

խմբագրել
  • 1940- 1 821 244 մարդ
  • 1950- 2 343 001 մարդ
  • 1960- 3 100 689 մարդ
  • 1970- 3 922 399 մարդ
  • 1980- 4 216 975 մարդ
  • 1990- 4 781 468 մարդ
  • 2000- 5 296 486 մարդ
  • 2010- 5 773 552 մարդ

Տնտեսություն

խմբագրել
 
Քերրոլ շրջանի գյուղական լանդշավտը

Ըստ բյուրոյի տնտեսական վերլուծության, ՀՆԱ-ն Մերիլենդում 2005 թվականի տվյալներով կազմել է 246 մլրդ դոլար (15-րդ տեղում է ԱՄՆ նահանգներում)։ Մերիլենդի այսօրվա տնտեսությունը մեծապես կախված է ծառայության ոլորտից։ Տրանսպորտը, շինարարությունը և տեղեկատվական տեխնոլոգիաները մեծապես ազդում են պետական կապիտալի և խոշոր նավահանգիստների գործունեության վրա։ Բացի այդ, Մերիլենդում տեղակայված են բազմաթիվ դաշնային կազմակերպություններ, ինչպիսիք են՝ ՆԱՍԱ-ն, Ազգային անվտանգության գործակալությունը (ԱՆԲ), որոնք գտնվում են Ֆորթ Մեյդում։ Սպառողական ապրանքների անվտանգության հանձնաժողովի կողմից է հսկվում պարենը և դեղամիջոցները (FDA):

Նահանգն ունի ածուխի զգալի պաշարներ, բայց դրա արտադրությունն էապես նվազել է սկսած XX դարի սկզբից։ Գոյություն ունեն քար և ավազ արտադրող ընկերություններ։ Գյուղատնտեսության զարգացումը մասնավորապես կախված է ծխախոտից։

Տրանսպորտ

խմբագրել
  • Բալթիկտիկծովյան մետրոպոլիտեն
  • Վաշինգտոնյան մետրոպոլիտեն

Առավել հայտնի ուսումնական հաստատություններ

խմբագրել
 
Էյզենհաուեր գրադարան (Ջոն Հոփկինսի համալսարան)

Պատկերասրահ

խմբագրել

Քաղաքականություն

խմբագրել

Ընտրություններ

խմբագրել

Նախագահական ընտրությունների արդյունքները

 
Սպիրո Ագնև

   

Gubernatorial election results[26]
Տարի Դեմոկրատական Հանրապետական
1950 42.7% 275,824 57.3% 369,807
1954 45.5% 319,033 54.5% 381,451
1958 63.6% 485,061 36.5% 278,173
1962 55.6% 428,071 44.4% 341,271
1966 40.6% 373,543 49.5% 455,318
1970 65.7% 639,579 32.3% 314,336
1974 63.5% 602,648 36.5% 346,449
1978 71.0% 718,328 29.0% 293,635
1982 62.0% 705,910 38.0% 432,826
1986 82.4% 907,291 17.6% 194,185
1990 59.8% 664,015 40.2% 446,980
1994 50.2% 708,094 49.8% 702,101
1998 55.1% 846,972 44.8% 688,357
2002 47.7% 813,422 51.6% 879,592
2006 52.7% 942,279 46.2% 825,464
2010 56.2% 1,044,961 41.8% 776,319
2014 47.3% 818,890 51.0% 884,400
Presidential election results[26]
Year Դեմոկրատական Հանրապետական
1952 43.8% 395,337 55.4% 499,424
1956 40.0% 372,613 60.0% 559,738
1960 53.6% 565,808 46.4% 489,538
1964 65.5% 730,912 34.5% 385,495
1968 43.6% 538,310 41.9% 517,995
1972 37.4% 505,781 61.3% 829,305
1976 53.0% 759,612 47.0% 672,661
1980 47.1% 726,161 44.2% 680,606
1984 47.0% 787,935 52.5% 879,918
1988 48.2% 826,304 51.1% 876,167
1992 49.8% 988,571 35.6% 707,094
1996 54.3% 966,207 38.3% 681,530
2000 56.6% 1,145,782 40.2% 813,797
2004 55.9% 1,334,493 42.9% 1,024,703
2008 61.9% 1,629,467 36.5% 959,862
2012 62.0% 1,677,844 35.9% 971,869
2016 60.3% 1,677,928 33.9% 943,169
 
