Նոր իսրայելական շեկել

Նոր իսրայելական շեկել
Տեսակ	տարադրամ և օրինական վճար
ISO 4217 կոդ	ILS
Երկիր	Իսրայել
Ներդրման ամսաթիվը	1985
Անվամված է	Շեկել
Կազմված է	Israeli agora?
Նշան	₪ և ₪
Նշանի նկարագրություն	Շեկելի նշան
Մետաղադրամ	10 ագոր, ½, 1, 2, 5, 10 շեկել
Թղթադրամ	20, 50, 100, 200 շեկել
Կենտրոնական բանկ	Իսրայելի բանկ
Տպող	Orell Füssli?
Փոխարինել է	Old Israeli shekel?

Նոր իսրայելական շեկել կամ Նոր շեկել (եբր. שקל חדש, «շեկել հադաշ», արաբ. شيكل جديد, «շեկել ջադիդ»), Իսրայելի դրամական միավորի լրիվ անվանումը, որը շրջանառության մեջ է 1985 թվականի սեպտեմբերի 4-ից մինչ օրս։ Մեկ շեկելը հավասար է 100 ագորի։ Մինչև 2001 թվականի հունվարի 1-ը Արժույթների համառուսական դասակարգչում կոչվում էր շեկել։

Նոր շեկելը շրջանառվում է նաև Պաղեստինի ինքնավարությունում։

Արժույթի նշանակումներ
ש"ח (արժույթի լրիվ անվանման կրճատում՝ «שקל חדש»),
NIS (անգլ.՝ New Israeli Shekel հապավումը),
ILS՝ ISO 4217 ստանդարտի համաձայն։
Նոր շեկելի խորհրդանիշի նշանակությունը` ₪ եբրայերեն ש և ח տառերի միացումն է։

Նոր շեկելն այսօր

Շրջանառության մեջ գտնվում են 20, 50, 100 և 200 շեկել արժողությամբ թղթադրամներ, ½, 1, 2 (շրջանառության մեջ են մտել 2007 թվականի դեկտեմբերի 27-ից), 5 և 10 շեկել արժողությամբ մետաղադրամներ, ինչպես նաև 10 ագորայի^[1]։

2003 թվականի հունվարի 1-ից նոր շեկելը հանդիսանում է միջազգային ազատ փոխարկելի արժույթ և ընդգրկված է այն 18 ազատ փոխարկելի արժույթների շարքում, որոնք 2008 թվականի մայիսի 26-ից CLS գլոբալ միջբանկային համակարգի կողմից օգտագործվում են հաշվարկների համար^[2]^[3]^[4]։

5 ագոր արժողությամբ մետաղադրամը, որի թողարկումը դադարեցվել է 2006 թվականին, շրջանառությունից վերջնականապես հանվել է 2008 թվականի հունվարի 1-ին^[5]^[6]։

2008 թվականի ապրիլի 13-ին շրջանառության մեջ է դրվել 20 նոր շեկելի պոլիմերային նախագիծ։ Յուրաքանչյուր նոր օրինագծի ստացումը մոտ մեկուկես անգամ ավելի թանկ արժե (45 ագորներ՝ 30-ի դիմաց), բայց դրանց օգտագործման առավելությունները ակնհայտ են. դրանք շատ ավելի դիմացկուն են^[7]։

Մետաղադրամներ

1985 թվականին ներկայացվել են 1, 5 և 10 ագոր, ½ և 1 նոր շեկել արժողությամբ թղթադրամները^[8]։ 1990 թվականին ներդրվել է 5 նոր շեկել արժողութամբ, իսկ 1995 թվականին 10 նոր շեկել արժողությամբ մետաղադրամները։ 2007 թվականի դեկտեմբերի 9-ին ներդրվել 2 նոր շեկել մետաղադրամը^[9]^[10]։

5 ագոր արժողությամբ մետաղադրամը, որի թողարկումը դադարեցվել է 2006 թվականին, շրջանառությունից վերջնականապես հանվել է 2008 թվականի հունվարի 1-ին^[11]։

