Վալեսկա Գերտ
Վալեսկա Գերտ (գերմ.՝ Valeska Gert, իրական անունը` Գերտրուդա Վալեսկա Սամոշ, հունվարի 11, 1892[1][2][3][…], Բեռլին, Գերմանական ռայխ[4] - ոչ վաղ քան մարտի 15, 1978 և ոչ ուշ քան մարտի 18, 1978, Kampen (Sylt), Landschaft Sylt, Nordfriesland district, Շլեզվիգ-Հոլշտայն, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն), կաբարեի և մյուզիք-հոլլի գերմանացի պարուհի, կինոյի դերասանուհի, մոդել, հուշագիր։
 գերմ.՝ Valeska Gert | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 11, 1892[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Բեռլին, Գերմանական ռայխ[4] |
| Մահացել է | ոչ վաղ քան մարտի 15, 1978 և ոչ ուշ քան մարտի 18, 1978 |
| Մահվան վայր | Kampen (Sylt), Landschaft Sylt, Nordfriesland district, Շլեզվիգ-Հոլշտայն, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն |
| Գերեզման | Friedhof Ruhleben[5] |
| Քաղաքացիություն |  Գերմանիա |
| Մասնագիտություն | պարուսույց, մոդել, պարուհի, երգիծաբան, թատրոնի դերասանուհի, կինոդերասանուհի և դերասանուհի |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
Կենսագրություն
խմբագրել
Բեռլինցի վաճառականի դուստր է։ Նա ինքնուս պարուհի է։ Մենահամարներով նա խաղացել է ոչ բարետես մարդկանց դերեր, նրա արտահայտիչ շարժուձևը մոտ էր գերմանական էքսպրեսիոնիզմին, նրան նույնիսկ համեմատել են Գրոսի գրաֆիկայի հետ։ Ունեցել է շատ մեծ հռչակ։ Նա մրցել է Մերի Վիգմանի հետ։
1928 թվականին նա հյուրախաղեր է ունեցել ԽՍՀՄ-ում, հանդիպել Էյզենշտեյնին, ավելի ուշ նրանք հանդիպել են Բեռլինում (պահպանվել է Վալեսկա Գերտի մասին Էյզենշտեյնի գրված հոդվածի ուրվագիծը, նա ևս իր հուշագրություններում գրել է ռեժիսորի մասին)։ 1920-ական թվականների վերջին նա Ժաննա Մամմենի, Շառլոտտա Բերենդ-Կորինտի մոտ մոդել է եղել։
1933 թվականին արտագաղթել է Մեծ Բրիտանիա, 1938 թվականին՝ ԱՄՆ։ 1941 թվականին նա Նյու Յորքում ձեռք է բերել Beggar Bar-ը՝ այն դարձնելով ռեստորան և կաբարե (դրամատուրգ Թենեսի Ուիլյամսը, որը նոր էր սկսել գրել, որոշ ժամանակ այստեղ մատուցող է ծառայել)։ 1945 թվականին Գերտը վերադարձել է Եվրոպա, 1965 թվականին՝ կինո։
Կինոյում
խմբագրելՎալեսակա Գերտը խաղացել է Պաբստի ֆիլմերում, որը և բացահայտել է նրան («Տխուր նրբանցք», 1925, «Լքյալների օրագիր», 1929, «Երեք գրոշանոց օպերա», 1931՝ ըստ Բրեխտի)։ Նկարահանվել է նաև Ժան Ռենուարի («Նանա»՝ Զոլայի վեպի հիման վրա, 1926), Հենրիկ Գալեենի («Ալրաուն», 1928՝ ըստ Էվերսի), Ռոբերտ Սյոդմակի («Տղամարդիկ կիրակի օրերին», 1930), Ֆեդերիկո Ֆելինիի («Ջուլիետան և ոգիները», 1965), Ֆոլկեր Շլյոնդորֆի («Վերջին ողորմությունը»՝ Մարգարիտ Յուրսենարի վեպի հիման վրա, 1976) և այլ ֆիլմերում։ Շլյոնդորֆը դերասանուհու մասին նկարահանել է վավերագրական ֆիլմ` «Միայն զվարճանքի համար, միայն խաղի համար» (1977)։
Ճանաչում
խմբագրելԳերտի աստղը գտնվում է Մայնց քաղաքի փառքի ծառուղու աստղերի թվում։ Բեռլինի Ֆրիդրիխշայն շրջանի փողոցներից մեկը 2006 թվականին անվանվել է Վալեսկա Գերտի պատվին[6]։ Նրա հուշերը թարգմանվել են մի քանի լեզուներով։
Գրքեր
խմբագրել- Mein Weg' (1931)
- Die Bettlerbar von New York (1950)
- Ich bin eine Hexe: Kaleidoskop meines Lebens (1968)
- Katze von Kampen (1973)
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 filmportal.de — 2005.
- ↑ 3,0 3,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118538888 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ https://www.berlin.de/ba-charlottenburg-wilmersdorf/ueber-den-bezirk/kultur-und-wissenschaft/skulpturen-und-denkmale/artikel.156564.php
- ↑ xhain.info
Գրականություն
խմբագրել- Hildenbrandt F. Die Tänzerin Valeska Gert.Stuttgart, W. Hädecke, 1928
- Peter F.-M. Valeska Gert: Tänzerin, Schauspielerin und Kabarettistin. Eine dokumentarische Biographie. Berlin: Frölich & Kaufmann, 1985 (2 изд. 1987)
- Reinke W.W. Berliner Gräber. Berlin: Stapp, 2000
- Foellmer S. Valeska Gert: Fragmente einer Avantgardistin in Tanz und Schauspiel der 1920er Jahre. Bielefeld: Transcript, 2006
- Stanley M.T., Zinn G. Female exiles in twentieth and twenty-first century Europe. New York; Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2007
- Эйзенштейн С. В мировом масштабе о Валеске Герт// Киноведческие записки, 1991, № 11, с. 211—212
- Wolfgang Müller: Valeska Gert. Ästhetik der Präsenzen. Berlin: Martin Schmitz Verlag, 2010. ISBN 978-3-927795-51-8
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Վալեսկա Գերտ (անգլ.) Internet Movie Database կայքում
- Լուսանկար, ֆիլմագրություն
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վալեսկա Գերտ» հոդվածին։ |