2016 պրեզիդենտական ընտրության ժամանակ

Since before the Civil War, Maryland's elections have been largely controlled by the Democrats [փա՞ստ]

Լեզու

խմբագրել

Իսպաներենը (այդ թվում` իսպանական կրեոլը) համարվում է Մերիլենդի երկրորդ լեզվուն՝ անգլերենից հետո։ Երրորդ և չորրորդ ամենաշատ խոսակցական լեզուները ֆրանսերեն (այդ թվում Patois և Cajun) և չինարեն լեզուներն են։ Խոսակացական լեզուներ են նաև գերմաներենը, ռուսերենը, իտալերենը, պարսկերենը, վիետնամերենը, հնդկերենը, արաբերենը, չինարենը և այլն[27]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Almanac of Maryland
  2. ↑ Census Bureau Regions and Divisions with State FIPS Codes
  3. ↑ Census Regions and Divisions of the United States
  4. ↑ American Heritage / E. S. Grosvenor — 1947. — ISSN 0002-8738; 2161-8496
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 United States Board on Geographic Names Decision Card — 1931.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Getty Research Institute Getty Thesaurus of Geographic Names — LA: Getty Research Institute, 1997.
  7. ↑ 7,0 7,1 QuickFacts: Maryland — United States Census Bureau.
  8. ↑ 8,0 8,1 http://web.archive.org/web/20210801203427/https://www.census.gov/geographies/reference-files/2010/geo/state-area.html — United States Census Bureau.
  9. ↑ American Heritage / E. S. Grosvenor — 1947. — ISSN 0002-8738; 2161-8496
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Ralph J., Nikischer T., Mineralogy H. I. o. Mindat.org: The Mineral and Locality Database — [Keswick, VA], Coulsdon, Surrey: 2000.
  11. ↑ Codes for the representation of names of countries and their subdivisions—Part 1: Country codes — ISO.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 https://www.nationalnanpa.com/area_code_maps/display.html?md
  13. ↑ Nicknames: America's 50 States
  14. ↑ «NowData – NOAA Online Weather Data». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  15. ↑ «Monthly Averages for Oakland, MD». weather.com. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  16. ↑ «Station Name: MD CUMBERLAND 2». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 5-ին.
  17. ↑ «Monthly Averages for Hagerstown, MD». weather.com. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  18. ↑ «Station Name: MD FREDERICK POLICE BRKS». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 5-ին.
  19. ↑ «Station Name: MD MD SCI CTR BALTIMORE». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 27-ին.
  20. ↑ «Monthly Averages for Elkton, MD (21921)». The Weather Channel. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 21-ին.
  21. ↑ «Station Name: MD OCEAN CITY MUNI AP». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 5-ին.
  22. ↑ «Monthly Averages for Waldorf, MD». The Weather Channel. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 21-ին.
  23. ↑ «Monthly Averages for Point Lookout State Park [Scotland, MD]». The Weather Channel. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 21-ին.
  24. ↑ Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico
  25. ↑ The Foreign Born from Korea in the United States
  26. ↑ 26,0 26,1 Leip, David. «General Election Results – Maryland». United States Election Atlas. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  27. ↑ «Maryland Languages». City-Data. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել

  ԱՄՆ

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մերիլենդ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wiki.x.io/w/index.php?title=Մերիլենդ&oldid=9469041» էջից