Իսրայելական մետաղադրամների ամսաթվերը տրվում են հրեական օրացույցին համապատասխան՝ եբրայերեն համարներով^[12]։

Պատկեր	Արժեք	Տրամագիծ (մմ)	Հաստություն (մմ)	Քաշ (գ)	Նյութ	Նկարագրություն			Ամսաթիվ
Պատկեր	Արժեք	Տրամագիծ (մմ)	Հաստություն (մմ)	Քաշ (գ)	Նյութ	Եզր	Դիմերես	Դարձերեսը	Շրջանառության մեջ է	Շրջանառությունից հանվել է
	1 ագոր	17	1,2	2	Պղինձ (92%), ալյումին (6%), նիկել (2%)	հարթ	հնագույն մակույկ, եբրայերեն, արաբերեն և անգլերեն «Իսրայել» մակագրություն	անվանական գին, ամսաթիվ	սեպտեմբերի 4, 1985 թվական	ապրիլի 1, 1991 թվական
	5 ագոր	19,5	1,3	3		հարթ	Հռոմի դեմ պատերազմի ժամանակաշրջանի մետաղադրամից պատճենված մետաղադրամի նկար, արմավենու ճյուղ՝ երկու էտրոգների արանքում, պատկերված է իսրայելի զինանշան, եբրայերեն, արաբերեն և անգլերեն «Իսրայել» մակագրություն			հունվարի 1, 2008 թվական
	10 ագոր	22	1,5	4		հարթ	մենորա, իսրայելական զինանշան, եբրայերեն, արաբերեն և անգլերեն «Իսրայել» մակագրություն			շրջանառության մեջ է
	½ շեկել	26	1,6	6,5		հարթ	քնար, իսրայելական զինանշան	անվանական գին, ամսաթիվ, եբրայերեն, արաբերեն և անգլերեն «Իսրայել» մակագրություն		շրջանառության մեջ է
	1 շեկել	18	1,8	4	պղինձ (75 %), նիկել (25 %)^[13]	հարթ	շուշան, եբրայերեն «Յեհուդ» մակագրություն, իսրահելական զինանշան	անվանական գին, ամսաթիվ, եբրայերեն, արաբերեն և անգլերեն «Իսրայել» մակագրություն	սեպտեմբերի 4, 1985 թվական	շրջանառության մեջ է
	2 շեկել	21,6	2,3	5,7	նիկել և պողպատ	հարթ՝ 4 խազերով	երկու եղջյուր և իսրայելական զինանշան	անվանական գին, ամսաթիվ, եբրայերեն, արաբերեն և անգլերեն «Իսրայել» մակագրություն	դեպտեմբերի 9, 2007 թվական	շրջանառության մեջ է
	5 շեկել	24	2,4	8,2	մելքիոր՝ պղինձ (75 %), նիկել (25 %)	12 խազ	խոյակ, իսրայելական զինանշան	անվանական գին, ամսաթիվ, եբրայերեն, արաբերեն և անգլերեն «Իսրայել» մակագրություն	հունվարի 2, 1990 թվական	շրջանառության մեջ է
	10 շեկել	23	2,2	7	արտաքին օղակ՝ նիկելապատ պողպատ, կենտրոն՝ ոսկեզօծ բրոնզ	ատամնավոր	յոթ տերևով և երկու զամբյուղով արմավենի, ամսաթվեր, Իսրայելի զինանշան, հին և ժամանակակից եբրայերեն «Սիոնի ազատագրման համար» մակագրություն։	անվանական գին, ամսաթիվ, եբրայերեն, արաբերեն և անգլերեն «Իսրայել» մակագրություն	փետրվարի 7, 1995 թվական	շրջանառության մեջ է

