Սև կատու (սնահավատություն)
Սև կատու, սնահավատության առարկա տարբեր ազգերի մոտ։ Մի շարք սնահավատների կարծիքով՝ այն դժբախտության ավետիչ է (օրինակ՝ եթե սև կատուն հատում է ճանապարհը, ապա դա հանգեցնում է հետագա անհաջողությունների)։ Այլ սնահավատների կարծիքով՝ օրինակ՝ տանը ապրող սև կատուն հաջողություն է բերում։ Նախապաշարմունքները կախված չեն կատվի տեսակից և վերաբերում են միայն նրա գույնին[1]։
Պատմական զուգորդություններ
խմբագրելՍնահավատություն
խմբագրել
Սև կատուների կերպարի մեկնությունը տարբեր ազգերի մոտ և մշակույթում տարբեր են։ Մեծ Բրիտանիայում սև կատուն համարվում է հաջողության խորհրդանիշ։ Շոտլանդացիները հավատում են, որ սև կատուն, որը տուն է մտել, հարստություն և բարգավաճություն կնվիրի, իսկ սև կատվի տիրուհին շատ երկրպագուներ կունենա։ Այնուամենայնիվ, արևմտյան մշակույթում սև կատուները հաճախ վատ նախանշանի խորհրդանիշներ են։
Սև կատուն վհուկների սիրելին և օգնականն է (ինչպես սև գույնի այլ կենդանիներ, օրինակ ագռավը)։ Ազգային բանավոր ստեղծագործություններում սև կատուն հաճախ մարդկային կերպարանք էր ստանում և լրտեսում մարդկանց կախարդների և դևերի հրամանով։ Միջին դարերում նախապաշարմունքներն ստիպում էին մարդկանց սպանել սև կատուներին։ Դա հանգեցրել է առնետների վերարտադրության մեծացմանը, կրծողների միջոցով ժանտախտի և այլ հիվանդությունների տարածմանը։
Երբեմն սև կատուներին վերագրվող գերբնական հատկանիշները դրական են համարվում, օրինակ՝ նավաստիները ենթադրում են, որ նավային սև կատուն հաջողություն կբերի նավարկության ժամանակ[2]։
Անարխիզմ
խմբագրել1880-ական թվականներին սև գույնը սկսեց զուգորդվել անարխիզմի հետ, իսկ սև կատուն դարձավ անարխիզմի խորհրդանիշը։ 1918 թվականին աշխարհի արդյունաբերական աշխատավորների կազմակերպության ղեկավարների դատավարության ժամանակ Ռալֆ Չապլինը, որը սև կատու խորհրդանիշի հեղինակն է, նշել է, որ սև կատուն զուգորդում է բողոքի հետ և այն գործատուների մոտ վախ է առաջացնում[3]։
Սև կատուն մշակույթում
խմբագրելԲոհեմ
խմբագրել- Սև կատու կաբարեն ( ֆր.՝ Le Chat Noir) 19-րդ դարի փարիզյան հայտնի հաստատություն էր։ Այն բացվել էր 1881 թվականի նոյեմբերի 18-ին նկարիչ Ռոդոլֆ Սալիսի կողմից և փակվել է 1897 թվականին[4]։
- Black Cat Bar-ը Սան Ֆրանցիսկոյում հայտնի է նրանով, որ բացվել էր Չոր օրենքի ժամանակ, 1933 թվականին, զբաղվում էր սպիրտի վաճառքով և աշխատել է 30 տարի, մինչև 1963 թվականը[5]։
Գրականություն
խմբագրել- «Սև կատու»՝ Էդգար Պոյի պատմվածքը, 1843 թվական[6]։
- «Սև կատու» հրոսակախումբ՝ Բայներ եղբայրների «Գթասրտության դարաշրջան» վեպում (գործողությունները տեղի են ունենում 1945 թվականին)։
- Նիլ Գեյմանի 2002 թվականի երեխաների համար նախատեսված «Քորալայն» վեպում, սր կատուն գլխավոր կերպարներից մեկն է, որը կարողանում է ճանապարհորդել աշխարհների միջև։
Կոմիքսներ և մանգա
խմբագրել
- Black Cat՝ Յաբուկա Կենտարոյի հայտնի մանգան
- Սև կատու՝ Marvel Comics-ի կերպարը
- Սև կատու՝ Harvey Comics-ի հերոսուհին
- El Gato Negro (իսպ.՝ )՝ կոմիքսների անկախ ժողովածու
Կինո
խմբագրել- Ֆելիքս կատու, աշխարհում առաջին անիմացիոն կերպարներից մեկը, ստեղծվել է համր կինոյի դարաշրջանում։
- Սև կատու՝ (ֆիլմ, 1934 թվական)
- Սև կատու՝ (ֆիլմ, 1981 թվական)
- Սև կատու՝ (ֆիլմ, 1989 թվական)
Սպորտ
խմբագրել1969 թվականի սեպտեմբերի 9-ին բեյսբոլի Chicago Cubs և New York Mets թիմերը վճռական հանդիպման էին։ Մրցախաղի ժամանակ երկրպագուները սև կատու են բաց թողնում դաշտ, որը վազում է The Cubs թիմի խաղացող Ռոն Սանտոյի, այնուհետև թիմի այլ անդամների ուղղությամբ։ The Cubs-ը պարտվեց ոչ միայն այդ մրցախաղի ժամանակ, այլ անհաջող մրցախաղերի մի շարք ունեցավ, արդյունքում հաղթանակների և պարտությունների հաշիվը կազմեց 8-17։
Սանդերլենդ ֆուտբոլային ակումբի մականուներից մեկը The Black Cats (սև կատուներ) է։
Երաժշտություն
խմբագրել- «Black Cat»՝ Ջանեթ Ջեքսոնի երգը, որը գլխավորել է Billboard Hot 100-ը։
- «The Black Cat»՝ London After Midnight-ի երգը, որը թողարկվել է «Selected Scenes from the End of the World» ալբոմում։
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Black Cat Myths». NBC Universal. 2000. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 13-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
- ↑ «A Dictionary of English Folklore». Oxford University Press. 2000. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 13-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
- ↑ Lepper M, Kass PJ, Hart LA. Prediction of adoption versus euthanasia among dogs and cats in a California animal shelter. Journal of Applied Animal Welfare Science, 2002;5(1):29-42. Psyeta.org Արխիվացված 2006-09-25 Wayback Machine
- ↑ Red November, Black November: Culture and Community in the Industrial Workers of the World, Salvatore Salerno, 1989, SUNY Press, page 178, from U.S. v. W.D. Haywood, et al., testimony of Ralph Chaplin, July 19, 1918, IWW Collection, Box 112, Folder 7, pp. 7702 & 7711, Labor History Archive, Wayne State University.
- ↑ «AU LAPIN AGILE: PICASSO'S FAVORITE CABARET | Paris-Insider». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 21-ին.
- ↑ «Emily the Strange Official Site». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 21-ին.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Best Black Cats Արխիվացված 2009-11-23 Wayback Machine — фотогалерея журнала Life magazine