Շեկելի խորհրդանիշ

Իսրայելական շեկելի խորհրդանիշը եբրայերեն այբուբենի երկու տառերի՝ ש (շին) и ח (հեթ) մոնոգրամ է, որոնցով սկսվում է իսրայելական ազգային արժույթի ամբողջական անվանումը (եբրայերեն՝ שקל חדש‎; «շեկել հադաշ», «նոր շեկել»), կրճատ՝ ש"ח։

Միևնույն ժամանակ, Իսրայելում ակտիվորեն օգտագործվում է NIS հապավումը (от անգլ.՝ New Israeli Sheqel)^[14], ինչը նշանակում է «նոր իսրայելական շեկել», որը շրջանառության մեջ է դրվել 1985 թվականի սեպտեմբերից։ Մինչ այդ որպես շեկելի խորհրդանիշ կիրառվում էր ոճավորված ש (շին) տառը։

Թղթադրամներ

Երկրորդ թողարկում (1998)

1998 թվականին Իսրայելի բանկի պատվերով գրաֆիկական նկարիչներ Նաոմին և Մեյիր Էշելը մշակել են նոր շեկելների երկրորդ թողարկման թղթադրամների դիզայնը։ Թղթադրամների թողարկումը սկսվել է 1999 թվականի հունվարի 3-ին` 20 և 100 նոր շեկել արժողությամբ թղթադրամների ստեղծմամբ։ 1999 թվականի հոկտեմբերի 31-ին շրջանառության մեջ են դրվել 50 և 200 նոր շեկել արժողությամբ երկու նոր թղթադրամներ։ Այս շարքի բոլոր թղթադրամները ավելի ամուր պաշտպանվածության շնորհիվ ապահովագրված են կեղծելու վտանգից։ Թղթադրամների դիզայնը ուղղահայաց է, բոլորը միանման 71×138 մմ չափերով^[15]։ Թղթադրամների վրա պատկերված են առաջին թողարկման «նոր շեկել»-ի վրա պատկերված անձինք։ Խոսքը չորս ակնառու անձնավորությունների մասին է, որոնք կարևոր դեր են խաղացել ժամանակակից Իսրայելի ձևավորման գործում։ Նրանք բոլորը ծնվել և մեծացել են Ռուսաստանի կայսրության կամ ավելի ուշ Խորհրդային Միության տարածքում^[16]։

Արժեք	Չափեր (մմ)	Գույներ	Դիզայն	Թողարկվել է	Շրջանառությունից հանվել է
20 նոր շեկել	71×138	Կանաչ	Դիմերես. Մոշե Շարեթի դիմանկարը, որը բաղկացած է եբրայերեն այբուբենի «מ» և «ש» կրկնվող տառերից։ Դիմանկարը տեղադրված է 1949 թվականի մայիսի 12-ին՝ ՄԱԿ-ի շենքի դիմաց Իսրայելի դրոշի առաջին բարձրանալու արարողության բեմի ֆոնին։ Դիմանկարի վերևում Իսրայելի դրոշն է, որը դրված է ՄԱԿ-ի անդամ այլ երկրների դրոշների շարքում։ Մասնակի թաքնված նշաններ. Ներքևի աջ անկյունում պատկերված է եռանկյուն։ Նշանակություն. Վերևի աջ անկյունում կան եբրայերեն թվեր և տեքստեր. «בנק ישראל» («Իսրայելի բանկ»), իսկ ներքևի ձախ անկյունում կան ոսկեգույն թվեր Ջրանիշեր. Մոշե Շարեթի դիմանկարը, ներքևում «ש» տառով օղակ։ Կեղծման պաշտպանություն. Մետաղադրամի վրա պաշտպանիչ թելը ցածր է միջնամասից^[17]։ Ստորագրություններ. Իսրայելի բանկի նահանգապետ Սթենլի Ֆիշեր, խորհրդատվական խորհրդի նախագահ ռաբբի Շլոմո Լորինց։ 2014 թվականից հետո Իսրայելի բանկի նահանգապետ Կարնիտ Ֆլուգ։ Նշաններ կույրերի համար. Թղթադրամի վերևի մասում երկու ուռուցիկ ուղղահայաց գիծ։ Դարձերես. Թղթադրամի ներքևում պատկերված են հրեական բրիգադին միացող կամավորներ։ Այս պատկերի ֆոնին տրված է 1944 թվականի մայիսին ռադիոյով Մոշե Շարեթի տեքստը։ Մասնակի թաքնված տեքստ. Շարեթի կողմից գրված յոթ գրքերի վերնագրերի ցանկ։ Կեղծման պաշտպանություն. Եռանկյունու տակ գտնվող քառակուսիները փոխում են գույնը` կախված թղթադրամի դիտման տեսանկյունից։։ Դիզայներներ. Նաոմի Ռոզներ և Մեիր Էշել	03.01.1999	շրջանառության մեջ է.
50 նոր շեկել	71×138	կապտամանուշակագույն	Դիմերես. Ագնոն Շմուելի դիմանկարը, բաղկացած է եբրայերեն այբուբենի «ע» և «ש» տառերից։ Դիմանկարը տեղադրված է Ագնոնի գրասենյակի ֆոնի վրա, որը նաև ծառայում էր որպես գրադարան։ Մասնակի թաքնված նշաններ. Ներքևի աջ անկյունում պատկերված է եռանկյուն։ Նշանակություն. Վերևի աջ անկյունում կան եբրայերեն թվեր և տեքստեր «בנק ישראל» («Իսրայելի բանկ»), իսկ ներքևի ձախ անկյունում կան ոսկեգույն թվեր Ջրանիշեր. Ագնոն Շմուելի դիմանկար, իսկ ներքևում «ע» տառով օղակ։ Կեղծման պաշտպանություն. Մետաղադրամի վրա պաշտպանիչ թելը ցածր է միջնամասից։ Ստորագրություններ. Իսրայելի Բանկի կառավարիչ, պրոֆեսոր Յակով Ֆրենկել, Խորհրդատվական Խորհրդի նախագահ ռաբբի Շլոմո Լորինց։ Նշաններ կույրերի համար. Թղթադրամի վերևում երեք ուռուցիկ ուղղահայաց գիծ։ Մասնակի թաքնված տեքստ. Շմուել Ագնոնի գրած տասնյոթ գրքերի վերնագրերի ցանկ։ Դիզայներներ. Նաոմի Ռոզներ և Մեիր Էշել։	31.10.1999	շրջանառության մեջ է.
100 նոր շեկել	71×138	Շագանակագույն	Դիմերես. Բեն Ցվի Իցհակի դիմանկարը, որը բաղկացած է եբրայերեն այբուբենի «ב» և «צ» կրկնվող տառերից։ Դիմանկարը տեղադրված է նախագահի տան ինտերիերի ֆոնի վրա։ Մասնակի թաքնված նշաններ. Ներքևի աջ անկյունում պատկերված է եռանկյուն։ Նշանակություն. Վերևի աջ անկյունում կան եբրայերեն թվեր և տեքստեր «בנק ישראל» («Իսրայելի բանկ»), իսկ ներքևի ձախ անկյունում կան ոսկեգույն թվեր Ջրանիշեր. Յիցխակ Բեն Ցվիի դիմանկարը, իսկ ներքևում «ב» տառով օղակ։ Կեղծման պաշտպանություն. Մետաղադրամի վրա պաշտպանիչ թելը ցածր է միջնամասից Ստորագրություններ. Իսրայելի Բանկի նահանգապետ, պրոֆեսոր Յակով Ֆրենկել, Խորհրդատվական Վարչության նախագահ ռաբբի Շլոմո Լորինց։ Նշաններ կույրերի համար. Թղթադրամի վերևում մեկ ուռուցիկ հորիզոնական գիծ։ Մասնակի թաքնված տեքստ. Բեն-Ցվի Իցհակի կողմից գրված ինը գրքերի վերնագրերի ցանկ։ Դիզայներներ. Նաոմի Ռոզներ և Մեիր Էշել։	03.01.1999	շրջանառության մեջ է.
200 նոր շեկել	71×138	Կարմիր	Դիմերես. Զալման Շազարի դիմանկարը, որը բաղկացած է եբրայերեն այբուբենի «ז» և «ש» կրկնվող տառերից։ Դիմանկարը տեղադրված է տարրական դպրոցի դասարանի ինտերիերի ֆոնի վրա։ Մասնակի թաքնված նշաններ. Ներքևի աջ անկյունում պատկերված է եռանկյուն։ Նշանակություն. Վերևի աջ անկյունում կան եբրայերեն թվեր և տեքստեր «בנק ישראל» («Իսրայելի բանկ»), իսկ ներքևի ձախ անկյունում կան ոսկեգույն թվեր։ Ջրանիշեր. Զալման Շազարի դիմանկարը, իսկ ներքևում «ש» տառով օղակ։ Կեղծման պաշտպանություն. Մետաղադրամի վրա պաշտպանիչ թելը ցածր է միջնամասից։ Նշաններ կույրերի համար. Թղթադրամի վերևում երկու ուռուցիկ հորիզոնական գիծ։ Մասնակի թաքնված տեքստ. Զալման Շազարի կողմից գրված տասնհինգ գրքերի վերնագրերի ցանկ։ Դիզայներներ. Նաոմի Ռոզներ և Մեիր Էշել։	31.10.1999	շրջանառության մեջ է.

Երրորդ թողարկում (2013)

2013 թվականի ապրիլի 28-ին Իսրայելի կառավարությունը հաստատել է նոր թղթադրամների թողարկումը։ Հին թղթադրամները աստիճանաբար հանվել են շրջանառությունից։ Նոր շարքում առաջինը թողարկվել է 50 և 200, 2017 թվականին՝ 20 և 100 շեկել արժողությամբ թղթադրամները։

50 շեկել արժողությամբ կանաչ թղթադրամի վրա պատկերված է բանաստեղծ Շաուլ Չերնիխովսկին (1875-1943)։

200 շեկել արժողությամբ կապույտ թղթադրամի վրա պատկերված է Նաթան Ալտերմանի դիմանկարը (1910-1970)։ Իսրայելցի բանաստեղծների դիմանկարներով նոր թղթադրամները փոխարինում են հներին, որոնք պատկերում են գրող Շայ Ագնոնին և Իսրայելի երրորդ նախագահ Զալման Շազարին։

20 շեկել արժողությամբ թղթադրամի վրա պատկերված է Ռախելի Բլյուվշթեյնի դիմանկարը։

Խոսքը չորս ակնառու անձնավորությունների մասին է, որոնք լուրջ դեր են խաղացել եբրայերենի ժամանակակից մշակույթի ձևավորման գործում։ Նրանք բոլորը ծնվել և մեծացել են Ռուսաստանի կայսրության տարածքում կամ հետագա Սովետական Միության սահմաններում։ Այսպիսով, թղթադրամների նոր շարքում «ռուսական» ծագմամբ չորս նշանավոր մշակութային գործիչներ փոխարինել են Ռուսական կայսրության չորս այլ հայտնի բնիկներին, որոնք նկատելի հետք են թողել Իսրայելի պետության պատմության մեջ։

«Շաս» կուսակցության առաջնորդներից Արե Դերին քննադատել է նոր թղթադրամները՝ իր ֆեյսբուքյան էջում հայտարարելով, որ ցավոք ոչ մի սեֆարդյան բանաստեղծ տեղ չի գտել նոր թղթադրամների վրա։

Իսրայելի բանկը 50 և 200 շեկել արժողությամբ նոր թղթադրամները շրջանառության մեջ չի դրել, քանի որ առկա է Կենտրոնական բանկի նախկին նախագահ Սթենլի Ֆիշերի ստորագրությունը։

200 շեկելի նոր թղթադրամը թողարկվել է 2015 թվականի դեկտեմբերի 23-ից։

Ծանոթագրություններ

↑ В Израиле введена монета в два шекеля(չաշխատող հղում)
↑ «Bank of Israel Press Release Series». Արխիվացված է օրիգինալից 2003 թ․ փետրվարի 2-ին.
↑ «MIGnews Реактивные Новости | Экономика | Израильский шекель обретет способность к конвертации». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 29-ին.
↑ «Указ управляющего банком Стенли Фишера об отмене наличного обращения монеты достоинством в 5 агор» (pdf) (եբրայերեն). Банк Израиля. 03.01.2008. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
↑ «MIGnews Реактивные Новости | Экономика | Израильский шекель обретет способность к конвертации». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 29-ին.
↑ «Указ управляющего банком Стенли Фишера об отмене наличного обращения монеты достоинством в 5 агор» (pdf) (եբրայերեն). Банк Израиля. 03.01.2008. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
↑ http://www.newsru.co.il/finance/13apr2008/bank8003.html Newsru.co.il
↑ «About the Agora and New Sheqel Series». Banknotes and Coins Catalog. Bank of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
↑ «5 NEW SHEQALIM». Banknotes and Coins Catalog. The Bank of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
↑ «10 NEW SHEQALIM». Banknotes and Coins Catalog. The Bank of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
↑ «Press Release:The new NIS 2 coin». The Bank of Israel. 2007 թ․ հուլիսի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
↑ «Abolishment of the 5 agorot coin» (եբրայերեն). The Bank of Israel. 2008 թ․ հունվարի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 1-ին.
↑ Note that nickel-clad steel 1 new shekalim coins were issued in 1994 and 1995
↑ См., например, сайт Արխիվացված 2012-03-29 Wayback Machine Банка Израиля
↑ «About the Second Series of the New Sheqel» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
↑ «Шекелевые банкноты — портреты только «русских» евреев». Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 2-ին.
↑ «Отличительные защитные знаки на полимерной банкнотe» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 19-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նոր իսրայելական շեկել» հոդվածին։

[1] В Израиле введена монета в два шекеля(չաշխատող հղում)

[2] «Bank of Israel Press Release Series». Արխիվացված է օրիգինալից 2003 թ․ փետրվարի 2-ին.

[3] «MIGnews Реактивные Новости | Экономика | Израильский шекель обретет способность к конвертации». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 29-ին.

[4] «Указ управляющего банком Стенли Фишера об отмене наличного обращения монеты достоинством в 5 агор» (pdf) (եբրայերեն). Банк Израиля. 03.01.2008. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.

[5] «MIGnews Реактивные Новости | Экономика | Израильский шекель обретет способность к конвертации». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 29-ին.

[6] «Указ управляющего банком Стенли Фишера об отмене наличного обращения монеты достоинством в 5 агор» (pdf) (եբրայերեն). Банк Израиля. 03.01.2008. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.

[7] ttp://www.newsru.co.il/finance/13apr2008/bank8003.html Newsru.co.il

[8] «About the Agora and New Sheqel Series». Banknotes and Coins Catalog. Bank of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.

[9] «5 NEW SHEQALIM». Banknotes and Coins Catalog. The Bank of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.

[10] «10 NEW SHEQALIM». Banknotes and Coins Catalog. The Bank of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.

[2sheqalim-11] «Press Release:The new NIS 2 coin». The Bank of Israel. 2007 թ․ հուլիսի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.

[5agorot-12] «Abolishment of the 5 agorot coin» (եբրայերեն). The Bank of Israel. 2008 թ․ հունվարի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 1-ին.

[13] Note that nickel-clad steel 1 new shekalim coins were issued in 1994 and 1995

[14] См., например, сайт Արխիվացված 2012-03-29 Wayback Machine Банка Израиля

[15] «About the Second Series of the New Sheqel» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 19-ին.

[портреты_только_«русских»-16] «Шекелевые банкноты — портреты только «русских» евреев». Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 2-ին.

[17] «Отличительные защитные знаки на полимерной банкнотe» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 19-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]